Fréttablaðið - 03.05.2014, Blaðsíða 20

3. maí 2014 LAUGARDAGUR| HELGIN | 20
Ósköpin byrjuðu í borginni Daraa, við
jórdönsku landamærin, þann 15. mars 2011,
þegar 15 börn á aldrinum níu til fimmtán
ára og öll úr sömu fjölskyldunni krotuðu níð
um stjórnina á skólavegginn sinn. Þau voru
handtekin og þremur dögum seinna söfnuð-
ust 3.000 manns saman til að óska eftir því
að þau yrðu látin laus. Þau gerðu jafnframt
kröfu um umbætur á stjórnarfari Sýrlands,
og að tekið yrði á spillingu í landinu. Örygg-
issveitir tóku af hörku á mótmælendum og
skutu fjóra til bana. Arabíska vorið breytist
í fimbulvetur.
Í fjörutíu og fjögur ár, síðan 1970, hefur al-
Assad-fjölskyldan stjórnað landinu með stuðn-
ingi Ba‘ath-flokksins. Fyrst var það Hafez al-
Assad sem stjórnaði landinu í 30 ár, frá 1970
til dauðadags árið 2000, þegar sonurinn,
breskmenntaði augnlæknirinn Bashar Hafez
al-Assad, tók við forsetaembættinu. Fjölskyld-
an er alavítar, trúarbrögð milli gyðingdóms og
súnnímúslíma sem aðeins 11 prósent þjóðar-
innar tilheyra, og þeir hafa stjórnað og ráðið
öllu undanfarna hálfa öld þrátt fyrir að þrír af
hverjum fjórum Sýrlendingum séu súnnímús-
límar og einn af hverjum tíu kristinnar trúar,
auk drúsa og örfárra gyðinga.
Eins og staðan er í dag er stríðið í pattstöðu.
Enginn er með yfirhöndina. Stjórnin heldur 40
prósentum landsins, 60 prósentum íbúanna,
og mismunandi hópar uppreisnarmanna halda
héraði og héraði og hafa barist hver við annan
af mikilli heift, rétt eins og við stjórnarher-
inn.
Rússar hafa verið helstu bandamenn ríkis-
stjórnarinnar ásamt Hizbollah-samtökunum
í Líbanon en Sádar, Bandaríkjamenn og Flóa-
ríkin hafa verið öflugustu bandamenn upp-
reisnarmanna.
Allir stríðsaðilar hafa framið voðaverk, stríðs-
glæpi á óbreyttum borgurum, og notað jafn-
vel til þess efnavopn. Síðast, nú fyrir tveim-
ur vikum í Kafr Zita, þorpi 200 km norður
af Damaskus sem uppreisnarmenn halda.
Stjórnin var fljót að kenna uppreisnarmönn-
um um ódæðið en gat ekki útskýrt hvern-
ig ríkisfjölmiðlar gátu varað vinveitt þorp í
nágrenninu við yfirvofandi efnavopnaárás,
með sólarhrings fyrirvara.
Í rúminu, síðasta kvöldið í dalnum, hugsaði
ég um allt það fólk sem ég hafði hitt, endur-
skoðandann, vínbóndann og manninn hennar,
ljóðskáldið og ljósmyndarann án myndavéla.
Þær hurfu þegar húsið hans sprakk í Aleppo.
Öll börnin, sem hafa alla framtíðina fyrir sér,
en samt sem áður enga framtíð. Konuna með
fimm börn en engan maka. Kraftmikla mann-
inn sem ásamt tíu ára dóttur sinni, laskaðri á
fæti eftir stríðið, brenna saman jörð og leir og
búa til múrsteina til að útbúa skjól fyrir vini
og vandamenn.
Svíar hafa sýnt manndóm og mannúð og veitt
26 þúsund Sýrlendingum hæli á síðustu tveim-
ur árum. Hvenær kemur að okkur?
Ef við notuðum höfðatöluregluna, og vildum
vera jafnokar frænda vorra, Svía, værum við
búin að veita bara 900 Sýrlendingum varan-
legt skjól, af þeim þremur milljónum sem hafa
misst landið sitt, og lífið fram undan.
Úr herbergisglugganum ljómaði austurhim-
inninn. Herbergi sex skalf. Sprenging. Hel-
vítis stríð.
ÞETTA LAGAST EKKERT „Allir sem ég hitti sögðu að þetta ástand muni vara í tíu, jafnvel fimmtán ár. Eins og borgarastríðið í Líbanon, sem nú er lokið fyrir löngu.“