Læknablaðið - 15.03.2009, Blaðsíða 67

Olanzapin Actavis-2.5,5,7.5, io0g ismg
Olanzapin Actavis - olanzapin filmuhúðaðar töflur.
Virk innihaldsefni og styrkleikar: Hver tafla inniheldur 2,5
mg, 5 mg, 7,5 mg, 10 mg eða 15 mg af olanzapini.
Ábendingar: Til meðferðar við geðklofa. Olanzapin
viðheldur bata sjúklinga sem hafa sýnt bata í byrjun
meðferðar. Olanzapin er ætlað til meðferöar við meðal til
alvarlegri geðhæð. Hjá sjúklingum þar sem geðhæðarlota
hefur svarað olanzapin meðferð, er olanzapin ætlað til að
fyrirbyggja að einkennin taki sig upp á ný hjá sjúklingum
með geðhvörf. Skammtar og lyfiagjöf: Gedklofi: Mælt er
með að gefa 10 mg á dag í byrjun meðferðar. Geöhæö:
Upphafsskammtur er 15 mg einu sinni á dag í einlyfiameðferð
eða 10 mg á dag í samhliða meðferð. Fyrirbyggjandi við
endurkomu geöhvarfa: Ráðlagður upphafsskammturer 10
mg/dag. Fyrir sjúklinga sem hafa fengið olanzapin við
geðhæð, er sami skammtur notaður áfram í fyrirbyggjandi
meðferð. Ef vart verður við geðhæð, blönduð einkenni eða
þunglyndi skal halda olanzapin meðferð áfram, ásamt
viðbótarmeðferð samkvæmt klínísku mati til að meðhöndla
geðræn einkenni. Á meðferðartíma við geðklofa, geðhæð og
til að fýrirbyggja endurkomu geðhvarfa má breyta dags-
skammtinum með hliðsjón af klínískum einkennum
einstaklingsins, innan skammtabilsins 5-20 mg/dag. Mælt er
með að klínísk einkenni sjúklings verði endurmetin áður en
skammtastærð er aukin umfram ráðlagðan upphafsskammt
og skulu klínísk einkenni endurmetin eigi sjaldnar en á 24
klst. fresti. Gefa má olanzapin án tillits til máltíða því frásog er
óháð fæðu. (huga ætti að minnka skammta smám saman
þegar meðferð með olanzapini er hætt. Engin reynsla er af
notkun hjá börnum. A/drað/r: Venjulega erekki mælt með
lægri byrjunarskammti (5 mg/dag), en kemurtil álita, ef
einstaklingurinn er 65 ára og eldri þegar klínísk einkenni gefa
tilefni til þess. Sjúklingar meö skerta lifrar- og/eöa
nýrnastarfsemi: Hugsanlega gefa þessum einstaklingum lægri
byrjunarskammt (5 mg). Ef um er að ræða skerta
lifrarstarfsemi (skorpulifur, Child-Pugh Class A eða B), ætti
byrjunarskammtur að vera 5 mg og einungis aukinn með
varúð. Kyn: Kyn sjúklings gefur venjulega ekki tilefni til
breytinga á upphafsskammti, né skammtabili. Reykingafólk:
Venjulega er ekki tilefni til breytinga á upphafsskammti, né
skammtabili, fyrir þá sem ekki reykja borið saman við
reykingafólk. Þegar fleira en eitt atriði, sem getur valdið
hægari umbrotum lyfsins er til staðar (t.d. aldraður kvenkyns
einstaklingur sem reykir ekki) kemur til greina að minnka
byrjunarskammt. Ef auka þarf skammta hjá slíkum
sjúklingum skal það gert með varúð. Frábendingar: Ofnæmi
fyrir virka efninu eða einhverju hjálparefnanna. Þekkt áhætta
fyrir þrönghornsgláku. Varnaðarorð: Blóðsykurshækkun
og/eða þróun eða versnun sykursýki, stundum með
ketónblóðsýringu eða meðvitundarleysi, hefur einstaka
sinnum verið lýst og einnig nokkrum dauðsföllum.
Þyngdaraukningu hafði þá stundum verið lýst áður, sem gæti
aukið áhættuna. Sérstaklega er mælt með að fylgst sé vel
með sykursjúkum og sjúklingum í áhættuhópi fyrir sykursýki.
