Skessuhorn - 26.02.2014, Blaðsíða 17

17MIÐVIKUDAGUR 26. FEBRÚAR 2014
Dvalar- og hjúkrunarheimilið
Brákarhlíð í Borgarnesi fékk góðar
gjafir afhentar síðastliðinn fimmtu-
dag. Þá komu nokkrar konur úr
Lionsklúbbnum Öglu í Borgarnesi
í heimsókn og gáfu heimilinu tvo
nýja og þægilega rafknúna hæg-
indastóla og fjóra stofulampa með
lesljósum. Það var Björn Bjarki
Þorsteinsson framkvæmdastjóri
Brákarhlíðar sem veitti gjöfinni
viðtöku. Bjarki notaði tækifærið
og þakkaði Öglukonum fyrir gjöf-
ina og þann hlýhug og stuðning
sem klúbburinn hefur sýnt Brák-
arhlíð alla tíð. Að sögn Jóhönnu
Möller, formanns verkefnanefnd-
ar Lionsklúbbsins Öglu, eru gjaf-
irnar keyptar með fé sem safnað
hefur verið í líknarsjóð klúbbsins í
hinum ýmsu fjáröflunum á liðnum
misserum. Nefndi hún sölu kerta,
jóladagatals og með útgáfu Öglu-
blaðsins. Þar skiptir stuðningur og
þátttaka samfélagsins miklu máli
því það tryggir að hægt sé að gefa
gjafir sem þessar. Að sögn Bjarka
verða stólarnir tveir og lamparnir
í setustofum á annarri hæð Brák-
arhlíðar og koma án efa til með að
nýtast heimilisfólki vel í framtíð-
inni.
hlh
Stillt sér upp við nýju stólana og lampana. Standandi f.v. Jóhanna Möller, Lilja Ólafsdóttir, María Eyþórsdóttir formaður
Öglu, Auðbjörg Pétursdóttir, Helga Ragnarsdóttir og Björn Bjarki Þorsteinsson framkvæmdastjóri Brákarhlíðar. Sitjandi í
nýju hægindastólunum eru þau Halla Magnúsdóttir og Ingigerður Benediktsdóttir íbúi í Brákarhlíð.
Öglukonur færðu Brákarhlíð góðar gjafir
skrefið því þetta yrði eini leikskól-
inn í boði á svæðinu og foreldrarn-
ir höfðu ekkert val. Einn pabbinn
sagði þá mjög eftirminnilega setn-
ingu: „Við höfðum heldur ekkert
val áður.“ Þessum foreldrum þótti
ekkert flóknara að geta bara val-
ið um Hjallastefnuleikskóla held-
ur en einhvern öðruvísi leikskóla.
Þarna áttaði ég mig á því að við
þurfum ekki að biðjast afsökunar á
því að vera öðruvísi. Ég mun aldrei
gleyma þessari einföldu og eftir-
minnilegu setningu. Úr varð að
Hraunborg gekk bæði faglega og
rekstrarlega inn í Hjallastefnuna,“
segir Margrét Pála. Á Tálkna-
firði hafa foreldrar og nemendur
heldur ekki val um aðrar stefnur.
Í Tálknafjarðarskóla, sem er sam-
einaður leik,- grunn- og tónlistar-
skóli, stunda ríflega sjötíu nemend-
ur nám og er Hjallastefnan á öllum
stigum skólans. Sá skóli er sá fyrsti
þar sem Hjallastefnan er innleidd
á unglingastigi. „Það er mjög gott
gengi á Tálknafirði. Stefnan veit-
ir skólanum í senn stuðningsnet
og tækifæri. Þá stendur samfélagið
fyrir vestan stórkostlega með okk-
ur. Auðvitað heyrast alltaf einhverj-
ar raddir sem eru ekki sammála öllu
en það er bara eðlilegt. Þetta hefur
gengið mjög vel.“
Ekkert einelti
Ekkert einelti er mælanlegt í Barna-
skóla Hjallastefnunnar í Reykjavík
og er það eini skóli borgarinnar sem
nær þeim árangri. Sömu sögu er að
segja innan annarra skóla Hjalla-
stefnunnar. Þar er einelti eitthvað
sem þekkist vart og eru aðeins örfá
dæmi þar sem einelti hefur komið
við sögu frá því Hjallastefnan var
stofnuð. Ætla má að aðferðir Mar-
grétar Pálu séu því að virka. En
hvað var gert til að koma í veg fyr-
ir einelti? „Við hentum út frímín-
útum, matsal, fjölmennum hópum
á göngum, vinnuramma kennara og
stundatöflum. Allir kennarar hafa
verið mjög áhugasamir og reiðu-
búnir að gera miklar breytingar.
