Fréttablaðið - 16.03.2013, Blaðsíða 42

16. mars 2013 LAUGARDAGUR| HELGIN | 42
Bjarni Benediktsson varð formaður Sjálf-stæðisflokksins í mars 2009. Óhætt er að segja að hann hafi tekið við flokknum á erfiðum
tímum og í kosningunum skömmu
síðar fékk Sjálfstæðisflokkurinn
minnsta fylgi í sögu sinni. Það
hefur síðan sveiflast upp og niður
en verið á niðurleið undanfarið. Sú
niðursveifla hófst þegar Icesave-
dómurinn féll og, öfugt við það sem
yfirleitt gerist, jókst hún við lands-
fund flokksins sem haldinn var í
febrúar. Bjarni segir að flokkurinn
sé ósáttur við fylgi sitt í könnunum
og ætli sér að sækja fram að nýju.
„Sjálfstæðisflokkurinn er einn
flokka að tala fyrir raunhæfum
leiðum til að lækka skatta og efla
atvinnulífið í landinu en allt stendur
og fellur með því þegar uppi er stað-
ið. Bæði staða ríkissjóðs og staða
heimilanna er algjörlega undir því
komin að atvinnulífið taki við sér
en sé ekki í þeim dróma sem verið
hefur.“
Skattaafsláttur
Bjarni segir mikilvægast fyrir
heimilin að lækka skatta og skuldir.
Horfa verði á greiðslugetu heimil-
anna.
„Það eru um 25 þúsund heimili
sem á skömmum tíma voru komin
með neikvæða eiginfjárstöðu. Það
gerir yfir 50 þúsund framteljend-
ur. Á þessu verður að taka, annars
verður allt annað sem þarf að fást
við miklu erfiðara.
Við ætlum að gefa fólki sem greið-
ir af húsnæðislánum sínum skatta-
afslátt. Hann mun vara í fjögur til
fimm ár og þegar horft er á dæmi-
gert lán munu þessar aðgerðir gera
það að verkum að höfuðstóll láns-
ins verður 20 prósentum lægri en
ella. Þetta gerist annars vegar með
tekjuskattsafslættinum, sem fæst á
móti afborgunum á lánum, og hins
vegar því að við ætlum að veita fólki
valkost um að taka greiðslur sem
færu ella til séreignarsparnaðar og
beina þeim beint inn á húsnæðis-
lánin sín.
Þetta tvennt, saman með tekju-
skattslækkun og endurskoðun
þessa þriggja þrepa skattkerfis,
mun bæði auka ráðstöfunartekjur
og bæta skuldastöðu heimilanna.
Það er líka eitt stærsta hagsmuna-
mál heimilanna að í landinu sé öfl-
ugt atvinnulíf sem tryggi fólki störf
og bæti lífskjör.“
14 til 16 milljarðar
Hafið þið reiknað út hvað þetta
þýðir í minni tekjum fyrir ríkissjóð?
„Já. Við teljum að þessar aðgerð-
ir muni kosta ríkissjóð um 14-16
milljarða á ári, í þessi fjögur til
fimm ár. Það er brúttókostnaður.
Nettókostnaðurinn er lægri. Þetta
er raunhæft en ekki byggt á ein-
hverju stórkostlegu ofmati á getu
ríkissjóðs til að standa undir hundr-
aða milljarða loforðum sem sumir
flokkar hafa gefið fyrir þessar
kosningar. Í frétt RÚV í vikunni
voru hugmyndir flokkanna bornar
saman og þar kom fram að aðrir
eru að lofa aðgerðum sem kosta á
bilinu 240-400 milljarða. Þetta eru
10-15 Hörpur eða rekstrar kostnaður
Landspítalans í um það bil tíu ár. Á
sama tíma er kirkjan að safna fyrir
lækningatækjum fyrir sjúkrahúsin
og lögreglan er fjársvelt. Þetta er
því ávísun á stórkostlega viðbótar-
skuldsetningu ríkissjóðs, verðbólgu
og lífskjararýrnun Íslendinga um
ókomna tíð.
