Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2008, Qupperneq 7

VÍSINDAÞING SKÍ/SGLÍ
FYLGIRIT 55
Ágrip erinda
E-01 Alvarleiki áverka þeirra sem lögðust inn á
Landspítala árin 2003-2006 vegna afleiðinga umferðarslysa
Heiörún Manck’, Brynjólfur Mogensen u
’Læknadeild Háskóla íslands, 2slysa- og bráðasviði Landspítala
hpm@hi.is
Inngangur: Umferðarslys eru algeng og innlagnartíðni slasaðra
úr umferðarslysum er há miðað við aðrar tegundir slysa þrátt
fyrir að innlögnum úr umferðarslysum hafi fækkað um helm-
ing á síðustu 30 árum. Á sjöunda áratugnum var farið að flokka
alvarleika áverka slasaðra í umferðarslysum vegna aukins fjölda
slasaðra. Áverkaflokkunina er hægt að nota til að rannsaka öll
slys. Markmið rannsóknarinnar var að kanna alvarleika áverka
þeirra sem lögðust inn á Landspítala árin 2003-2006 vegna
afleiðinga umferðarslysa.
Efniviður og aðferðir: f úrtakinu voru allir sem lögðust inn
á Landspítala árin 2003-2006 með áverka eftir umferðarslys.
Orsakir áverkanna voru skráðar samkvæmt norræna flokk-
unarkerfinu um ytri áverka. Áverkagreiningar voru skráðar
samkvæmt ICD-10. Áverkastigunin var metin samkvæmt
Abbreviated Injury Scale 1990 Revision, update 1998 og áverka-
skorið samkvæmt Baker et al. frá 1974 og Jóhann Heiðar og
Brynjólfur Mogensen 2002. Öll vafaatriði í orsökum, slysagrein-
ingu og áverkastigun voru borin undir einn aðila (BM).
Niðurstöður: Á slysa- og bráðadeild komu 10.891 manns með
áverka eftir umferðarslys árin 2003-2006 og voru konur í meiri-
hluta (5697 konur og 5194 karlar). Leggja þurfti inn 684 ein-
staklinga (6.3%) með áverka eftir umferðarslys. Flestir voru á
aldrinum 15-29 ára. Karlar voru 62,4% innlagðra. Langoftast var
einn í óhappi (329), t.d. útafakstri eða bílveltu en í 117 slysum
var um hliðarárekstur að ræða og í 79 tilvikum komu bifreið-
ar úr gagnstæðri átt. Óljós tilvik voru of mörg (84). Áverkar á
brjóstkassa, höfuð, kvið, háls og hrygg voru algengastir. 103
voru með fjöláverka. Átta létust, 24 voru lífshættulega slas-
aðir, 58 voru alvarlega slasaðir, 116 voru mikið slasaðir en aðrir
minna. Alvarlegustu akstursstefnurnar voru einn í óhappi, hlið-
arárekstur og bifreiðar úr gagnstæðri átt.
Umræða: Rúmlega 6% slasaðra úr umferðarslysum þurfti að
leggja inn á sjúkrahús. Flestir innlagðra lentu í einbfla slysi.
Karlar voru tæplega 63% innlagðra og slasaðir voru ungir
að árum. Áverkar á brjóstkassa og líffæri í brjóstholi eða höf-
uðáverkar voru algengastir. Tæplega 33% voru mikið eða meira
slasaðir og 8 létust.
Ályktun: Umferðin tekur þungan toll.
E-02 Árangur gerviliðaaðgerða á mjöðm á FSA, 2004-2006
út frá sjónarhóli sjúklings
Ása Eiríksdóttir, Anna Lilja Filipsdóttir, Þorvaldur Ingvarsson
Bæklunardeild Sjúkrahússins á Akureyri
asae@fsa.is
Tilgangur: Að meta árangur gerviliðaaðgerða í mjöðm út frá
sjónarhóli sjúklings.
Efniðviður/aðferðir: Sjúklingar bæklunardeildar Sjúkrahússins
á Akureyri sem undirgengust gerviliðaaðgerð á mjöðm frá 2004-
2006 var boðin þátttaka í rannsókninni. Þátttakendur svöruðu
spurningalista fyrir aðgerðina og samsvarandi lista 12 mán-
uðum síðar. Notaður var WOMAC spurningalisti til að meta
verki, stirðleika og ADL getu. Af þeim 215 sjúklingum sem und-
irgengust gerviliðaaðgerð á tímabilinu samþykktu 142 sjúkling-
ar þátttöku. Þar af luku 129 sjúklingar rannsókninni og voru
svör þeirra notuð til útreikninga. Notuð voru forritin Access,
Excel, Word og SPSS við rannsóknina.
Niðurstöður: Af þeim 129 sjúklingum sem luku rannsókninni
voru 85 þáttakendur sem svöruðu öllum spurningum WOMAC
spurningalistans. Við útreikninga var einungis stuðst við þau
svör þar sem þátttakandi hafði svarað öllum reitum í viðkom-
andi spumingu. Hæst er hægt að fá 20 stig fyrir verki, 8 fyrir
stirðleika og 68 fyrir ADL getu, samtals 96 stig. Ástandið er því
verra sem stigafjöldinn er hærri. Heildarstigafjöldi fyrir aðgerð
var 57,8 stig, þar af 12,5 (range 5 til 20) vegna verkja, 2,4 (range 0
til 8) vegna stirðleika og 40,1 (range 3 til 62) vegna ADL getu.
Að meðaltali lækkaði heildarstigafjöldi um 30 stig (range -13 til
70) hjá þeim 85 sjúklingum sem svöruðu öllum spurningum í
öllum þremur þáttum listans.
Hjá þeim 106 sjúklingum sem svöruðu spurningum um verki
lækkaði stigafjöldi að meðaltali um 8 stig (range -2 til 17). Þeir
119 sjúklingar sem svöruðu spumingum um stirðleika lækkuðu
að meðaltali um 2,7 stig (range -4 til 8). Af þeim 92 sjúklingum
sem svöruðu spurningum um ADL lækkaði stigafjöldinn að
meðaltali um 21,8 stig (range -8 til 50).
Ályktanir: Gerviliðaaðgerðir á mjöðm minnka verki og stirð-
leika fólks auk þess að bæta hreyfifærni. Athygli vekur hinsveg-
ar lítill hluti sjúklinga sem stendur verr eftir aðgerðina en fyrir.
E-03 Ábending og árangur hjáveituaðgerða hjá sjúklingum
með þrengslasjúkdóm í slagæðum ganglima á Landspítala
2000-2007
Valgerður Rós Sigurðardóttir', Guðmundur Damelsson2, Elín Laxdal2, Helgi
H. Sigurðsson2, Karl Logason2
'Læknadeild Háskóla íslands, 2æðaskurðlækningadeild Landspítala
valgros@landspitali.is
Tilgangur: Kanna ábendingar og árangur hjáveituaðgerða (fe-
LÆKNAblaðið 2008/94 7