Við höfum sömu áherslur í grunn-
skólanum og leikskólanum nema
við göngum enn lengra,“ útskýrir
hún. Breytingarnar eru því miklar
en árangurinn er ótrúlegur.
En framfarir kosta breyting-
ar. Margrét Pála segir að kerfið sé
orðið of gamalt og virki ekki nógu
vel eins og það er. Það þurfi því að
breyta aðstæðum. „Fólk spyr alltaf:
„Af hverju náum við ekki jákvæðum
breytingum á skólunum?“ Svar-
ið er að ef grunnskólakerfið breyt-
ist ekki, þá verða ekki breyting-
ar á skólunum heldur. Kerfið með
miðstýrðri námskrá, miðstýrðum
kennarasamningum og naglföst-
um hefðum er nefnilega vinnu-
rammi skólanna og kerfinu eigum
við að breyta til að skólanir dafni og
breytingar verði. Hver einasti skóli
þarf að vera leiftrandi af nýsköp-
un, kennarar og skólastjóri þurfa að
vera listamenn. Starfsmannahópur-
inn verður að skapa aðstæður þar
sem öllum líður vel og tekst vel til.
Við erum núna leiksoppar aðstæðn-
anna í kerfinu. Við breytum ekki
skoðunum fólks eða skoðunum
barna, en það er vel framkvæman-
legt að breyta aðstæðum. Gefum-
skólunum meira frjálsræði í nám-
skrám, galopnum kennarasamn-
ingana, hendum öllu vinnufyrir-
komulagi í aðstæðum barna sem
virka ekki, könnum líðan barnanna
sjálfra, spyrjum þau hvað þau vilja
og þá skulum við sjá að eitthvað fari
að gerast.“
Óttaðist breytta vindátt
Í dag er Hjallastefnan víða eftirsótt.
Þar sem fólk á val sækjast foreldr-
ar eftir að setja börnin sín í leik-
skóla og grunnskóla með Hjalla-
stefnu og eru biðlistar langir. Það
var ekki alltaf þannig. „Ég er vön að
sigla í mótbyr. Ég kunni svo vel að
haga seglum í mótbyr að ég fyllt-
ist skelfingu þegar ég skynjaði að
vindáttin hafði breyst. Í meðbyr
koma væntingar og trú til lausn-
anna sem Hjallastefnan býður uppá
og í meðbyr er ekki við neinn að
sakast nema sjálfan sig ef ekki tekst
vel til,“ segir Margrét Pála og lýsir
auðmýkt og þakklæti til þeirra sem
sköpuðu svona mikinn meðbyr með
nýjum hugmyndum hennar. „Með-
byrinn er fyrst og fremst fallegar og
góðar hugsanir fólks til Hjallastefn-
unnar.“
Rannsóknir hafa sýnt að Hjalla-
stefnan kemur vel út í samanburði
við aðra skóla. „Þær fáu rann-
sóknir sem hafa verið gerðar, sýna
að ef finnanlegur munur er, þá er
hann okkur í hag. Síðasta rann-
sóknin sem gerð var sneri að mæl-
ingum á hávaða í leikskólum. Þar
sýndi rannsókn dr. Valdísar Jóns-
dóttur að Hjallastefnuleikskólarnir
mælast með minni hávaða en aðr-
ir leikskólar. Það er eftirsóknar-
verð staða. Ég sjálf gerði rannsókn
til meistaragráðu á Hjallabörnum
sem fóru í venjulegt skólakerfi eft-
ir leikskóla. Um margt komu þau út
eins og önnur börn en það mæld-
ist þó munur á nokkrum sviðum.
Sjálfsmatið var að hluta til sterkara
og þeim virtist ganga betur í skóla.
Stelpurnar voru líklegri til að eiga
bæði stráka- og stelpuvini í sínum
vinahópi. Það sem raunverulega
gladdi mig þó mest var að börnin
mældust jákvæðari og opnari gagn-
vart því að vinna með hinu kyn-
inu.“
Frávikshópar settir
á jaðarinn
Erlendis er hugmyndafræðin um
Hjallastefnuna þekkt. Leikskólar á
Norðurlöndum eru margir að nota
áhrif frá Hjallastefnunni og auk
þess einn leikskóli á Ítalíu. Í Noregi
er einn leikskóli sem starfar 100%
eftir aðferðum Hjallastefnunnar.
