Læknablaðið - 15.01.2006, Side 29

FRÆÐIGREINAR / KRANSÆÐAÞRENGSLI
læknisfræðilegri myndgreiningu og þræðingarnið-
urstöðum sem átta hjartalæknar mátu. Við þennan
samanburð var notast við líffræðilega skiptingu
kransæðatrésins í 14 æðahluta (mynd 4) (9). Sam-
tals var möguleiki á að bera saman þrengsli í 616
kransæðahlutum, en 23 æðahlutum var sleppt í
lokaúrlestri þar sem myndgæði TS-rannsóknar-
innar töldust óviðunandi. Þannig byrgðu miklar
kalkanir sýn í 17 æðahlutum, þar af tilheyrðu 14
sama einstaklingi og var öll rannsókn hans dæmd
ófullkomin. í tveimur æðahlutum voru stoðnet
sem ollu myndskemmdum og hreyfióskerpa eyði-
lagði aðra fjóra. Þeir 593 æðahlutar sem að lokum
voru bornir saman eftir úrlestur beggja rannsókna
voru stigaðir á eftirfarandi hátt:
Eðlilegur hluti = 1 stig
minni en 30 % þrengsli = 2 stig
30-49% þrengsli = 3 stig
50-70% þrengsli = 4 stig
meiri en 70% þrengsli = 5 stig
lokaður æðahluti = 6 stig
Rannsóknin var gerð með samþykki Persónu-
verndar og Vísindasiðanefndar.
Endurmat á úrlestri
Gert var endurmat á úrlestri í þeim tilvikum þar
sem misræmi var milli TS-rannsóknar og hjarta-
þræðingar á því hvort marktæk kransæðaþver-
málsþrengsli (s 50%) væru til staðar. Endurmat
rannsóknanna var gert sameiginlega af sérfræðingi
í hjartasjúkdómum og sérfræðingi í læknisfræði-
legri myndgreiningu. Misræmi kom fram í 26 æða-
hlulum (4,4%) hjá 14 einstaklingum, fjórir voru
konur (meðalaldur 64 ár; aldursbil 56 til 68 ár),
og tíu karlar (meðalaldur 70 ár; aldursbil 57 til 78
ár). Meðalaldur þeirra sem endurmat var gert hjá
reyndist hærri en hjá öðrum í rannsóknarhópnum
(68 á móti 60 ár). Einnig voru endurmetnar mynd-
ir þeirra einstaklinga sem greindust með slagæða-
fitu á TS-rannsókn.
Niðurstöður
Kalkbreytingar í kransœðum: Helstu niðurstöður
eftir úrlestur TS-mynda fyrir þá 150 einstaklinga
sem voru í heildarþýðinu eru sýndar á mynd 2. Þar
kemur fram að nokkuð áberandi munur er á sjúk-
dómsgreiningu eftir kransæðum. Algengasta sjúk-
lega breytingin er kalkanir í æðaveggjum, oftast í
vinstri framveggskvísl, sem fer vaxandi með aldri og
er einnig háð kyni (mynd 3). I aldurshópnum 55 ára
og yngri sást kalk í kransæðunr hjá 56% af körlun-
um en aðeins hjá 4% af konunum (p<0,001). I hópi
60 ára og eldri var algengi kalks hins vegar hækkað í
96% hjá körlum og 71% hjá konum (p=0,025).
Marktœk kransæðaþrengsli: Við afturvirkan
%
Aldur
* Karlar ■Konur —Log. (konur)— Log. (karlar)
Mynd 3. Tengsl aldursliópa og hlutfalls (%) karla og kvenna í viðkomandi hópi er
greindust meö kalk í kransœðum með tölvusneiðmynda rannsókn.
Mynd 4. Númeraðir œðahlutar kransœða sem voru skoðaðir. A: hœgri kransœð. B:
vinstri kransœð. Niðurstöður œðahluta 4 og 15 voru sameinaðar þar sem aðeins fjórir
einstaklingar höfðu ríkjandi vinstri kransæð.
samanburð sáust við hjartaþræðingu yfir 50% æða-
þrengsli í 29 svæðishlutum. Þar af voru 17 svæðis-
hlutar yfir 2,0 mm í þvermál og af þeim greindust
yfir 50% þrengsli í 14 á TS-rannsókn (83%). Við
TS-rannsókn greindust til viðbótar fjögur þrengsli
sem voru yfir 50% í svæðishlutum með þvermál
yfir 2,0 mm sem ekki sáust á kransæðamynd við
hjartaþræðingu.
Heildarniðurstaða fyrir samanburð á TS-rann-
sóknum og hjartaþræðingum eftir fyrsta úrlestur
og samlagningu stigafjölda sérhvers æðahluta
kemur skýrar fram á mynd 5. Ákveðinn mismunur
kemur fram við mat á einstaka meginkvíslum og
æðahlutum og á það sér mismunandi skýringar.
Hœgri kransœð: Ófullkominn úrlestur var
algengastur fyrir hægri kransæð og almennt van-
mat TS-rannsóknin ástand hægri kransæðar í
samanburði við niðurstöðu hjartaþræðingar. Eins
og fram kom í úrlestri upphaflega þýðis þeirra
150 sem fyrstir fóru í TS-rannsókn voru mynd-
skemmdir algengastar í hægri kransæð. Ófull-
Læknablaðid 2006/92 29