Fréttablaðið - 16.03.2013, Blaðsíða 20

16. mars 2013 LAUGARDAGUR| SKOÐUN | 20
Myndi n sem
fylgir hér með
sýnir skuldir
sveitar félaga
sem hlutfall af
tekjum þeirra
miðað við árs-
reikninga árið
2011, þ.e. þeirra
sem skulduðu
yfir 130% af
tekjum. Sveitar-
félögunum er
raðað eftir skuldsetningu þeirra.
Þau sveitarfélög, sem hafa rauða
súlu, eru eða voru aðilar að
Eignarhalds félaginu Fasteign
hf. (EFF). Það vekur athygli að
af tíu skuldugustu sveitarfélög-
unum voru sjö aðilar að EFF.
Spyrja má hvort þetta sé til-
viljun eða hvort mistök hafi
verið gerð. Það er mat greinar-
höfundar að hér sé ekki um til-
viljun að ræða heldur hafi átt
sér stað gríðar leg fjárfestingar-
mistök hjá sumum þessara sveit-
arfélaga. Ætla verður að mis-
tökin hafi ekki aðeins verið gerð
hjá viðkomandi sveitar stjórnum
heldur einnig hjá þeim banka-
stofnunum sem lánuðu fjármagn
til þessara framkvæmda. Eink-
um er um að ræða Glitni, sem
jafnframt átti aðild að félaginu.
Sveitarfélagið Álftanes fór í
þrot einkum vegna samninga
við EFF. Málið var svo alvarlegt
að sveitar félagið gat ekki greitt
fyrstu leigugreiðsluna, hvað þá
þær sem á eftir fylgdu. Sveitar-
félagið hefur nú verið samein-
að Garðabæ. Að minnsta kosti
eitt annað sveitar félag stóð ekki
undir leigugreiðslum úr rekstri,
heldur varð að ganga á eigur
sínar til að standa í skilum.
Íbúarnir greiða
Nú er verið að ganga frá nýjum
leigusamningum við sveitar-
félögin, sem eiga aðild að EFF,
þar sem engin mistök eru við-
urkennd af hálfu banka heldur
eru íbúar sveitarfélaganna látn-
ir greiða allan brúsann. Dæmi
er um eitt sveitarfélag í þess-
um hópi þar sem hækka þurfti
fasteigna skatt á milli áranna
2011 og 2012 um nærri 80% og
starfsmenn þess að taka á sig
verulega launa skerðingu. Rétt
er að fram komi að Háskólinn í
Reykjavík er leigutaki hjá EFF.
Fróðlegt verður að fylgjast með
hversu mikið ríkissjóður mun
taka á sig í formi hækkunar á
fram lögum til háskólans, m.a.
vegna leigugreiðslna til EFF. Nú
þegar hafa komið fram óskir frá
háskólanum um hækkun á árlegu
framlagi ríkisins til skólans.
Samkvæmt nýjum sveitar-
stjórnar lögum mega sveitar-
félög ekki skulda meira en 150%
af tekjum sínum. Skuldir ríkis-
sjóðs sem hlutfall af tekjum
voru um sl. áramót um 370%.
Hvað er öðruvísi hjá ríkissjóði í
þessu sambandi? Ljóst má vera
að ekkert annað liggur fyrir en
að lækka skuldir. Hins vegar er
mikill framkvæmdahugur hjá
skuldsettum ríkissjóði eins og
kannski var hjá sumum af sveit-
arfélögunum sem stóðu að EFF.
Ríkissjóður hefur á undan-
förnum árum gert samninga
við a.m.k. átta sveitarfélög um
„Já, farðu bara lífvarða-
titturinn þinn, sem eltir
ráðherraræfil alla daga.“
Álfh eiður Ingadóttir í bókinni Búsáhalda-
byltingin– sjálfsprottin eða skipulögð?