Bráðaeinkennum, svo sem aukinni svitamyndun, svefnleysi,
skjálfta, kvíða, ógleði eða uppköstum, hefur örsjaldan verið
lýst ef notkun olanzapins er hætt skyndilega. íhuga skal að
lækka skammta smám saman þegar meðferð er hætt. Aðrir
sjúkdómar samtímis: Þrátt fyrir að olanzapin hafi sýnt
andkólínvirk áhrif in vitro, hafa klínískar rannsóknir sýnt lágt
nýgengi slíkra einkenna. Þar sem klínísk reynsla olanzapins
hjá sjúklingum sem hafa jafnframt aðra sjúkdóma er
takmörkuð skal gæta varúðar við gjöf lyfsins hjá sjúklingum
með stækkun á blöðruhálskirtli eða þarmalömun og önnur
svipuð einkenni. Ekki er mælt með notkun olanzapins til
meðferðará Parkinsons-sjúklingum með geðrof (psychosis)
sem eru orsakaðar af dópamínörvandi lyfium. í klínískum
rannsóknum hefurversnun Parkinsons-einkenna og
ofskynjanir verið mjög algengar og tíðari en af lyfleysu og
olanzapin sýndi ekki meiri virkni en lyfleysa á geðrofseinkennin.
Skilyrði fyrir þátttöku í þessum rannsóknum var að ástand
sjúklings væri stöðugt og þeir meðhöndlaöir með lægsta
virka skammti af Parkinsons-lyfium (dópamín-örvandi lyf) og
að meðferð og skammtar Parkinsons-lyfia væri óbreytt á
rannsóknartíma. Meðferð með olanzapini var hafin með 2,5
mg/dag og læknirinn gat aukið skammtinn að hámarki (15
mg/dag með hliðsjón af mati hans á klínískum einkennum
sjúklings. Meðferð á geðrofum sem tengjast vitglöpum
og/eða atferlisröskunum er ekki samþykkt ábending fyrir
olanzapin og ekki er mælt með notkun þess fyrir þennan
ákveðna sjúklingahóp vegna aukinnar dánartíðni og hættu á
heilablóðföllum. (klínískum samanburðarrannsóknum við
lyfleysu (sem stóðu yfir í 6-12 vikur), hjá öldruðum
sjúklingum (meðalaldur 78 ár) með geðrof sem tengdust
vitglöpum og/eða atferlisraskanir, var tvöföld aukning á
dánartíðni hjá sjúklingum sem fengu olanzapin samanborið
við lyfleysu (3,5% samanborið við 1,5%). Hærri dánartíðni
tengdist ekki skammtastærð olanzapins (meðal
dagsskammtur 4,4 mg) eða meðferðarlengd. Áhættuþættir
hjá þessum sjúklingahópi sem geta aukið dánarlíkur þegar
þeir eru meðhöndlaðir með olanzapini eru aldur >65 ár,
kyngingarörðugleikar, slæving, vannæring og vökvatap,
lungnasjúkdómar (t.d. lungnabólga, með eða án ásvelgingar)
eða samhliða notkun benzódíazepína. Hins vegar var dánartíðnin
hærri hjá sjúklingunum sem fengu meðhöndlun með olanzapini
en lyfleysu óháð þessum áhættuþáttum. í sömu klínísku
rannsóknum, var lýst meintilvikum í heilaæðum (t.d. heilablóðfalli,
tímabundinni blóðþurrð í heila), þar með töldum dauðsföllum. í
samanburðarrannsóknum við lyfleysu, var þrefalt hærri tíðni
meintilvika í heilaæðum hjá sjúklingum sem fengu olanzapin
samanborið við lyfleysu (1,3% samanborið við 0,4%). Allir
sjúklingarnir sem fengu meðferð með olanzapini og lyfleysu og
fengu meintilvik í heilaæðum höfðu sögu um áhættuþætti. Sýnt
var fram á að aldur >75 ár og vitglöp tengd æðasjúkdómum eða af
blönduðum orsökum auka hættu á meintilvikum í heilaæðum í
tengslum við olanzapin meðferð. Virkni olanzapins var ekki
staðfest í þessum rannsóknum. Nokkrir dagar eða vikur geta liðið
uns merki sjást um bata af sefandi meðferð. Fylgjast skal náið með