Hvað aðgerðirnar okkar varðar
hafa þær ekki sömu áhrifin á tekjur
ríkissjóðs til skamms tíma vegna
þess að séreignarsparnaðurinn
hefði aldrei komið til tekna hjá rík-
issjóði fyrr en hann hefði verið tek-
inn út. Okkar hugmynd er að hann
verði varanlega skattlaus og að því
leyti má segja að hann hafi engin
áhrif á tekjur ríkissjóðs til skamms
tíma, en tekjuskattsafslátturinn
vegna afborgana veldur einhverri
tekjulækkun hjá ríkissjóði.
Á móti munu ráðstöfunartekjur
heimilanna smám saman vaxa og
þau geta orðið virkari þátttakendur
í efnahagslífinu og þannig gerum
við ráð fyrir að nettókostnaðurinn
verði lægri. En það liggur í hlutar-
ins eðli að við getum ekki gert eitt-
hvað sem um munar sem kostar
ekki neitt. Þetta er ábyrg og raun-
hæf leið.
Hvað áhrif á ríkissjóð varðar er
þessu dreift á nokkur ár og þetta er
almenn aðgerð sem nýtist öllum sem
eru að greiða af húsnæðislánum.
Hún hvetur til þess að fólk standi í
skilum, hún styður fólk í þeirri við-
leitni sinni að halda eignum sínum.
Þannig styður hún við séreigna-
stefnuna sem við höfum alltaf stutt
og hún er, hvað tekjuskatts afsláttinn
snertir, alveg hlutlaus gagnvart
tekjuhópunum. Það skiptir ekki máli
hvað þú ert með í tekjur, þú munt fá
sama afsláttinn af tekjuskattinum.“
Hvetja til sparnaðar
Sjálfstæðisflokkurinn vill gera
atlögu að almennri notkun verð-
tryggingar í landinu og tryggja það
að fólk hafi val um verðtryggð eða
óverðtryggð lán. Bjarni segir það
vera hlutverk stjórnvalda að endur-
skoða húsnæðislánamarkaðinn með
það að markmiði að tryggja óverð-
tryggð lán sem valkost.
Hann segist vilja vinna áfram
með hugmyndir ASÍ um breytta
fjármögnun húsnæðislánakerfisins.
Útgangspunkturinn sé að fyrst og
fremst verði um óverðtryggð lán að
ræða og verkefnið að tryggja fasta
vexti til lengri tíma.
„Að auki viljum við beita skatta-
legum hvötum til að gera ungu fólki,
sem er að fara í fyrstu fasteigna-
kaup, kleift að eignast höfuðstól.
Þetta er mikilvæg kerfis- og hugar-
farsbreyting, þannig að það verði
ekki meginreglan að fólk skuldsetji
sig mikið við kaup á fyrstu íbúð og
fái svo vaxtabætur frá ríkinu eins
og verið hefur.
Það skiptir öllu að tefla fram hug-
myndum sem ganga upp því ella
fáum við aðgerðirnar í bakið með
hærri verðbólgu og vöxtum. Það má
því segja að ekkert af þessu takist,
þegar upp er staðið, það er að segja,
að ná raunverulegum kjarabótum
nema við náum stöðugleika, lækkum
verðbólguna og sköpum fleiri störf.“
En er hægt að tryggja þann
stöðug leika sem með þarf með
íslenskri krónu?
„Já. Ég tel að það sé hægt. Það
hefur verið og verður áfram eitt
erfið asta verkefni stjórnvalda á
hverjum tíma að tryggja stöðug-
leika. Ég hef lengi talað fyrir því
að það þurfi, og ræddi um það í
eldhúsdags umræðunum, að strax
eftir kosningar yrði að ná nýrri
þjóðarsátt. Það þarf að gera nýjan
stöðug leika- og vaxtasáttmála í
landinu. Ég hugsa í því sambandi til
þjóðar sáttarinnar frá 1990 og þess
hve miklu hún skipti fyrir heimilin
og atvinnulífið.