Endurtökum ekki mistökin
Sandgerðisbær
Sveitarfélag Álft anes
Reykjanesbær
Reykjavíkurborg
Fljótsdalshérað
Sveitarfélagið Vogar
Hafnarfj arðarkaupstaður
Norðurþing
Kópavogsbær
Fjarðabyggð
Seyðisfj arðarkaupstaður
Grundarfj arðarbær
Breiðdalshreppur
Blönduósbær
Stykkishólmsbær
Rangárþing ytra
Borgarbyggð
Ísafj arðarbær
Vesturbyggð
Sveitarfélagið Árborg
Grímsnes- og Grafningshreppur
Bolungarvíkurkaupstaður
Sveitarfélagið Ölfus
Vestmannaeyjabær
Mosfellsbær
Sveitarfélagið Skagafj örður
Hveragerðisbær
Akraneskaupstaður
Akureyrarkaupstaður
Djúpavogshreppur
0% 100% 200% 300% 400%
FJÁRMÁL
Haraldur L.
Haraldsson
hagfræðingur
„Lífríkið er nánast
búið í Lagarfljóti.“
Gunnar Jónsson, formaður
bæjarráðs Fljótsdalshéraðs, um
úttekt á lífríki Lagarfl jóts.
„Guð fyrirgefi ykkur
fyrir það sem þið
hafið gert.“
Frans páfi við hina kardínálana
þegar þeir voru búnir að kjósa
hann.
byggingu hjúkrunarheimila.
Skuldir vegna þessa verða bók-
aðar hjá sveitarfélögunum, en
ríkissjóður borgar leigu til við-
komandi sveitar félaga. Eru leigu-
skuldbindingarnar skuldfærðar
hjá ríkissjóði? Ef ekki þá er það
nokkuð svipað og var hjá sveitar-
félögunum sem stóðu að EFF í
upphafi.
Tónlistar- og ráðstefnuhúsið er
í eigu ríkisins og Reykjavíkur-
borgar. Er skuldbinding ríkis-
sjóðs um framlög skuldfærð
hjá ríkissjóði? Nú nýverið hefur
komið í ljós að áætlanir um
rekstur stóðust ekki, það vantar
meiri peninga. Pólitísku skila-
boðin eru: Við (stjórnmálamenn)
berum ekki ábyrgð, reksturinn
er á „ábyrgð“ hlutafélags, for-
stjórinn hefur látið af störfum,
en þið (skatt greiðendur) verðið
að greiða það sem upp á vantar.
Forsvaranlegt?
Fjármálaráðherra hefur nú á
lokadögum þingsins lagt fram
frumvarp á Alþingi um breytingu
á eignarformi nýs sjúkrahúss,
þar sem hverfa á frá hugmynd-
inni um einkaframkvæmd. Því
ber að fagna. Hins vegar virð-
ist ástæðan vera erfiðleikar með
fjármögnunina undir formerkj-
um einkaframkvæmdar. Sumir
gæla þó enn við þá von að fram-
kvæmdin verði undir merkjum
einkaframkvæmdar. Spyrja má
hvernig þessir sömu aðilar skilja
orðið einkaframkvæmd? Áætlað-
ur kostnaður nú við nýtt sjúkra-
hús er 85 milljarðar króna, sem
lætur nærri að vera um 20% af
árstekjum ríkissjóðs. Með hlið-
sjón af því að skuldir ríkisins
eru um 370% af tekjum er spurt
hvort forsvaranlegt sé að hefja
slíka framkvæmd?
Auk þessa hefur að undan-
förnu verið rætt um fleiri fram-
kvæmdir á vegum ríkisins í
einhvers konar félagaformi og
þannig reynt að komast hjá því að
færa þurfi raunverulegar skuldir
í efnahags reikning ríkisins.
Vara ber við framkvæmdum á
vegum hins opinbera í félagi, t.d.
hlutafélagi, þar sem aðrir aðil-
ar en hinir pólitískt kjörnu bera
„ábyrgð“ eða taka ákvarðanir, en
samt sem áður liggi öll fjárhags-
leg ábyrgð hjá ríkinu. Jafnframt
er varað við hvers konar skuld-
bindingu ríkissjóðs sem ekki er
færð til skulda eða skuldbind-
inga í efnahagsreikningi með
vísan til biturrar reynslu nokk-
urra sveitar félaga og íbúa þeirra
af því fyrirkomulagi.
