Fréttablaðið - 28.06.2014, Blaðsíða 23

LAUGARDAGUR 28. júní 2014 | HELGIN | 23
ÆVINTÝRI Lærir að kveikja eld með Masaímönnum í Kenía.
ALÞJÓÐLEGT Hluti starfsfólks samankominn í Suður-Súdan.
NÝFÆDD Barn sem Gunnhildur
tók á móti í flóttamannabúð-
unum í Suður-Súdan.
HEITT OG RAKT Gunnhildur í gallanum sem hún þarf að vinna í á
meðan ebólufaraldurinn stendur yfir. Hún viðurkennir að bara sé
hægt að vinna í stuttan tíma í senn og algengt að það líði yfir fólk í
heitu og röku loftslaginu.
Langt og strangt inntökuferli
Eftir Malaví fór Gunnhildur að
vinna á Landspítalanum. Þar
blöskruðu henni vinnuaðstæður
svo mikið að hún sagði upp og hélt
til Óslóar að vinna í heimahjúkr-
un. „Mér fannst ekki forsvaran-
legar vinnuaðstæður heima, allt of
mikið álag á fáa hjúkrunarfræð-
inga. Ég fékk nóg eftir eina nætur-
vakt þar sem ég var ein með fulla
deild af mjög veikum sjúklingum
og tveir urðu bráðveikir á sama
tíma. Ég gat ekki verið á tveimur
stöðum í einu og þetta var mikið
álag. Ég sá ekki fram á að ástandið
á spítalanum væri að fara að batna
og gat ekki hugsað mér að taka
næstu vaktir, krossa putta og vona
að það kæmi ekkert fyrir. Því ef
eitthvað gerðist á minni vakt gæti
ég ekki fyrirgefið mér. Þannig að
ég ákvað að hætta og það var mjög
góð tilfinning. Svo ég flutti til Nor-
egs, eins og svo margir íslenskir
hjúkrunarfræðingar, og réð mig í
heimahjúkrun.“
Þaðan var förinni heitið til
Stokkhólms í meistaranámið þar
sem Gunnhildur kynntist alls kyns
hjálparsamtökum og þar á meðal
Læknum án landamæra. Kennari
hennar var stofnandi samtakanna
í Svíþjóð og Gunnhildur ákvað að
sækja um.
„Það er heljarinnar inntökuferli
sem stendur yfir í marga mánuði.
Maður þarf að standast alls kyns
próf, til dæmis persónuleikapróf,
rökhugsunarhópæfingar og hæfn-
ispróf. Heilbrigðismenntun er ekki
forsenda fyrir því að vinna fyrir
samtökin þar sem við þurfum á
öllum að halda, það þarf að setja
upp tjöld, tengja rafmagn, tryggja
framboð á vatni og svo framveg-
is. Handlagnir gaurar eru í uppá-
haldi hjá okkur og eru í raun
mikilvægasti hlekkurinn í starf-
seminni. Það er ekki nóg að senda
hjúkkuna af stað með pillurnar í
ferðatöskunni. Það er algengur
misskilningur að samtökin snúist
bara um lækna því hér er fólk úr
öllum áttum og með fjölbreyttan
bakgrunn.“
Gunnhildur segir mikilvægt að
hugsa út fyrir kassann og vinna
vel í teymi í starfinu, enda geta
komið upp ýmsar aðstæður við
störf. Þá er góður kostur að geta
unnið vel undir pressu.
Mikil eymd og ömurleiki
Haustið 2012 fór Gunnhildur í sitt
fyrsta verkefni á vegum samtak-
anna. Áfangastaðurinn var Mið-
Afríkulýðveldið þar sem hún var í
þrjá mánuði. „Þrátt fyrir að þetta
væri mín fyrsta för fyrir samtök-
in fékk ég ekki þetta klassíska Afr-
íkumenningarsjokk enda hafði ég
tekið það út í Malaví. En auðvitað er
breyting að flytja frá Ósló til lítils
sveitaþorps í regnskóginum í Afr-
íku. Maður er samt búinn að búa sig
undir það og venst rafmagnsleysinu
fljótt. Þarna voru fallegustu stjörn-
ur sem ég hef séð.“
Síðan þá hefur Gunnhildur verið
í sex mánuði sem hjúkka í flótta-
mannabúðum í Suður-Súdan, þar
sem hún meðal annars gegndi stöðu
yfirmanns um tíma. Þar var farald-
ur af lifrarbólgu E þar sem ófrískar
konur voru einna helst í áhættuhópi.
„Það dóu ansi margir hjá okkur þar.
Mikið var um fyrirburafæðingar
og við vorum með börn niður í 700
grömm og engar græjur til að hugsa
um þau.“ Aðspurð hvernig það sé að
vinna í svona aðstæðum þar sem
ómögulegt sé að bjarga öllum svar-
ar Gunnhildur:
„Þetta er mjög erfitt en maður
verður að koma þeirri hugsun í
gegn að maður getur ekki bjargað
öllum og ef við værum ekki þarna
myndu fleiri deyja. Við erum að
bjarga einhverjum. Maður sér
mikið af eymd og ömurleika en ég
hef alltaf hugsað að ég geti ekki
ein bjargað heimunum. Maður
hins vegar verður að trúa því að
maður sé að gera eitthvert gagn. Ef
maður fer í einhvern efa varðandi
það þá missir maður vitið fljótt, og
trúðu mér, það gera það margir.
En maður er alltaf með aðgengi að
sálfræðiaðstoð hjá samtökunum og
þeir hugsa vel um þessa hlið.“
Tveir ólíkir heimar
Næst á dagskrá hjá Gunnhildi er
ebóluverkefni í Síerra Leóne. Hún
er spennt fyrir að fara en greini-
lega orðin þaulvön hlutum sem
koma öðrum spánskt fyrir sjónir á
borð við sóttkví, bólusetningar og
flug á framandi slóðir. Hún viður-
kennir að það sé komin smá pressa
á að festa rætur, eignast heimili og
stofna fjölskyldu. Hún finnur þó
aðallega fyrir því þegar hún kemur
heim til Íslands.
„Ég gæti verið í þessu 100 prósent
en vel að taka mér smá frí á milli
verkefna. Fara til Óslóar í heima-
hjúkrunina enda mikilvægt að
halda tengslum og ekki detta alveg
út. Þegar kallið kemur set ég tvær
ferðatöskur í geymslu úti og fer.
Það er erfitt að sameina þessa tvo
heima og ef ég get ráðið því í fram-
tíðinni ætla ég til dæmis að reyna
að sleppa því að koma aftur heim
beint í jólaösina. Þar kristallast
munurinn á milli heimanna tveggja.
Það er svo mikil geðveiki í samfé-
laginu, yfirnóg af mat og allir að
keppast við að kaupa flottast, mest
og dýrast. Ég kom einu sinni beint
frá Mið-Afríku heim um jól og það
var erfiður tími að koma heim. Til
dæmis hitti ég vinkonur mínar þar
sem var allt fullt af mat og allir að
ræða hversu margar og dýrar gjaf-
ir væri búið að kaupa. Mér hrein-
lega ofbauð og tók smá kast á þær.
Svo áttaði ég mig, maður verður að
taka mið af aðstæðum hverju sinni
og ekki reyna að ætlast til þess að
fólk skilji sem hefur ekki upplifað.
Það er ómögulegt að reyna að bera
þessa tvo heima saman. Það er ekki
hægt.“