Skessuhorn - 03.12.2014, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 3. DESEMBER 2014
Kvelur mengi, kæfir engi - kreppa að þrengir búandlýð
Vísnahorn
Alltaf er ég dálítið hrædd-
ur um að gamlar vísur
týnist með því fólki sem
fellur frá. Eflaust segja
einhverjir að það sé nú ekki mikill skaði en ég
veit ekki hvort það er okkar að dæma um það.
Reyna heldur að bjarga því sem bjargað verð-
ur. Eftir Bertel Ó. Þorleifsson er þessi snyrti-
lega hestavísa:
Dundi grund og hló við hóf
hópur sveina þeysti.
Stundum undan skeifu skóf,
skaust úr steinum neisti.
Þegar Bertel andaðist var kveðið en ekki er
vitað um höfund:
Nú er svert um sinnisþing,
sálar skertur auður.
Nú er hert á Norðlending,
nú er Bertel dauður.
Helga Steinvör Baldvinsdóttir (f. 1858) í
Víðidal fluttist i æsku til Ameríku, en saknaði
ætíð bernskudalsins. Hún segir:
Í bernsku skall á bylgja þung,
sem breytti margra högum,
og tók það flest, sem ást mín ung
unni á fyrstu dögum.
Margt orti Káinn gamli og flest gott. Þegar
safnaðarmeðlimir skutu saman í reiðhest handa
prestinum gerði Káinn nokkrar vísur og þar á
meðal held ég þessa:
Oss það herma helgar skrár,
heim með burði lasna,
fátækur og fótasár
frelsarinn reið asna.
Löngu síðar var Magnús Eyfjörð Einarsson
rétt orðinn fyrir bíl á breiðstrætum Akureyrar-
borgar og orti þá með tilvísun í vísu Káins:
Eftir nítján alda stjá
okkar breytt er högum:
Bílum ríða allir á
asnar nú á dögum.
Margir eru stöðugt þeirrar skoðunar að all-
ir sem eru ósammála þeim sjálfum séu bölvaðir
asnar og yfirleitt hinir verstu menn í alla staði.
Slíkum mönnum eru yfirleitt ekki vandaðar
kveðjurnar og þar sem Sigurður gamli Breið-
fjörð var ekki alltaf sammála öllum hinum fékk
hann að kenna á illu umtali líkt og fleiri:
Þú af beggja sögum sér
ef saman berð það slaður
nákvæmlega, að ég er
ekkert nema maður.
Sumarið 1940 var mikið rosasumar á Suð-
urlandi og afskaplega erfitt að fást við heyskap.
Hefði reyndar verið svo síðastliðið sumar líka
ef átt hefði að nota þá tækni sem þá var til. Það
sumar kvað Einar J Helgason í Holtakotum:
Regnið æðir, rekkum blæðir,
rýrna gæði töðunnar.
Vatnið flæðir, voðinn hræðir,
vosbúð mæðir stúlkurnar.
Kvelur mengi, kæfir engi,
kreppa að þrengir búandlýð.
Skyldi lengi láðs um vengi
leika á strengi þessi tíð.
Rosinn þreytir lýðinn lands,
lítil von hann batni.
Ég óska honum til andskotans
með öllu sínu vatni.
Jón Ólafsson á Einifelli þótti á sinni tíð hörk-
umaður til vinnu. Einu sinni sem vafalaust oft-
ar stóð hann við slátt ásamt liðléttingi er Odd-
ur hét og orti um þá félaga:
Við Oddur báðir orfin skökum,
er nú slegið í jötunmóð,
sofandi dauðir sífelt vökum,
sárt stynur undir gínarsfljóð.
En hvað hún gömul þolir það
þykir mér furða mikil að.
Einhverju sinni bað Guðmundur Eggertsson
í Sólheimatungu Jón á Einifelli að yrkja fyrir sig
eftirmæli eftir hest og þar í er þetta erindi:
Söðla naður sinnti ei glaum.
sinna kvaða gætti:
Varla staður teygði taum
þó tungublað jeg vætti.
Jón var uppi á þeim tíma þegar kenningarn-
ar réðu öllu í kveðskap en hann hefur greini-
lega verið prýðilega hagmæltur. Hagmælsk-
an var líka víða iðkuð þó fleiri væru kallaðir en
útvaldir þar sem víðar og yrkisefnin ekki allt-
af stórbrotin. Eftirfarandi staka var kennd vel
hagmæltri vinnukonu að Haga á Barðaströnd
sem annaðhvort hefur haft þokkalega gott fæði
eða fengið einhverjar innantökur:
Þessi dagur þykir mér
þrengja að heilsu minni.
Á kamarinn ég komin er
að kúka í fimmta sinni.
Þegar menn komast á hin svokölluðu efri ár
lenda menn stundum í einhverjum þunglynd-
ishugsunum eða þá á raupsaldurinn. Það er oft
þægilegt því fáir eru eftir til að reka ofan í menn
það sem þeir vita betur. Hér koma tvær gamal-
mennaþunglyndisvísur á óræðum aldri og óvíst
hvort þær eru samstæðar:
Ég vildi að ég væri nár,
vafinn moldardyngju,
hestar felldu af harmi tár,
hundar yfir syngju.
Kona hefur orðið:
Vildi ég væri klakaköld
komin í jörðu niður.
