Fréttatíminn - 22.12.2014, Side 23

lenska skáldverkið og höfuðverk
Nóbelsskáldsins. „Ég upplifði
snemma að fólk ruglaði saman upp-
lifun sinni af bókinni og upplifun
sinni af Bjarti í Sumarhúsum. Saga
hans er hræðileg en hún er skrif-
uð á svo guðdómlega fallegu máli.
Þessi fegurð í texta Laxness dregur
því í raun slikju yfir þá atburði sem
eru að eiga sér stað. Því hefur líka
verið velt upp að þarna hafi Lax-
ness verið að gera stólpagrín að
þessari rómantísku hefð og verið
svar við lofgjörð Nóbelsskáldsins
Knut Hamsun til heiðarbóndans.
Það er sannarlega ekki eftirsókn-
arverð mynd sem er máluð af lífinu
í Sumarhúsum. Þegar vinna hófst
við leikgerðina hugsaði ég strax
að það þyrfti að vera leiðarstef að
horfa handan fegurðarinnar, vera
svolítið „brútal“ og leggja áherslu á
hina harmrænu persónusögu.“ Þor-
leifur er þekktur fyrir að fara óhefð-
bundnar leiðir við uppsetningu
verka og ætlaði til að mynda allt
um koll að keyra þegar hann setti
upp óperuna Leðurblökuna í Þýska-
landi. „Sýningarnar mínar hafa oft
vakið mikið umtal og ég vissi alveg
að sú yrði raunin með Leðurblök-
una. Ég gerði mér hins vegar ekki
grein fyrir því að allir myndu tryll-
ast. Fólk stóð upp og fór að rífast
á meðan á sýningunni stóð. Þegar
einn stóð upp og púaði stóð annar
upp og hrópaði: Bravó. Íslenskir
áhorfendur eru mun penni og ég
er spenntur að sjá viðbrögðin. Ég
get lofað því að þetta er grimm upp-
setning en hún er líka mjög mann-
leg,“ segir Þorleifur og játar því að
þeim sem hafa sterk tengsl við sög-
una gæti brugðið: „Ég get fullyrt að
það eiga einhverjir eftir að þurfa að
kyngja tvisvar. Við erum ekki að
myndskreyta bókina sem þú last
heima hjá þér. Það sem við erum
að gera er að reyna að varpa ljósi
á sambönd, atburði og setja í sam-
hengi við söguna. Fólk er að borga
sig inn í leikhús og mér ber skylda
til að segja þeim eitthvað nýtt.“
Rétt eins og með Engla alheims-
ins þekkja flestir upphaflega verkið
og hafa flestir skoðun á því. „Eftir
að ljóst var að Atli Rafn léki Bjart
birtist áhugavert lesendabréf í
Morgunblaðinu þar sem kvartað
var yfir þessu leikaravali því Atli
Rafn væri ekki nógu hávaxinn og
ekki nógu ljóshærður. Mér finnst
áhugaverð þessi hugmynd um að
einhverjir sjái Bjart í Sumarhúsum
sem hávaxið arískt glæsimenni en
ég held satt að segja að sú mann-
gerð hafi verið í miklum minni-
hluta á heiðarbýlum á Íslandi á
ofanverðri 19. öld. Sumir sjá Bjart
hins vegar fyrir sér sem lítinn og
pattaralegan og enn aðrir eru sann-
færðir um að hann hafi verið afar
beinaber. Bókin vekur sterk hug-
hrif hjá fólki og skarpar, skýrar
myndir. Mér finnst mjög gaman
að setja upp verk sem liggur svona
nærri þjóðarsálinni. Ég er auð-
mjúkur en það er jafnframt spenn-
andi að vita að væntingarnar eru
gríðarlega miklar.“
Leikhúsið frekar en Legó
Hann segir að við uppsetninguna
hafi hann séð svo skýrt hvernig
hann sjálfur stendur fyrir hið nýja
leikhús þegar hann var að setja upp
sýningu sem faðir hans lék aðal-
hlutverkið í fyrir 15 árum. „Arnar
var síðasti Bjartur í Sumarhúsum
og nú er sonurinn að standa fyrir
því að það er kominn nýr Bjartur.