Hugmyndafræðin er kynnt víða í
uppeldis- og menntunarfræðum í
háskólum en ekki hér á landi. Gerð
var heimildamynd um Hjallastefn-
una sem var textuð og sýnd á rík-
issjónvarpi allra Norðurlandanna,
nema á Íslandi. Blaðamaður veltir
fyrir sér orðrómi þess efnis hvort
undirliggjandi fordómar fyrir sam-
kynhneigð Margrétar Pálu gæti
haft eitthvað að segja með hvernig
Hjallastefnunni var lengi vel tekið
hérlendis. Hún telur það ekki ólík-
legt.
„Frávikshópar og jaðarhópar
njóta ekki sömu virðingar og aðr-
ir án þess að fólk geri sér grein fyr-
ir því. Þar á ég við fatlaða, inn-
flutta, fólk af öðrum kynþætti, sam-
kynhneigða og fleiri. Öll erum við
„jöðruð“ og við getum lifað ágætis
lífi, nema okkur leyfist minna fyr-
ir vikið. Ef illa launaður Pólverji
sem talar slaka íslensku færi t.d. í
opinbera launabaráttu myndi hann
fá verri viðbrögð en Íslendingur í
sömu stöðu. Það er staðreynd að
konur eru enn með lægri laun en
karlar og svo framvegis. Ef ég hefði
verið gagnkynhneigð kona í hjóna-
bandi með vísitölufjölskyldu hefði
mér leyfst að prófa mig áfram með
þessi mál án þess að fá svona harka-
leg viðbrögð,“ segir Margrét Pála.
„Meira að segja hóflega framsett
gagnrýni á Hjallastefnunni byggir á
duldum fordómum þess sem mælir
og viðkomandi hefur oft ekki hug-
mynd um það. Þessir duldu for-
dómar eru alvarlegu fordómarn-
ir á Íslandi, “ bætir hún við alvar-
leg í bragði.
Munaðarleysingja­
heimili í Tansaníu
Við höfum setið og spjallað lengur
en til stóð. Teið er löngu búið og
Margrét Pála þarf að sigla á önn-
ur mið. Það er mikið að gera hjá
stofnanda og stjórnarformanni
Hjallastefnunnar. Síminn hennar
hringir oft og greinilega er í mörg
horn að líta. Hún hefur einnig nóg
að gera í útlöndum og er fljót-
lega á leið til Afríku. Þar hefur
hún stofnað heimili fyrir munað-
arlausar stúlkur. „Í Tansaníu hef-
ur verið alnæmifaraldur sem hefur
lagt ungt fólk í hrönnum og aukið
fjölda munaðarlausra. Ég og kon-
an mín, mágkona mín og maður
hennar, sem er Tansaníubúi, stofn-
uðum því þetta heimili. Það er rek-
ið með mánaðarlegum framlögum,
aðallega frá vinum hér á Íslandi svo
og fjölskyldu minni og konunnar
minnar.“
Léttleikandi samfélag
Framundan hjá Hjallastefnunni er
áframhaldandi uppbygging ef tæki-
færin gefast. Margrét Pála er fegin
því að Hjallastefnan er ekki valda-
stofnun heldur léttleikandi samfé-
lag og vill bara að hún vaxi og dafni
á meðan hún nýtur hlýrra hugsana
foreldra og annarra. Hún líkir upp-
byggingunni við fjölskylduna sem
kemur heim eftir vinnu og kíkir í
ísskápinn til að sjá hvað er hægt að
kokka þann daginn. „Með öðrum
orðum: Við brösum með skólana
okkar og þegar tækifæri opnast og
einhverjir foreldrahópar, starfs-
mannahópar eða sveitarstjórnir
biðja okkur að koma í samvinnu, þá
skoðum við það ljúflega en hönn-
um enga atburðarás sjálf. Ég er
stolt af því að Hjallastefnan starf-
ar eingöngu þar sem meirihluti eða
allir þessara þriggja aðila hafa leit-
að til okkar og vilja okkur. Þá má
bæta því við að við erum núna í
mjög góðri samvinnu við Reykja-
víkurborg um aukna uppbyggingu
og styrkingu vegna skólastarfs okk-
ar í borginni. Þar á meðal vonumst
við til að byrja með miðstigsskóla
innan skamms,“ segir Margrét Pála
Ólafsdóttir að lokum.
grþ
Margrét Pála hefur meðal annars hlotið fálkaorðuna fyrir störf sín að skólamálum. Ljósm. Kristinn Magnússon.