Stöðugleikasáttmáli, þar sem
menn tryggja að kjarabætur haldist
í hendur við aukna verðmætasköp-
un, aukna framlegð og framleiðslu,
er ein grunnforsenda þess að okkur
takist að ná tökum á ástandinu. Ein
helsta forsenda þess að það takist
er að fyrir liggi trúverðug áætlun
stjórnvalda til næstu ára.“
Skattar verða lækkaðir
Hvað atvinnulífið varðar segir
Bjarni að þrennt hafi staðið því fyrir
þrifum í tíð núverandi ríkisstjórnar.
„Í fyrsta lagi pólitísk óvissa um
hvert skuli stefna. Í því samhengi
nægir að benda á sjávarútveginn
og orkunýtingarmál. Það verður
að tryggja atvinnulífinu í landinu
starfsöryggi og vissu um lagalegt
og rekstrarlegt umhverfi sitt.
Í öðru lagi eru skattahækkanir.
Mun hærra hlutfall aðhalds aðgerða
ríkisstjórnarinnar kom í gegnum
auknar skatttekjur en lofað var í
stöðugleikasáttmálanum. Okkar
stefna verður að lækka skatta að
nýju og einfalda skattkerfið. Fremst
á forgangslistanum er trygginga-
gjaldið sem er enn allt of hátt.
Í þriðja lagi eru það höftin. Þau
verða einfaldlega að fara, enda kæfa
þau bæði atvinnulífið og heimilin í
landinu.
Tekjutap sem vinnst upp
Bjarni segist ósammála því að það
að lækka skatta þýði tekjutap fyrir
ríkið. Fjölmörg dæmi séu frá undan-
förnum áratugum þar sem skattar
hafi verið lækkaðir en tekjur ríkis-
ins á sama tíma aukist vegna frek-
ari umsvifa. Nægi þar að horfa á
tekjuskattslækkanir á fyrirtæki úr
50 prósentum í 15 prósent á meðan
tekjur ríkisins jukust.
En geturðu lofað kjósendum því
að skattalækkun þýði ekki minni
tekjur?
„Já, þegar upp er staðið er það
alveg skýrt. Tekjutap ríkissjóðs
getur hins vegar verið óhjákvæmi-
legt í skamman tíma en afrakstur-
inn af skattalækkunum mun koma í
ljós þegar umsvifin aukast.“
Í hve skamman tíma og hve
mikið?
„Reynsla annarra þjóða er að á
einu til þremur árum er hægt að
snúa hagkerfinu við með markviss-
um aðgerðum. Tekjutap í eitt til
tvö ár getur ekki komið í veg fyrir
að menn grípi til aðgerða sem eru
skynsamlegar og borga sig marg-
falt til baka til samfélagsins með
meiri fjárfestingum og fjölgun
starfa,“ segir Bjarni. Hann segir
sem dæmi að lægra og sann-
gjarnara veiðigjald muni auka fjár-
festingu í greininni og útflutnings-
tekjur þar með.
„Það verður líka flókið mál, og
ekki einnar nætur verk, að einfalda
virðisaukaskattkerfið. Við viljum
lægra almennt þrep þar, en í dag
eru þau þrjú með tilheyrandi flækju-
stigi. Þetta er ekki verkefni sem við
getum leyst á fyrstu mánuðum eftir
kosningar, en það er hins vegar
hægt að gera það varðandi trygg-
ingagjaldið. Að auki þarf að endur-
skoða vöru- og aðflutningsgjöldin.“
En hafið þið reiknað það nákvæm-
lega út hvað þetta kostar?
„Já, en við einblínum ekki síður
á hverju þetta skilar. Það er aðal-
atriðið að við þurfum að
hefja nýtt vaxtar-
skeið. Skammtíma-
tekjutap upp á
10-20 milljarða af
skattalækkunum
á atvinnulífið mun
skila sér margfalt
til baka. Að sjálf-
sögðu munum við
loks raða þessum
skattalækkunarað-
gerðum þannig að
það eigi saman við
stöðuna í hagkerfinu
á hverjum tíma og við
munum ekki gefa eftir
það stóra markmið
okkar að loka fjárlaga-
gatinu. Ég vil setja mun
strangari reglur um
fjármál ríkis-
i n s e n
fylgt
hefur
verið
hing-
að
til.“
Munum lækka skatta og skuldir
Fylgi Sjálfstæðisflokksins hefur minnkað undanfarið og landsfundur flokksins breytti engu þar um. Fréttablaðið settist með
Bjarna Benediktssyni formanni og fór yfir helstu stefnumálin í kosningabaráttunni, stöðu heimilanna, skatta og atvinnumál.
