Straumhvörf - 15.03.1943, Page 15
STRAUMHVÖRF
45
JÓHANN FRA ÖXNEY:
Verðlag landbúnaðarafiurða
Þetta mál hefir verið rætt nokkuð
undanfarið, og hafa komið fram all-
andstæðar skoðanir á því, eftir því
hvort á það er horft frá sjónarhóli
framleiðandans, bóndans, eða neyt-
andans, launþegans. Ýmsir hafa orðið
til að bera bændastétt landsins brigzl-
um og kasta að henni hnjóðsyrðum
fyrir þá fjármuni, sem til hennar
hafa runnið úr ríkissjóði. Einna mest
brögð hafa verið að þessu í blöðum
verkamannaflokkanna og ræðum for-
vígismanna þeirra. Frá bændanna
hálfu hefir verið fremur hljótt um
þessi mál, þar til nú á síðustu tím-
um, að þeir hafa látið nokkuð til sín
heyra. Hafa þeir þá svarað í svipuð-
um tón. Þeir hafa brigzlað viðskipta-
vinum sínum um, að þeir þægju neyt-
endastyrki úr ríkissjóði o. s. frv.
Jafnframt því að verkamenn lands-
ins hafa bundizt traustum samtökum,
hafa þeir ráðið miklu um kaupgjald
í landinu. Þetta á ekki hvað sízt við
um síðustu tíma, eftir að eftirspurn
eftir verkamönnum varð meiri en
framboð á vinnu þeirra. Kjör verka-
manna hafa því batnað til stórra
muna frá því, sem áður var, og munu
flestir á einu máli um, að það sé vel
farið.
Bændur hafa hins vegar aldrei átt
nein sams konar stéttarsamtök, er
væru þess megnug, að gæta hags-
muna þeirra og bæta kjör þeirra. Þeir
hafa því miður verið alltof sundur-
þykkir, og stéttarmeðvitund þeirra
ekki verið svo árvökur sem skyldi.
En nú eru að verða straumhvörf í
þessu efni. Búnaðarþingið, sem sat á
rökstólum í vetur, bar þessa nokkur
merki. Orsök þessarar vakningar er
vafalaust fyrst og fremst áróðurinn,
sem rekinn hefir verið gegn þeim, og
auk þess ef til vill skilningur bænda
á því, að það er banvænt fyrir eina
stétt að standa sundraða og ósam-
taka í þjóðfélagi, þar sem allar aðrar
stéttir skipast í hagsmunafélög og
beita fyrir sig mætti samtakanna til
hins ýtrasta. Með þessu skal því þó
ekki haldið fram, að þessi skipan
þjóðfélagsmálanna sé æskileg, heldur
aðeins litið á þessar staðreyndir eins
og þær nú eru í þjóðfélaginu. Illvígur
áróður hefir jafnan leitazt við að
sannfæra menn um, að hagsmunir
neytenda og framleiðenda væru and-
stæðir, þó að það sé augljós þjóð-
félagsleg nauðsyn og öllum fyrir
beztu, að þeir fari saman.
Af styrjaldarástæðum hafa tapazt
erlendir markaðir fyrir íslenzkar
landbúnaðarafurðir, eins og t. d. ull
og gærur. Hins vegar hafa verulegar
fjárfúlgur runnið í ríkissjóð af völd-
um styrjaldarinnar. Því virðist auð-