Læknablaðið - 15.09.2005, Blaðsíða 17

FRÆÐIGREINAR / BÓLUSETNING BARNA
að bólusetning hófst 1989 (28). Bólusetning gegn
lifrarbólgu B er sömuleiðis mikilvæg viðbót þar
sem talið er að víða í Afríku beri meira en 8% íbúa
veiruna. Bólusetning kemur hins vegar í veg fyrir
að langvarandi sýking myndist í 95% tilfella (29).
Hluti rannsóknarinnar fólst í því að skrá ástæður
þess að barn var ekki bólusett. Niðurstöður þessa
hluta ásamt viðtölum við heilbrigðisstarfsmenn gáfu
ágæta mynd af þeim vandamálum sem íbúar svæð-
isins glíma við. Eitt helsta vandamál sem foreldrar
kvörtuðu um var samgönguvandi sem oft er tengdur
lágri þekjun bólusetningar (13, 30). Vélknúin öku-
tæki eru ekki aðgengileg almenningi og almenn-
ingssamgöngur mjög takmarkaðar. Samgönguvandi
kemur einnig niður á heilbrigðisstarfsmönnum sem
hafa til þessa ekki getað reitt sig á vélknúin ökutæki
til þess að komast milli staða til að bólusetja. Það
virðist einnig vera algengt vandamál að bóluefni
er ekki til þegar foreldrar koma með börn sín til
bólusetningar. Skortur á samskiptaleiðum eykur
enn á þann vanda sem ibúar og heilbrigðisstarfs-
menn búa við þar sem erfitt er að koma skilaboðum
á milli staða um óvæntar uppákomur sem hamla
skipulagðri starfsemi. Síðast en ekki síst er skortur
á starfsfólki sem gerir starfsemina enn viðkvæmari
fyrir áföllum.
Markmið með rannsókn sem þessari er meðal
annars að koma auga á það sem betur má fara og
finna leiðir til úrbóta þar sem því verður við komið.
Það er ánægjulegt að skýra frá því að í tengslum
við rannsóknina var haldið námskeið með viðkom-
andi heilbrigðisstarfsmönnum svæðisins þar sem
meðal annars var farið yfir meðhöndlun og gjöf
bóluefnis. Að auki hefur Þróunarsamvinnustofnun
Islands bætt aðstöðu starfsmanna til samskipta og
samgangna með því að búa heilsugæslustöðvarnar
á svæðinu talstöðvum og fjölga mótorhjólum við
heilsugæsluna í Monkey Bay úr einu í fimm. Bætir
þetta vonandi þann árangur sem starfsmenn hafa
náð á sviði bólusetningar sem og annarrar þjón-
ustu, svo sem mæðra- og ungbarnaverndar. Það er
mikið verk að vinna í Monkey Bay eins og víða í
heimsálfunni á þessu sviði. Sú rannsókn sem hér
er kynnt er einn liður í því starfi. Það er óskandi
að mögulegt verði að fylgja þessu verkefni eftir af
krafti, íbúum öllum til hagsbóta.
Þakkir
Þróunarsamvinnustofnun íslands, Sighvatur Björg-
vinsson framkvæmdastjóri og starfsfólk fyrir
frumkvæði að samstarfi við Háskóla íslands,
fjármögnun, skipulagningu og stuðning meðan á
rannsókn stóð. Háskóli íslands og Læknadeild HÍ,
og þá sérstaklega Reynir Tómas Geirsson, fyrir að
stuðla að samvinnu ÞSSÍ og HÍ. Haraldur Briem
sóttvarnalæknir fyrir aðstoð við heimildaöflun.
íbúar Monkey Bay og nágrennis fyrir þátttöku
og ógleymanlegar móttökur. Jane Sumanje og
fjölmargir heilbrigðisstarfsmenn við heilsugæslu
Monkey Bay héraðs fyrir aðstoð sína við fram-
kvæmd rannsóknarinnar.
Heimildir
1. Ndawala JS. Malawi Demographic and Health Survey 2000.
Zomba, Malawi and Calverton, Maryland USA: National
Statistics Office and ORC Macro; 2001.
