Þjóðlíf - 01.01.1988, Qupperneq 45

UPPELDI
UPPELDISMÁL:
Dagheimllln eru ekkí í samkeppni
við heimiii bamanna
Vidtal vid Berit Bae, lektorí Fóstruskólanum í Osló, en hún
var á ferö hér á dögunum
Megininntak ráðstefnu um uppeldismál
sem haldin verður á Islandi í 14. til 16.
apríl er dagvistarheimili sem mennta-
stofnanir, sagði Selma Dóra Þorsteins-
dóttir formaður Fóstrufélags íslands í
samtali við tíðindamann Þjóðlífs. Til
undirbúnings og kynningar á þessu við-
fangsefni kom til landsins í heimókn
einn virtasti frœðimaður á þessu sviði á
Norðurlöndum, Berit Bae. Hún stundar
rannsóknir á samskiptum barna ogfull-
orðinna á dagvistarheimilum. Barit
reynir að gera grein fyrir hvaða áhrif
samskipti á dagvistarheimilum hafa á
námsgetu barna. Fagfólk bíður niður-
staðna rannsókna hennar með mikilli
eftirvæntingu um þessar mundir. Jóhann
Hauksson fréttamaður spurði Berit á
dögunum:
Hversvegna leggur þú stund á rannsóknir á
uppeldisskilyrðum barna á dagheimilum?
Eg tel mikilvægt að safna upplýsingum um
það hvemig bömum vegnar yfirleitt á dag-
heimilum. Við vitum raunverulega ekki ýkja
mikið um það, því rannsóknir hafa oftast
beinst að börnum á skyldunámsstigi eða á
skilyrðum barna á heimilum eða á leikvelli
þeirra. Ég hef sjálf áhuga á öllu því sem
snertir samskipti barna og tengsl þeirra við
aðra. Því yngri sem böm eru þeim mun
mikilvægara er samband þeirra við aðra.
Allar seinni tíma rannsóknir sýna að sam-
skiptin eru lang þýðingamest í uppvexti
barna. Takist að byggja upp jákvæð og traust
tengsl við böm hefur það áhrif á öllum svið-
um uppeldisins, til dæmis málþroska. það er
því mikilvægt að komast að því hverskonar
umhverfi dagheimlin eru í þessu tilliti. Þau
eru félagslegt umhverfi' barna hvunndags.
Með athugunum má komast að því, að hvaða
leyti dagheimilið getur haft góð eða slæm
áhrif á þroska barna.
Hverjar eru niðurstöður þínar?
Ég hef kynnt mér hvað menn hafa verið að
gera í öðrum löndum á þessu sviði. í ljós
kemur, að fóstmr og annað starfsfólk á dag-
heimilum virðist dálítið á varðbergi gagnvart
því að nálgast börnin á dagheimilunum mik-
ið, rétt eins og það sé haldið einhverri
óöryggiskennd um það hvort þeim sé heimilt
að umgangast bömin náið. Það er eins og
fólki sé ekki ljóst hvernig það eigi að standa
að verki á dagheimilinu hvað þetta áhrærir.
Ég hef athugað samskiptin með því að vera
með bömum á nokkmm dagheimilum í
Osló. Ég hef tekið eftir því, að fóstmr og
annað starfsfólk á dagheimilum sem virki-
lega þorir að umgangast bömin náið og þorir
að vera með þeim af öllu hjarta nær mun
betri árangri en aðrir. Með öðmm orðum:
Þeir sem leggja sig fram við að mynda tengsl
við bömin örva þroska þeirra meir en aðrir.
Hvernig er uppeldi á dagheimilum
samanborið við hefðbundið uppeldi á heim-
ilunum?
Margir virðast halda, að dagheimili séu í
samkeppni við heimili bamanna. Ég held að
dagheimilin veiti bömum öðruvísi reynslu og
þroska, að þau læri aðra hluti á annan hátt
þar en heimafyrir hjá foreldmm. Til dæmis
læra þau að vinna saman: að leysa úr ágrein-
ingsmálum sínum í leik og þau venjast því að
taka frumkvæði. Einnig er á það að líta, að
þegar börn verða útundan í Ieik, þá læra þau í
leikskólanum einskonar hemaðarlist til að
glíma við slík vandamál. Þau finna sjálf upp
aðferðir til að komast aftur inn í hópinn.
Þarna er einmitt grundvöllurinn lagður að
þeirri samvinnu sem bömin þurfa á að halda
seinna meir á lífsleiðinni.
í leikskóla læra böm framkomu. Þau
öðlast tilfinningu fyrir því að fólk er misjafnt
og að viðmót þeirra verði að taka mið af því,
hvaða einstaklingur á í hlut. Grunnurinn að
þessu er lagður í leikjum bamanna. Þau geta
með öðrum orðum fengið ýmislegt í leik-
skóla sem ekki er auðvelt að veita heima-
fýrir. Á heimilunum er algengt að þau eigi
enga jafningja t.d. systkin á svipuðu reki og
foreldramir eru ekki ávallt næmir fýrir gildi
þessara hluta. Ég hef fylgst með borðhaldi
45