Læknablaðið - 15.03.2009, Blaðsíða 41

UMRÆÐUR 0 G
F R É T T I R
V I Ð T A L
tekist hafi að rækta mænusóttarveiruna í lifandi
frumum í tilraunaglösum eins ég minntist á. Þessi
stutta grein varð svo til þess að þeir John Franklin
Enders, Thomas Huckle Weller og Frederick
Chapman Robbins hlutu nóbelsverðlaunin í lækn-
isfræði árið 1954. „Þetta var stórkostlegt skref í
læknisfræðinni. Það er hollt að hafa þetta í huga
þegar endalaust er verið að skvaldra í tímarit-
unum í dag og birta alls konar ritrýndar greinar
sem eru tóm della," segir Margrét og hlær hjart-
anlega. Það er alveg greinilegt að það er grunnt á
stríðninni og henni þætti ekkert verra þó einhver
tæki hana nægilega hátíðlega til að fyrtast við
þessi orð.
„Þetta voru mjög spennandi tímar. Þegar menn
fóru að rækta mænusóttarveiruna í apafrumum þá
komu fram margar nýjar veirur sem menn höfðu
ekki haft hugmynd um fram að því. Þær spruttu
bara uppúr frumunum í ætinu! Þú sérð að það er
ekki að ástæðulausu sem mér finnst ég vera jafn-
gömul greininni því að það var svo lítið hægt að
gera áður en ræktun veira í tilraunaglösum varð
möguleg."
Margrét talar um veirurnar nánast einsog hús-
dýr. „Þær eru misþægar. Mislingurinn er mjög
þægur og auðveldur í ræktun. Rauðuhundaveiran
lætur illa að stjóm, vex illa og er óþæg.
Hvorutveggja veirurnar eru notaðar lifandi í bólu-
efni en veiklaðar áður. Mænusóttarveiran er ýmist
veikluð eða drepin áður en hún er notuð í bóluefni.
Allt eru þetta bóluefni sem hafa virkað óhemju vel
og bjargað lífi eða heilsu milljóna manna."
Hún hristir höfuðið þegar ég nefni tilhneigingu
sumra foreldra til að sniðganga bólusetningar
fyrir böm sín. „Þetta er ótrúlegt glapræði. Hvað
ætlar þetta fólk að gera ef börnin smitast svo af
einhverjum þessara sjúkdóma? Og ef bólusetn-
ingarhlutfallið lækkar úr hófi aukast líkurnar á
því að faraldur brjótist út. Það verður að halda úti
fræðslu fyrir fólk til að svona bábiljur skjóti ekki
rótum. Hér hefur ekki einn einasti maður veikst
af mænusótt síðan 1963. Það er árangurinn af
bólusetningunni og engu öðm."
Eyðniveiran skyld visnunni
Margrét segir að breyttum áherslum í veirurann-
sóknum megi að vissu leyti kenna um að ekki skuli
Margrét við spjaldskrá yfir
25 þúsund íslenskar konur
sem mótefnamældar voru
vegna rauðra hunda.
LÆKNAblaðið 2009/95 209