sjúklingum á þessu tímabili.Tímabundin og einkennalaus hækkun á
lifrartransamínösum ALT og AST hefur oft verið lýst, sérstaklega í
upphafi meðferðar. Gæta skal varúðar hjá sjúklingum með
hækkað ALT og/eða AST, hjá sjúklingum sem hafa einkenni um
skerta lifrarstarfsemi og hjá sjúklingum sem fá einnig meðferð
með lifrartoxískum lyfium. í þeim tilfellum þar sem ALT og/eða AST
hækka meðan á meðferð stendur, ætti að fylgjast sérstaklega með
sjúklingnum og meta þörf á að lækka lyfiaskammtinn. Ef greining
lifrarbólgu (þ.m.t. lifrarfrumu, gallteppu- eða blandaður lifrarskaöi)
er staðfest, skal meðferð með olanzapini hætt. Eins og með önnur
sefandi lyf skal gæta varúðar hjá sjúklingum sem hafa fækkun á
hvítfrumum og/eða daufkyrningum hver sem orsökin er, hjá
sjúklingum sem fá lyf sem eru þekkt fyrir að valda daufkymingafæð,
hjá sjúklingum sem hafa minnkaða virkni beinmergs vegna
lyfianotkunar, hjá sjúklingum sem hafa minnkaða virkni
beinmergs vegna annars sjúkdóms, geislameðferðar eða
krabbameinslyfiameðferðar, og hjá sjúklingum sem hafa
eósínfíklafiöld eða mergfrumnafiölgunarsjúkdóma.Tilkynningar
um daufskyrningafæð hafa verið algengar þegar olanzapin og
valpróat eru gefin samhliða. Illkynja sefunarheilkenni (NMS) er
alvarlegt lífshættulegt ástand tengt meðferð með sefandi lyfium.
Mjög fá tilfelli, lýst sem NMS, hafa líka verið tengd olanzapini.
Klínísk einkenni NMS eru ofurhiti, vöðvastífni, breytt hugarástand
og einkenni um truflanir í ósjálfráða taugakerfinu (óreglulegur
púls eða óreglulegur blóðþrýstingur, hraður hjartsláttur, aukin
svitamyndun, og hjartsláttartruflanir). Frekari einkenni geta verið
hækkaður kreatín fosfókínasi, mýóglóbúlín í þvagi (rákvöðvalýsa)
og bráð nýrnabilun. Ef sjúklingur fær merki og einkenni um NMS,
eða hefur hækkaðan líkamshita án þekktrar skýringar og án
annarra klínískra einkenna um NMS skal hætta notkun allra
sefandi lyfia, þar með talið olanzapins. Olanzapin skal notað með
varúð hjá sjúklingum sem hafa sögu um krampa eða hafa
sjúkdóma sem geta lækkað krampaþröskuldinn. Krampar sjást
einstaka sinnum hjá sjúklingum sem fá meðferð með olanzapini. (
flestum tilvikum er jafnframt um að ræða sögu um krampa eða
áhættuþætti sem auka líkur á krömpum. Síðkomnar hreyfitruflanir
(tardive dyskinesia): (samanburðarrannsóknum sem stóðu í allt að
eitt ár voru hreyfitruflanir af völdum lyfia tölfræðilega marktækt
sjaldnar tengdar olanzapini. Hins vegar aukast líkur á síðkomnum
hreyfitruflunum við langtímanotkun og ef hreyfitruflanir koma
fram hjá sjúklingi sem fær olanzapin, skal meta hvort lækka skuli
lyfiaskammtinn eða hætta notkun lyfsins. Slík einkenni geta
versnað tímabundið eða jafnvel komið fram eftir að notkun lyfsins
hefur verið hætt. Vegna megináhrifa olanzapins á miðtaugakerfið,
skal gæta varúðar í samtímis notkun annarra lyfia sem verka á
miðtaugakerfið og áfengis. Þar sem olanzapin sýnir anddópamín-
virkni in vitro, getur það minnkað áhrif efna sem hafa beina eða
óbeina dópamínvirkni. Réttstöðu blóðþrýstingslækkun kom
stundum fyrir hjá eldra fólki í klínískum rannsóknum á olanzapini.