Það verður ekki þetta kvöld,
því er verr og miður.
Ég er nú ekki svo langminnugur að ég muni
hvaða ríkisstjórn sat að völdum þegar Stein-
grímur Eyfjörð orti eftirfarandi. Kannske skipt-
ir það ekki máli. Þessar ríkisstjórnir eru allar
ómögulegar hvort sem er:
Hafa kauðar hjörtu blauð,
hræðir rauða fórnin.
Situr í nauðum sífellt snauð
Svartadauða – stjórnin.
Sæmundur Ólafsson frá Einifelli, bróðir Jóns
sem áður var á minnst, drukknaði sem ungur
maður. Þá kvað Jón bróðir hans:
Mig vill fergja mæða og slys,
má því kergi bera,
jeg er erginn innvortis,
og eiri hvergi að vera.
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartsson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Krossgáta Skessuhorns
Hér er krossgáta fyrir lesendur að spreyta sig á að
leysa. Þeir sem vilja geta sent Skessuhorni lausnarorð/
in á netfangið: krossgata@skessuhorn.is Dregið verð-
ur úr réttum innsendum lausnum og fær vinningshaf-
inn bókagjöf frá Skessuhorni. Athugið að lausnir þurfa
að berast fyrir klukkan 15:00 á mánudögum. Fjörutíu
lausnir bárust við krossgátu síðustu viku. Lausnin var:
„Dægradvöl.“ Vinningshafi í krossgátu síðustu viku er
Svandís Bára Steingrímsdóttir, Þórólfsgötu 4, Borgar-
nesi.
Orka
Jukk
Eld-
stæ!i
Tölur
Reisn
Samtök
Brall
Kann
Sex
Annir
Áréttir
Gæ!i
Leit
Er
óviss
Vit
Skaf-
inn
Ras
Bók
Spann
Fró!
Átt
Örn
Tvíhlj.
Merki
7
Nátt-
u!u
Ilmjurt
3
Ókunn
Vesæl
Inntak
Röskur
Póll
5
Hita-
tæki
Átt
Skreyt-
inn
Slota
Eins
um N
Villt
Karl
Vafstur
Fri!ur
Státin
1
Táta
Linir
Tipl
9
Hæla
Korn
Sinnnir
"áttur
B#li
Taka
Æ!ir
Lyfti
Dröfn
Berja
Rödd
Tálbiti
Sérhlj.
Hljóp
Rei!
Fræga
Atar
Ugga
Sjó!a
Um-
tala!
"rek
Ösla!i
Skip-
herra
8 Tóm
Óhóf
Styrkir
Raust
Flas
Finna
Hrun
4
Svi!
Fjöldi
Kva!
"reyta Nudda
Tölur
Hlynna
Toppinn
Nærist
Sælu-
sta!ur
2 Hnöttur
Dvelja
Rof
Áfelli
6 Tónn
Kvakar
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Sólarsport flytur á nýjan stað
Aðeins ein umsókn barst í húsnæði
fyrir líkamsræktarstöð sem Snæ-
fellsbær auglýsti fyrir skömmu.
Húsnæðið er þar sem áður var
kennslurými í sundlaugarhúsinu.
Þegar til kom var það aðeins Sólar-
sport sem sóttist eftir aðstöðunni.
Sólarsport er um þessar mundir að
missa húsnæðið sem stöðin hef-
ur haft við Ólafsbraut 55 frá því
hún var opnuð árið 1997. Eigend-
ur Sólarsports; Gylfi Scheving og
Jóhanna Hjelm eru orðin roskin
og hugðust selja stöðina og hætta
starfsemi. Það var meðal annars
af þeim ástæðum að óvíst var með
framhald reksturs líkamsræktar-
stöðvar í Ólafsvík sem bæjaryfir-
völd ákváðu að leggja sitt af mörk-
um við að greiða fyrir áframhald-
andi rekstri líkamsræktarstöðvar.
Með útvegun húsnæðis gegn sann-
gjarnri leigu, eins og fram kom
hjá Kristni Jónassyni bæjarstjóra
í Snæfellsbæ í Skessuhorni fyrir
skömmu.
Gylfi Scheving sagði í samtali
við Skessuhorn að ekki hafi tek-
ist að selja Sólarsport og fyrirtæk-
ið sent inn einu umsóknina um
aðstöðuna í íþróttahúsinu. „Fólk
virðist ekki vilja missa stöðina en
enginn vill samt kaupa og taka við.
Þannig að við verðum að halda
áfram þótt við séum orðin fullorð-
in og tímabært að yngra fólk taki
við,“ segir Gylfi. Honum líst vel
á að flytja í sundlaugarhúsið, þótt
starfsemin muni þar taka einhverj-
um breytingum frá því sem ver-
ið hefur. Þar verði til dæmis ekki
boðið upp á ljósaböð og gufubað-
ið verði ekki til staðar, en hins veg-
ar nærtæk öll sú aðstaða sem sund-
laugin bjóði upp á. „Það er verið
að standsetja húsnæðið núna og
þetta verður flott hjá okkur. Við
reiknum með að flytja tækin fyrir
jólin eða í lok ársins og starfsem-
in byrji þá fljótlega á nýjum stað,“
segir Gylfi Scheving.
þá
Gylfi Scheving í Sólarsporti. Myndin er úr safni Skessuhorns.