Kolbeinn
Óttarsson Proppé
kolbeinn@frettabladid.is
2013
Bjarni segir að setja verði fram
raunhæfa áætlun til að afnema
gjaldeyrishöftin. „Höftin eru
þarna vegna þess að við getum
ekki leyft eignum í eigu erlendu
kröfuhafanna að fara út á hinu
opinbera skráða gengi. Það
verður að ganga mjög ákveðið til
verks núna og setja reglur sem
miða að því að afskrifa stóran
hluta af þessum kröfum og
gera í framhaldi af því upp við
kröfuhafana, án þess að gengi
krónunnar verði sett í algjört
uppnám.
Ef hugmyndir um nýjar reglur
leysa ekki vandann, þá er
ekkert annað að gera en
að taka þessi fjármála-
fyrirtæki sem eru í
slitameðferð og setja
í þrotameðferð. Þá
verða bankarnir að
gjaldþrota félögum og
ég get séð fyrir mér
að þá verði þetta ekki
leyst með skilyrðum
seðlabankans um
útgreiðslu gjald-
eyris, heldur einfald-
lega með mjög háum
skatti á greiðslu fjár út úr
landinu.“
➜ Afnemum höftin
18,8%
➜ Fylgi Sjálfstæðisflokksins í formannstíð Bjarna
60%
50%
40%
30%
20%
25
.3.
20
09
7.4
.20
09
14
.4.
20
09
20
-22
.4.
20
09
28
.7.
20
09
15
.10
.20
09
7.1
.20
10
18
.3.
20
10
23
.9.
20
10
19
.1.
20
11
24
.2.
20
11
5-6
.4.
20
11
8.9
.20
11
7-8
.12
.20
11
8-9
.2.
20
12
11
-12
.4.
20
12
23
-24
.5.
20
12
16
-17
.1.
20
13
27
-28
.2.
20
13
30
-31
.1.
20
13
13
-14
.3.
20
13
Ko
sni
ng
ar
25
.4.
20
09
treysta Bjarna Benedikts-
syni best til að leiða ríkis-
stjórn að loknum kosn ing-
um, samkvæmt könnun
Fréttablaðsins sem gerð var
í lok febrúar.
29,1%
40,3%
27,3%
43,4%
23,7%
44,0%
43,7%
34,7%
24,8%
35,6%
41,2%
42,6%
30,4%
50,3%
31,1%
27,6%
TÆKIFÆRI Bjarni Benediktsson segir
tækifæri felast í óvissufylgi. Raunhæfar
tillögur Sjálfstæðisflokksins muni laða fleiri
kjósendur að honum.
ÞRJÚ MÁL SEM
EKKI VERÐUR
HVIKAÐ FRÁ ÞEG-
AR KEMUR AÐ
RÍKISSTJÓRNAR-
SAMSTARFI.Skattalækkanir
„Skattar verða lækkaðir
og einfaldaðir. Það verður
einfaldlega að gera það.“
1
Tekið á hallarekstri
„Sjálfstæðisflokkurinn
mun ekki taka þátt í
ríkisstjórnarsamstarfi
sem byggir á áfram-
haldandi stórkost-
legum hallarekstri
ríkissjóðs.“
3 Skuldastaða heimilanna
„Það verður ekki gefið
eftir að taka á skulda-
stöðu heimilanna og
greiðsluvanda þeirra.“
2
21,9%
49,6%
35,0%
17.11.2011
Landsfundur 27.1.2013 Icesave-
dómur fellur
21.02.2013
Landsfundur
32,0%
40,7%
29,0%
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA