Læknablaðið - 15.03.2009, Blaðsíða 15

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Mynd 1. I ritinu kemur
fram sá fjöldi persónuleika-
röskunargreininga sem
hver einstakiingur er með.
Nokkur mismunur er á
fjölda greininga eftir því um
hvort greiningarkerfi er að
ræða. Fjöldinn er sýndur í
prósentum samkvæmt
ICD-kerfinu annars vegar
og DSM-kerfinu hins vegar.
leikaröskun þráhyggju- og áráttugerðar hafi verið
algeng í báðum greiningarkerfishópunum (ICD
og DSM) reyndist hambrigðapersónuleikaröskun
algengari en aðrar hjá þeim sem lögðust inn á
geðdeildir Landspítala á ofannefndu rannsókn-
artímabili.2
Ófullnægjandi mælitæki hafa skapað vandamál
við að greina persónuleikaröskun. Hægt er að
styðjast við formleg greiningarskilmerki grein-
ingarkerfanna en gott getur verið að styðja nið-
urstöðumar eða að fá hugmynd um útbreiðslu
raskana með notkim skjótvirkra og áreiðanlegra
greiningartækja. Þau próf og spurningalistar sem í
boði hafa verið vmdanfarin ár hafa verið af ýmsum
gerðum. Það hafa verið langir spumingalistar
með 300-400 spumingum, ýmiss konar stöðluð
greiningarviðtöl og styttri skimunarlistar. Stuðst
hefur verið við misjöfn greiningartæki í rann-
sóknum og ekki hefur enn komið fram eitthvert
eitt greiningartæki sem flestir halla sér að. DIP-Q-
listinn sem varð fyrir valinu í þessari rannsókn er
handhægur sænskur listi, tiltölulega stuttur (140
staðhæfingar) og hefur notkun hans farið vaxandi
í Evrópu og Bandaríkjunum. Hann þótti því tilval-
ið mælitæki til skimunar. Þar að auki hafði hann
verið vandlega þýddur og staðfærður af höfundi
við íslenskar aðstæður.
Helsti annmarki þeirrar aðferðar sem notuð er í
rannsókn okkar er að stuðst er við greiningartæki
en ekki klíníska athugim. Þar sem kostnaður við
klínískt mat og skoðun í umfangsmikilli rannsókn
sem þessari yrði okkur ofviða er DIP-Q góð lausn.
Niðurstöður okkar eru ekki frábmgðnar þeim
sem birtar hafa verið annars staðar eins og komið
hefur fram hér að ofan, og benda þær til þess að
tíðnitölur byggðar á greiningum DIP-Q-listans
virðist ekki sýna ofmat á tíðni persónuleikaraskana
hér á landi.
Þýðið sem rannsakað var bjó á Stór-Reykja-
víkursvæðinu þar sem meira en helmingur
þjóðarinnar býr um þessar mundir. Erfitt er að
segja hvort persónuleikaraskanir séu algengari
eða sjaldgæfari á þessu svæði en annars staðar á
landinu. Þó kom fram í eldri rannsókn höfunda,
sem tók til alls landsins og fjallaði um tíðni geð-
sjúkdóma á íslandi,14 að mjög lítill mismunur var
á tíðni geðsjúkdóma eftir því hvort einstaklingur
bjó í þéttbýli eða strjálbýli. í þeirri rannsókn var
einnig fjallað um ákveðna persónuleikaröskun
(andfélagslegrar gerðar) og reyndist enginn töl-
fræðilegur munur á fjölda með þá greiningu eftir
búsetu.
Þakkir
Emi Ólafssyni tölfræðingi er þökkuð aðstoð
við tölfræðiútreikninga í rannsókninni, Gyðu
Kristinsdóttur, Hrafnhildi Reynisdóttur BA og
Svandísi Ottósdóttir fyrir söfnun gagna, og
Tómasi K. Bernhardssyni og Unu Rúnarsdóttur
fyrir innslátt.
Styrkveitingar
Geðvemdarfélag íslands, Minningarsjóður Ólafíu
Jónsdóttur, Rannsóknastyrkur Sigurðar Axels
Einarssonar, Vísindasjóður Landspítala, Geðdeild
Landspítala.
Heimildir
1. Coid J, Yang M, Tyrer A, Roberts A, Ullrich S. Prevalence
and correlates of personality disorder in Great Britain. Br J
Psychiatry 2006:188:423-31.
LÆKNAblaðið 2009/95 183