Mikilvægt er að lánar drottnar
geri sér grein fyrir greiðslugetu
lántakandans og hver hinn raun-
verulegi lán takandi er. Lánar-
drottnar og stjórnmálamenn bera
mikla ábyrgð í þessu sambandi.
Rétt er að nefna að margir horfa
til lífeyrissjóða til að fjármagna
nýjar framkvæmdir við sjúkra-
húsklasann. Spyrja má hvort það
sé forsvaranlegt að fáir stjórnar-
menn lífeyrissjóða taki slíkar
ákvarðanir einir og sér?
Hvað ræður för?
Málþing um þjónustu fyrir börn og ungmenni með
verulegan hegðunar- og tilfinningarvanda
Málþing Sjónarhóls verður 21.mars 2013, kl.12:30-16:30 á Hótel Hilton
Reykjavík Nordica, Suðurlandsbraut 2
Skráning á heimasíðu Sjónarhóls: www.sjonarholl.net
Fundarstjóri: Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir.
12.30-12.40 Setning
Ágúst Hrafnkelsson, formaður stjórnar Sjónarhóls
12.40-13.10 Verkefni Sjónarhóls: Raddir foreldra barna með verulega
hegðunar- og tilfinningaörðugleika.
Jón Björnsson, sálfræðingur
13.10-13.30 Réttur barna á að þörfum þeirra sé mætt: Hvað segir
Barnasáttmálinn? Hverju mun lögleiðing
Barnasáttmálans breyta?
Elísabet Gísladóttir frá Umboðsmanni barna
13.30-13.55 Sjónarhóll foreldra
Anna Elísabet Gestsdóttir og Sigurður Grétar Sigurðsson
13.55-14.25 Barnavernd og félagsþjónusta við börn með sérþarfir:
Hvað hefur tekist vel? Hvað hefur (enn) ekki tekist?
Í hverju þurfa næstu framfarir að felast?
Rannveig Einarsdóttir, sviðsstjóri fjölskylduþjónustu
Hafnarfjarðar
14.25-14.55 Kaffi og léttar veitingar
14.55-15.20 Sjónarhóll foreldris
Kristín Ósk Hlynsdóttir
15.20-15.45 Sjónarhóll skólastjóra: Þjónusta grunnskóla við börn
með sérþarfir. Hvað hefur tekist vel? Hvað hefur (enn)
ekki tekist? Í hverju þurfa næstu framfarir að felast?
Ásgeir Beinteinsson, skólastjóri Háteigsskóla
15.45-16.10 Lausnir á vettvangi til að mæta þörfum barna með
hegðunar- og tilfinningavanda
Anna-Lind Pétursdóttir, dósent við Menntavísindasvið HÍ
16.10-16.30 Eyþór Ingi Gunnlaugsson, tónlistarmaður
Sjónarhóll er ráðgjafarmiðstöð fyrir foreldra og aðstandendur barna
með sérþarfir. Til Sjónarhóls leita foreldrar og aðstandendur vegna
barna sinna með margvísleg vandamál. Foreldrar eru þá ýmist með
áhyggjur af velferð barns, fá ekki áheyrn í kerfinu, fá ekki lögboðna
þjónustu, eru ráðalausir og/eða þurfa uppörvun, stuðning og
leiðsögn. Til að fá ráðgjafarviðtal á Sjónarhóli nægir að foreldrar hafi
áhyggjur af líðan eða þroska barnsins. Ferskar fréttir
á Facebook!
Splæstu á eitt like á Fréttablaðið á Facebook
og fáðu ferskustu fréttirnar á síðuna þína.
Heppinn vinur Fréttablaðsins vinnur iPad. facebook.com/frettabladid
➜ Rétt er að nefna að
margir horfa til lífeyris-
sjóða til að fjármagna nýjar
framkvæmdir við sjúkrahús-
klasann. Spyrja má hvort
það sé forsvaranlegt að fáir
stjórnar menn lífeyrissjóða
taki slíkar ákvarðanir einir
og sér?
UMMÆLI VIKUNNAR