Læknablaðið - 15.11.2010, Blaðsíða 28

FRÆÐIGREINAR
Y F I R L I T
Tafla I. Þyngdaraukning á meðgöngu hjá ofþungum konum og konum með offitu borin
saman við viðmiðunarhóp.
Kjörþyngd Ofþyngd Offita
ÞS 19-24,9 ÞS 25,0-29,9 ÞS ^30
n=300 n=150 n=150
13,7 kg ± 0,28* 13,3 kg± 0,36 9,8 kg ± 0,39*
ÞS: þyngdarstuðull, *p: <0,0001
Þátttakendur og aðferðir
Rannsóknin var afturskyggn tilfellaviðmiðunar-
rannsókn. Tilskilin leyfi voru fengin hjá Persónu-
vernd og siðanefnd Landspítala. Farið var yfir
mæðraskrár allra kvenna sem fæddu einbura á
kvennadeild Landspítala frá 1.1. 2003 til 31.12.
2003. Upplýsingum var safnað um 600 konur
sem skipt var í þrjá hópa eftir þyngdarstuðli
(ÞS) sem reiknaður var út frá hæð og þyngd
við fyrstu mæðraskoðun (oftast við 12 vikur en
ávallt fyrir 20 vikna meðgöngu). Fyrir hverja
konu með offitu (ÞS a30 kg/m2) voru valdar sem
viðmið annars vegar tvær konur í kjörþyngd
(ÞS 19-24,9 kg/m2) og hins vegar ein kona í
yfirþyngd (ÞS a25-29,9 kg/m2). Viðmiðin voru
pöruð með tilliti til aldurs, fjölda fæðinga,
kyns barns og meðgöngulengdar. Viðmið fyrir
langvinnan háþrýsting, meðgönguháþrýsting
og meðgöngueitrun voru valin samkvæmt
skilgreiningu National Institute of Health.31 Við
skilgreiningu á meðgöngusykursýki voru notuð
Fylgikvillar á meðgöngu
■ Kjðrþyngd
□ Ofþyngd
Q Offita
Langvinnur Meðgöngu Meðgongueitrun Meðgöngu Stoð- og
háþrýstingur háþrýstingur sykursýki grindarverkir
'p<0,05; ** p<0,01; * ** p<0,001
Tafla II. Tíðni fylgikvilla á meðgöngu hjá konum íkjörþyngd, ofþyngd og með offitu.
Kjörþyngd ÞS 19-24,9 n=300 Ofþyngd ÞS 25-29,9 n=150 Offita ÞS >30 n=150 Áhættuhlutfall (95% vikmörk)
Langvinnur háþrýstingur 2,3%*** 4,0% 10,0%*** 4,6 (1,9-12,4)
Meðgönguháþrýstingur 1,3%* 2,0% 4,7%* 3,6 (1,08-14,01)
Meðgöngueitrun 3,7%** 3,3% 10,0%** 2,9 (1,31-6,68)
Meðgöngusykursýki 1,3%*** 2,7% 10,0%*** 8,2 (2,92-29,3)
Stoð- og grindarverkir 4,3%* 5,3% 9,3%* 2,2 (1,04-5,02)
ÞS: Þyngdarstuðull; *p<0,05; *p<0,01; ***p<0,001; Samanburður á konum í kjörþyngd og of feitum konum.
Mynd 1. Fylgikvillar A
meðgöngu. Samanburður
kvenna í kjörþyngd,
ofþyngd og með offitu.
skilmerki Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar með
75 g sykurþolprófi á meðgöngu og sykursýki
greind ef fastandi blóðsykur var a6,l mmól/L og/
eða ef blóðsykur var s7,8 mmól/L eftir inntöku
glúkósa.32
Upplýsingum var safnað um þyngd móður
við upphaf og lok meðgöngu, háþrýsting fyrir
eða á meðgöngu, meðgöngusykursýki, stoð- og
grindarverki á meðgöngu, um fæðingarmáta,
hvort fæðing hafi verið framkölluð, hvort fæðing
var um leggöng, með eða án áhalda (sogklukku
eða töng), eða með keisaraskurði, hvort axla-
klemma hafi orðið, hvort gerður var spangar-
skurður eða hvort spangarrifa varð og þá skráð
stigun rifu.33 Konur sem reyktu voru útilokaðar
frá þátttöku vegna þekktra fylgikvilla á með-
göngu tengdum reykingum.
Upplýsingum var safnað um lengd barna, höfuð-
ummál og þyngd við fæðingu, ásamt Apgar-stigum
við eina og fimm mínútur eftir fæðingu. Ef barn
var lagt inn á nýburagjörgæsludeild var það skráð
ásamt ástæðu innlagnar. Þungburi var skilgreindur
sem bam með fæðingarþyngd a4500 g.
Tölfræðiúrvinnsla var gerð með tölfræðifor-
ritunum JMP 5.0.1. og SPSS. Við tölfræðiút-
reikninga var notað ANOVA-próf þegar bomar
voru saman samfelldar breytur milli hóp-
anna, en kí-kvaðrat þegar bomar voru saman
ósamfelldar breytur. Aðhvarfsgreiningar fyrir
tvíflokkunarbreytu (dependent variable is dicho-
tomous, logistic regression) módel vom gerð
þegar könnuð voru áhrif þyngdarstuðuls á
fæðingu með bráðakeisaraskurði þar sem leið-
rétt var fyrir fjölda fyrri fæðinga, framköllun
fæðingar, meðgöngusykursýki og meðgöngu-
eitrun. Áhrif þyngdarstuðuls á tíðni innlagnar
á nýburagjörgæslu voru könnuð með sömu
aðferð og leiðrétt fyrir bráðakeisaraskurði, lang-
vinnum háþrýstingi, meðgöngueitrun og
meðgönguháþýstingi. Áhrif þyngdarstuðuls
á fæðingarþyngd var könnuð með aðhvarfs-
greiningu þar sem leiðrétt var fyrir með-
göngulengd, fjölda fyrri fæðinga, meðgöngu-
eitrun, meðgönguháþrýsting og meðgöngu-
sykursýki. Tölfræðileg marktækni var miðuð við
p-gildi s0,05. Niðurstöður eru gefnar sem prósenta
af heildarfjölda hópsins og sem hlutfallsleg
áhættuaukning (Odds Ratio; OR). Öryggisbil
(Confidence interval; CI) var miðað við 95%.
Niðurstöður
Upplýsingum var safnað um 150 of feitar konur,
150 konur í yfirþyngd og 300 konur í kjörþyngd.
Hópamir voru sambærilegir með tilliti til aldurs
móður, fjölda fyrri fæðinga, meðgöngulengdar
692 LÆKNAblaðið 2010/96