Eins og með önnur sefandi lyf, er mælt með því að mæla reglulega
blóðþrýsting hjá sjúklingum eldri en 65 ára. Klínísk marktæk
lenging á QTc bili var sjaldgæf (0,1% til 1%) í klínískum
rannsóknum hjá sjúklingum sem fengu olanzapin og enginn
marktækur munur var á tengdum einkennum frá hjarta
samanborið við lyfleysu. Hins vegar skal, eins og með öll önnur
sefandi lyf, fara varlega þegar olanzapin er gefið samtímis öðrum
lyfium sem vitað er að geti lengt QTc bilið, sérstaklega hjá
öldruðum, hjá sjúklingum með meðfætt lengt QT heilkenni,
hjartabilun, ofstækkun hjarta, kalíumskort í blóði eða magnesíum-
skort í blóði. örsjaldan (<0,01 %) hafa borist tilkynningar um
segarek í bláæðum á meðferðartíma með olanzapini. Ekki hefur
verið sýnt fram á orsakatengsl milli segareks í bláæðum og
meðferðar með olanzapini. Hins vegar er þekkt að sjúklingar með
geðklofa hafa oft áunna áhættuþætti fyrir segareki í bláæðum. Því
er mikilvægt að greina alla mögulega áhættuþætti fyrir segareki,
t.d. að sjúklingar séu rúmliggjandi, og gera fyrirbyggjandi
ráðstafanir. Laktósi: Olanzapin Actavis töflurnar innihalda laktósa.
Sjúklingar með galaktósaóþol, laktasaþurrð eða glúkósa-galaktósa
vanfrásog, sem eru sjaldgæfir arfgengir kvillar, skulu ekki taka
lyfið. Milliverkanir: Gæta skal varúðar hjá sjúklingum sem fá
meðferð með lyfium sem geta valdið bælingu á miðtaugakerfi. Þar
sem olanzapin er umbrotið um CYP1A2, geta efni sem örva eða
letja þetta ísóenzým haft áhrif á lyfiahvörf olanzapins. örvun
CYP1A2: Umbrot olanzapins geta örvast af reykingum og
karbamazepíni, sem getur leitt til lasgri þéttni olanzapins. Einungis
hefur orðið vart við væga eða meðal aukningu á úthreinsun
olanzapins. Líklega eru klínísk áhrif takmörkuð, en klínískt eftirlit er
ráðlegt og gefa má hærri skammta ef með þarf. Hömlun CYP1A2:
Fluvoxamin er sértækur CYP1A2 hemill, sem hefur sýnt
marktæk hemjandi áhrif á umbrot olanzapins.
Meðalhækkun Cmax olanzapins eftir gjöf fluvoxamins var
54% hjá konum sem reyktu ekki og 77% hjá körlum sem
reyktu. Meðalhækkun olanzapin AUC var 52% annars
vegar og 108% hins vegar hjá sömu hópum. íhuga skal
lægri byrjunarskammt olanzapins hjá sjúklingum sem fá
fluvoxamin eða aðra CYP1A2 hemla, svo sem ciprofloxacin.
íhuga skal lækkun skammta olanzapins ef lyfiameðferð er
hafin meö CYP1A2 hemli. Lyfiakol draga úr aðgengi
olanzapins eftir inntöku um 50 til 60% og skulu gefin að
minnsta kosti 2 klst. fyrir eða eftir inntöku olanzapins. Ekki
hafa fundist merki um að flúoxetín (CYP2D6 hemill),
einstakir skammtar af sýrubindandi lyfium (ál-,
magnesíumsambönd) eða cimetidini hafi marktæk áhrif á
lyfiahvörf olanzapins. Olanzapin getur dregið úr áhrifum
lyfia sem hafa bein eða óbein dópamínörvandi áhrif.