Ég er að taka við keflinu af foreldr-
um mínum og á sama tíma er ég að
staðfesta að eftir 15-20 ár verður
það tekið af mér. Að hafa pabba í
þessari sýningu hefur orðið til þess
að ég upplifi mjög sterkt að nútíðin
í dag er fortíð morgundagsins.“
Arnar bendir á að þegar Sjálf-
stætt fólk var sett upp síðast hafi
það þótt framúrstefnuleg sýn-
ing. „Mér finnst spennandi sem
leikara að taka þátt aftur nú því
maður vill alltaf takast á við nýjar
áskoranir. Ég er í raun og veru að
jarða sjálfan mig og það er spenn-
andi. Ég er á síðustu metrunum en
þetta ferli lífsins er svo eðlilegt og
jákvætt, og nauðsynlegt að taka
þátt í því.“
Fæddist í leiktjöldum
Þorleifur hefur verið viðloðandi
leikhúsið frá unga aldri en hann
var um 5 ára gamall þegar hann
byrjaði að sitja úti í sal og fylgjast
með þegar foreldrar hans voru að
leika og leikstýra. „Ég var einmitt
að segja við Önnu að koma með
eldri strákinn á æfingu. Þetta er
einfaldlega allt annar heimur,“ seg-
ir Þorleifur en hann á tvo syni, er
fósturfaðir 10 ára drengs og á ann-
an þriggja ára með konunni sinni.
„Mér fannst alltaf skemmtilegra að
koma niður í leikhús eftir skóla en
að fara heim að leika mér í Legó.
Ég sat bara og horfði á. Síðan lék
ég krakka í einhverjum sýning-
um,“ segir hann en meðal annars
lék hann í Pétri Gaut.
„Ég verð að viðurkenna að ég
velti aldrei fyrir mér hvað ég ætl-
aði að verða. Þetta lá bara ljóst fyr-
ir. Ég á marga vini sem hafa fetað
sporin úr borgarasamfélaginu og
yfir í listamannalífið og það hefur
reynst þeim mörgum erfitt. Fjár-
hagslegt öryggi er minna og lífið
bara villtara. Mér fannst þetta hins
vegar aldrei neitt mál því ég var
alinn upp í þessu umhverfi. Fyrir
mig hefði verið erfiðara að fara í
hefðbundna vinnu. Ég var bara um
daginn að segja konunni minni frá
því að ég myndi ekki eftir því að
hafa ekki verið yfirmaður á vinnu-
stað. Meira að segja þegar ég vann
í uppvaski á kaffihúsi upplifði ég
aldrei að neinn gæti sagt mér fyrir
verkum og var þar fljótt gerður að
þjóni og svo yfirþjóni. Ég er á hár-
réttum stað og er þakklátur fyrir
að hafa aldrei verið aðstoðarleik-
stjóri því ég veit að ég hefði verið
hræðilegur í því.“
Arnar grípur inn í og segir að ör-
lög Þorleifs hafi verið ráðin mun
fyrr en hann geri sér grein fyrir.
„Örlög hans voru ráðin þegar faðir
minn fæddist í torfbæ lengst inni í
Eyjafirði. Þar hafði verið sett upp
leikrit og leiktjöld notuð til að þilja
að innan baðstofuna. Það var þar
sem faðir minn fæddist, í leiktjöld-
um. Hann var áhugaleikari á Akur-
eyri og ég byrjaði ungur að horfa
á hann leika, svipað og Þorleifur
síðar horfði á mig. Pabbi lék Ge-
org í „Mýs og menn“ þar sem hann
þurfti að skjóta Lenny, vin sinn.
Það var mikið sjokk fyrir mig að
sjá það en jafnframt mikil upplifun.
Það var aldrei nein spurning hvað
ég ætlaði að verða þegar ég yrði
stór. Sautján ára gamall lék ég í
verki með föður mínum, ég lék þar
son hans og gat því í verkinu kallað
hann pabba. Þarna leið mér vel og
ég fann að þarna átti ég heima. Þor-
leifur átti aldrei séns.“
Erla Hlynsdóttir
erla@frettatiminn.is
viðtal 23 Helgin 22.-28. desember 2014
FORSALA HAFIN Á , OG
FRUMSÝND 26. DESEMBER