2. Damisoni H, Bicego G. Malawi Demographic and Health
Survey 2000. Zomba, Malawi and Calverton, Maryland USA:
National Statistics Office and ORC Macro; 2001.
3. World Heaith Organization. Expanded Programme on
Immunization. World Health Stat Q 1988; 41: 59-63.
4. Kok PW. Cluster sampling for immunization coverage. Soc Sci
Med 1986; 22:781-3.
5. Hoshaw-Wooddard S. Description and comparison of the
methods of cluster sampling and lot quality assurance sam-
pling to assess immunization coverage. Geneva: World Health
Organization; 2001.
6. Henderson R, Sundaresan T. Cluster sampling to assess immu-
nization coverage: a review of experience with a simplified
sampling method. Bull World Health Organ 1982; 60:253-60.
7. Floyd S, Ponnighaus JM, Bliss L, Warndorff DK, Kasunga A,
Mogha P, et al. BCG scars in northem Malawi: sensitivity and
repeatability of scar reading and factors affecting scar size. Int
J Tuberc Lung Dis 2000; 4:1132-42.
8. Ðlack RE, Morris SS, Bryce J. Where and why are 10 million
children dying each year? Lancet 2003; 361: 2226-34.
9. Jones G, Steketee RW, Black RE, Bhatta ZA, Morris SS,
Bellagio Child Survival Study Group. How many child deaths
can we prevent this year? Lancet 2003; 362: 65-71.
10. The Beílagio Study Group on Child Survival. Knowledge into
action for child survival. Lancet 2003; 362:323-7.
11. Chola R. Zonal EPI immunization coverage. Working docu-
ment. Monkey Bay: Monkey Bay Health Centre; 2003.
12. World Health Organization, UNICEF. Review of national
immunization coverage - Malawi. Geneva: World Health
Organization, UNICEF; 2002.
13. Streefland P, Chowdhury AMD, Ramoz-Jimenez P. Patterns of
vaccination acceptance. Soc Sci Med 1999; 49:1705-16.
14. Duke T, Charles SM. Measles: not just another viral exanthem.
Lancet 2003; 361:763-73.
15. Garly M-L, Martins CL, Bale C, Balde MA, Hedegaard KL,
Gustafson P, et al. BCG scar and positive tuberculin reaction
associated with reduced child mortality in West Africa: A non-
specific beneficial effect of BCG? Vaccine 2003; 21:2782-90.
16. Britton WJ, Palendira U. Improving vaccines against tubercu-
losis. Immunol Cell Biol 2003; 81:34-45.
17. Fordham von Reyn C, Vuolaa JM. New vaccines for the pre-
vention of tuberculosis. Clin Infect Dis 2002; 35:465-74.
18. Mwinga A, Bernard Fourie P. Prospects for new tuberculosis
treatment in Africa. Trop Med Int Health 2004; 9: 827-32.
19. World Health Organization. Assessment of neonatal tetanus
elimination in Malawi. Weekly Epidemiological Record
(WER) 2004; 79:1-12.
20. Vandelaer J, Birmingham M, Gasse F, Kurian M, Shaw C,
Gamier G. Tetanus in developing countries: an update on the
Maternal Neonatal Tetanus Elimination Initiative. Vaccine
2003; 21: 3442-5.
21. Centers for Disease Control and Prevention. Progress toward
poliomyelitis eradication-Southem Africa, 2001-March 2003.
MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2003; 52:521-4.
22. World Health Organization. Description of surveillance &
monitoring of national immunization systems. In: Department
of Immunization Vaccines and Biologicals Vaccine Assessment
and Monitoring Team. (Cited 30. november 2004). www.who.
int/vaccines-surveillance/ImMonitor.htm
23. Preziosi M-P, Halloran ME. Effects of pertussis vaccination on
transmission: vaccine efficacy for infectiousness. Vaccine 2003;
21:1853-61.
24. Galazka AM, Robertson SE. Diphtheria: changing pattems
in the developing world and the industrialized world. Eur J
Epidemiol 1995; 11:107-17.
25. Fine PEM. Herd immunity: History, theory, practice. Epidem-
iol Rev 1993; 15:265-301.
Læknablaðið 2005/91 653