Olanzapin hemur ekki aðal CYP450 ísóenzýmin in vitro
(t.d. 1A2,2D6,2C9,2C19,3A4). Þvíerekki búist við
milliverkunum, sem hefur verið staðfest í in vivo
rannsóknum þar sem ekki hefur fundist hömlun á
umbrotum eftirtalinna lyfia: þríhringlaga þunglyndislyf
(svarar að mestu leyti til CYP2D6 kerfisins), warfarín
(CYP2C9), teófýllín (CYP1A2) eða díazepam (CYP3A4 og
2C19). Meðganga og brjóstagjöf: Ekki eru fyrirliggjandi
nægar vel skipulagðar rannsóknir á lyfinu hjá þunguðum
konum. Sjúklingum er ráðlagt að láta lækni sinn vita ef
þær verða þungaðar eða ráðgera barneignir meðan þær
taka lyfið. Þar sem þekking um áhrif lyfsins á fóstur er
takmörkuð skal olanzapin einungis notað hjá þunguðum
konum ef ávinningur af meðferðinni er talinn réttlæta
áhættuna fyrir fóstrið. örsjaldan hefur verið lýst skjálfta,
vöðvastífleika, svefnhöfga og syfiu hjá ungbörnum
mæðra sem fengu olanzapin á síðasta þriðjungi
meðgöngu. Olanzapin var skilið út í brjóstamjólk í
rannsókn á brjóstagjöf hjá heilbrigðum konum. Við
jafnstöðuþéttni var áætlað að barnið væri að meðaltali
útsett (mg/kg) fyrir 1,8% af olanzapin skammti móður.
Konum skal ráðlagt að hafa ekki barn á brjósti meðan á
töku lyfsins stendur. Akstur og notkun véla: Þar sem
olanzapin getur valdið syfiu og svima er sjúklingum
ráðlagt að gæta varúðar við stjórnun véla, þar með talið
akstur bifreiðar. Aukaverkanir: Eftirfarandi upptalning
byggir á klínískum rannsóknum. Mjög algengar (z 10%):
Hækkað plasma prólaktín, en klínísk einkenni voru
sjaldgæf, svefnhöfgi, þyngdaraukning. Algengar(1-10%):
Eósínfíklafiöld, svimi, hvíldaróþol (akathisia), parkinsons-
einkenni, hreyfitruflun, væg, skammvinn andkólínvirk
áhrif, þar með talin hægðatregða og munnþurrkur, aukin
matarlyst, hækkaður blóðsykur, hækkaðir þríglyseríðar,
réttstöðu blóðþrýstingslækkun, þróttleysi, bjúgur,
skammvinn, einkennalaus hækkun lifrar transamínasa
(ALT, AST), sérstaklega í byrjun meðferðar. Sjaldgæfar
(0,1-1%): Hækkaður kreatín fosfókínasi, hægsláttur með
eða án blóðþrýstingslækkunar eða yfirliðs, lenging á QT
bili, Ijósnæmisviðbrögð. Eftirfarandi upptalning byggirá
aukaverkanatilkynningum eftir markaðssetningu lyfsins.
Mjög sjaldgæfar (0,01-0,1%): Hvítfrumnafæð, krampar,
útbrot á húð og undirhúð, lifrarbólga. Örsjaldan koma fyrir
(<0,01 %): Hækkaður alkalískur fosfatasi, hækkað
heildarbilirúbín, lenging á QTc bili, sleglahraðsláttur/tif og
skyndilegur dauði, blóðflagnafæð, daufkyrningafæð,
illkynja sefunarheilkenni, parkinsons-einkenni, truflun á
vöðvaspennu, síðkomnar hreyfitruflanir. Bráðaeinkennum,
svo sem aukinni svitamyndun, svefnleysi, skjálfta, kvíða,
ógleði eða uppköstum hefur örsjaldan verið lýst þegar
meðferð með olanzapini er hætt skyndilega, brisbólga,
þvagtregða, rákvöðvalýsa, blóðsykurshækkun og/eða
þróun eða versnun sykursýki, stundum með
ketónblóðsýringu eða meðvitundarleysi, hefur örsjaldan
verið lýst, þar með talin fáein dauðsföll, hækkun
þríglýseríða, hækkun kólesteróls og lækkun líkamshita,
segarek, ofnæmisviðbrögð, langvarandi stinning reðurs.
Pakkningar og hámarksverð í smásölu (samþykkt verð
Lyfiagreiðslunefndar janúar 2008): Filmuhúðaðar
töflur; 2,5 mg, 28 stk.: 5.066 kr., 5 mg, 28 stk.: 6.671 kr., 7,5
mg 56 stk.: 18.031 kr., 10 mg, 56 stk.: 22.106 kr., 15 mg, 28
stk.: 17.307 kr. Afgreiðslutilhögun: R. Greiðsluþátttaka: *
Markaðsleyfishafi: Actavis Group PTC ehf., desember 2007.
hagur í heilsu
LÆKNAblaðið 2009/95 235