Læknablaðið - 15.09.2012, Blaðsíða 21

RANNSÓKN
Tafla II. Fylgikvillar í legu og endurinnlagnir eftir útskrift vegna fylgikvilla, skipt
niöur eftir tegund aðgerðar.
Fylgikvillar í legu Vöðvaflipar (Fjöldi 25) Igræði (Fjöldi 73) Alls (Fjöldi 98)
Sýking (sýklalyf i æö) 0 1 1
Fullþykktarhúöbruni 1 0 1
Blæðing (blóðgjöf) 3 2 5
Blæðing (enduraðgerð og blóðgjöf) 1 2 3
Yfirvofandi flipadrep (enduraðgerð) 1 0 1
Flúðdrep (enduraðgerð) 0 1 1
Samtals 6 6 12
Endurinnlögn eftir útskrift vegna fylgikvilla
Sýking (sýklalyf í æð) 0 3 3
Húðsýking (enduraðgerð og sýklalyf í æð) 0 2 2
Igræðissýking (enduraðgerð og sýklalyf í æð) 0 2 2
Húðdrep (enduraðgerð) 0 4 4
Blæðing (blóðgjöf) 0 1 1
Sermigúll (enduraðgerð) 0 1 1
Fitudrep (enduraðgerð) 1 0 1
Samtals 1 13 14
með lítið húðdrep sem ekki þarfnaðist enduraðgerðar, 9 voru
með lítið geirvörtudrep sem ekki þarfnaðist enduraðgerðar, þrír
með algjört geirvörtudrep sem krafðist enduruppbyggingar á
geirvörtu á göngudeild og tveir með fitudrep sem ekki krafðist
enduraðgerðar. Sex sjúklingar höfðu tvo væga fylgikvilla og því
voru aðeins 37 (38%) sjúklingar með væga fylgikvilla en fjöldi
vægra fylgikvilla var 43. í fjórum tilvikum af þessum 6 sem fengu
tvo væga fylgikvilla mætti rökstyðja að aðeins væri um einn
fylgikvilla að ræða, bæði húðdrep og húðsýkingu á sama svæði.
Tafarlaus geirvörtuuppbygging var gerð hjá 21 konu af þeim
25 sem fóru í vöðvaflipauppbyggingu. í 6 tilfellum (29%) varð
vægt geirvörtudrep sem ekki krafðist enduraðgerðar en í tveimur
tilfellum (10%) varð alvarlegt geirvörtudrep þar sem fjarlægja
þurfti geirvörtuna og byggja upp nýja síðar.
Fylgikvillar í legu voru marktækt algengari eftir vöðvaflipa-
uppbyggingu eða hjá 24% sjúklinga, en hjá 8% eftir uppbyggingu
með ígræði (p=0,04) (tafla II).
Endurinnlögn eftir útskrift vegna fylgikvilla var hins vegar
algengari eftir uppbyggingu með ígræði, eða í 18% tilfella, en
aðeins eftir 4% vöðvaflipauppbygginga, þó munurinn sé ekki
marktækur (p=0,09) (tafla II).
Einnig var hlutfallslega fleirum gefin sýklalyf um munn vegna
gruns um sýkingar í uppbyggingum með ígræði (21%) en í vöðva-
flipauppbyggingum (12%), þó sá munur hafi heldur ekki náð
tölfræðilegri marktækni (p=0,34).
í töflu III sést samanburður á niðurstöðum þessarar rannsóknar
við bresku NMBR- rannsóknina. í ljós kom að hlutfall tafarlausra
uppbygginga eftir brjóstnám er hærra á íslandi (31%) en að
meðaltali í Bretlandi (21%) (tafla III). Á rannsóknartímabilinu voru
74% uppbygginga á Landspítala gerðar með ígræði en 26% með
Tafla III. Samanburður á niðurstöðum rannsóknar við niðurstöður úr breskri
rannsókn á sambærilegum sjúklingahópi. ('NMBRA meðaltal án frírra vöðvaflipa.)
Landspítali 2008-2010 (%) NMBRA Heildarmeðaltal (%)
Hlutfall tafarlausra brjóstaupp- bygginga af brjóstnámum 31 21
Hlutfall uppbygginga meö ígræöi eingöngu 74 37
Hlutfall uppbygginga með flipa 26 63
Fylgikvillar i legu 12 17(14*)
Endurinnlagnir 14 16
Grunur um húðsýkingu og gefin sýklalyf um munn 18 24
Enduraðgerðir 5 5
vöðvaflipa, en þessu er nánast öfugt farið í Bretlandi, eða 37% ígræði
og 63% vöðvaflipar. Samanburður á tíðni fylgikvilla sýnir að hún
er sambærileg við niðurstöður NMBRA. Enduraðgerðartíðnin var
einnig sambærileg sem og meðallegudagafjöldi.
Umræða
Veruleg aukning hefur orðið á tafarlausum brjóstauppbyggingum
á Landspítala frá árinu 2008. Hlutfall tafarlausra uppbygginga
við brjóstnám hefur sexfaldast milli árabilanna 2000-2005 (5%) og
2008-2010 (31%) og meira en helmingur kvenna 50 ára og yngri
(55%) gengust undir slíka aðgerð. Almennt eru þessar aðgerðir
áhættulitlar og alvarlegir fylgikvillar eru sjaldgæfir.
Við samanburð á niðurstöðum NMBRA kemur í ljós að hlutfall
tafarlausra uppbygginga eftir brjóstnám er hærra á íslandi (31%)
en að meðaltali í Bretlandi (21%), en tíðni fylgikvilla, meðalfjöldi
legudaga eftir aðgerð og enduraðgerðartíðni sambærileg (tafla
III).1344 Við frekari samanburð kemur fram markverður munur
á tegundum tafarlausra brjóstauppbygginga milli landanna,
en á íslandi eru 74% uppbygginga gerðar með ígræði en 26%
með vöðvaflipa, meðan þessu er nánast öfugt farið í Bretlandi,
það er 37% ígræði og 63% flipar (bæði stilkaðir vöðvaflipar og
fríir flipar). Á íslandi hafa ekki verið framkvæmdar tafarlausar
brjóstauppbyggingar með fríum flipum undanfarin ár, en mun
betra aðgengi er að slíkum aðgerðum í Bretlandi og skýrir það að
einhverju leyti þennan mun.
Þótt þessi rannsókn sé afturskyggn er kostur hennar
sá að niðurstöðurnar endurspegla tíðni og tegund þessara
aðgerða hjá heilli þjóð á ákveðnu tímabili, þar sem nánast
allar brjóstakrabbameinsaðgerðir á íslandi eru framkvæmdar
á Landspitala. Þetta styrkir samanburðinn við niðurstöður
NMBRA. Auk þessa má ætla að líkur á valskekkju séu minni en
við hefðbundna afturskyggna rannsókn sem lýsir reynslu einnar
stofnunar eða eins skurðlæknis, þó slíkt verði ekki útilokað. Til
að mynda hefur erlend rannsókn sýnt fram á að það væru frekar
yngri, vel stæðar, háskólamenntaðar konur í sambúð sem kysu að
fara í brjóstauppbyggingu.6
Þó hlutfall þeirra sem gangast undir tafarlausar uppbyggingar
á Landspítala sé hátt (31%) miðað við aðrar rannsóknir (21% í
Bretlandi1314 og <20% í Bandaríkjunum15) fer meirihluti sjúk-
linga þó í brjóstnám eingöngu. Á rannsóknartímabili þess-
LÆKNAblaðið 2012/98 461