Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2008, Side 9

VÍSINDAÞING SKÍ/SGLÍ
FYLGIRIT 55
E-06 Æðastíflubrottnám úr hálsslagæðum
á íslandi 2000-2007
Karl Logason, Guðmundur Daníelsson, Helgi H. Sigurðsson, Elín Laxdal
Æðaskurðlækningadeild Landspítala
karll@landspitali.is
Inngangur: Æðastíflubrottnám úr hálsslagæðum (carotis end-
arterectomy) minnkar líkur á heilablóðfalli hjá sjúklingum með
mikil slagæðaþrengsli. Ávinningur er mestur hjá sjúklingum
með nýleg einkenni heilablóðþurrðar svarandi til þrenging-
arinnar en einnig er nokkur ávinningur af aðgerðum á ein-
kennalausum þrengingum. Ávinningur aðgerða er þó háður
tíðni fylgikvilla og þar sem um fyrirbyggjandi aðgerð er að
ræða, langtímalifun eftir aðgerð.
Efniviður og aðgerðir: Skrá hefur verið haldin yfir allar
hálsslagæðaaðgerðir framkvæmdar á æðaskurðlækningadeild
Landspítala. Farið var yfir sjúkraskrár þeirra sem gengust undir
hálsslagæðaaðgerðir á árunum 2000-2007 og skráðir fylgikvillar,
ábendingar aðgerða, áhættuþættir æðasjúkdóma og dánardæg-
ur.
Niðurstöður: Á tímabilinu 2000-2007 voru framkvæmdar 320
hálsslagæðaaðgerðir á 289 sjúklingum. Ábending aðgerðar var
nýlega einkennagefandi þrenging í 173 (54,1%) tilfellum en ein-
kennalaus þrenging í 147 (45,9%). Alls fengu 9 sjúklingar heila-
blóðfall eða létust innan 30 daga frá aðgerð (2,8%), af þeim var
einkennagefandi þrenging ábending aðgerðar í 7 (4,0%) en ein-
kennalaus þrenging í 2 (1,4%). Aðrir fylgikvillar voru: Blæðingar
í skurðsár 21 (6,6%), úttaugaskaði 7 (2,2%), hjartavöðvadrep 4
(1,3%), sýking í skurðsári 2 (0,6%). Fimm ára lifun eftir hálsslag-
æðaaðgerðir á árunum 2000-2007 var 88% (Kaplan-Meier).
Ályktun: Tíðni alvarlegra fylgikvilla eftir hálsslagæðaaðgerðir
var ámóta eða lægri en í þeim rannsóknum sannað hafa ávinn-
ing aðgerða og var svipuð og í fyrri íslenskri rannsókn fyrir árin
1996-2001(2,8% nú vs 2,4% í fyrri rannsókn). Langtímalifun eftir
aðgerðir var góð.
E-07 Propaten® æðagræðlingar lokast síður en PTFE
æðagræðlingar eftir hjáveitu á carotis æðum í sauðkind
Elín Laxdal* 1, Gustav Pedersen2-3, Torbjörn Jonung2-3 ,Vegar Ellensen13,
Emey Mattsson4
'Æðaskurðdeild Landspítala, 2Karkimrgisk seksjon, Haukeland
Universitetssykehus, Bergen, 3Institutt for kirurgiske fag, Universitetet
i Bergen,4 Wallenberg Laboratory for Cardiovascular Research,
Sahlgrenska Sjukhuset, Göteborg, Sverige
elax@landspitali.is
Inngangur: Ending gerviæðagræðlinga er mun lakari en bláæða
eftir hjáveituaðgerðir á slagæðum. Því eru reyndar ýmsar
aðferðir til þess að fyrirbyggja lokun á gerviæðagræðlingum.
Propaten® er ný tegund gerviæðagræðlinga úr PTFE (polytetraf-
luoroethylene) sem er klædd covalent bundnu heparíni að inn-
anverðu. Slík klæðning er talin minnka líkurnar á stíflumyndun
vegna blóðsega eða intinm hyperplasiu.
Tilgangur: Markmið rannsóknarinnar var að bera saman
endingu Propaten® og venjulegra PTFE gerviæðagræðlinga.
Jafnframt að bera saman magn ititima hyperplasiu sem myndaðist
á samskeytum gerviæðagræðlings og slagæðar eftir hjáveitu
með Propaten® annars vegar og PTFE hins vegar.
Efniviður og aðferðir: Gerðar voru 28 hjáveituaðgerðir á carotis
æðum 14 sauðkinda. Venjulegur PTFE græðlingur var settur inn
öðrum megin og Propaten® græðlingur hinum megin. Þvermál
gerviæðanna var 6 mm og lengd 6 cm (frá hæl til hæls). Hjáveitan
var lögð enda til hliðar í 45 gráðu vinkil við slagæðina proximalt
og distalt. Hnýtt var fyrir carotis æðina á milli tenginganna.
Eftir sex mánuði var gerð ný aðgerð þar sem æðagræðlingar
og aðlægar carotis æðar voru fjarlægðar og dýrin síðan aflífuð.
Tekin voru sýni úr öllum gerviæðum til samanburðarmæling-
ar á heparin-virkni. Æðagræðlingar, tengingarsvæði og carotis
æðar voru undirbúin undir vefjarannsókn og histomorphometri.
Vefjasýni voru ljósmynduð með AxioVision® 4,5, magn intima
hyperplasiu mælt og meðaltal þykktar reiknað.
Niðurstöður: Ekki reyndist vera marktækur munur á hep-
arin-virkni venjulegra PTFE æðagræðlinga í samanburði við
Propaten® eftir 6 mánuði. Við brottnám reyndust marktækt
fleiri PTFE æðagræðlingar vera stíflaðir (9/14) samanborið
Propaten® æðagræðlinga (2/14) (p=0,001). Magn intima hyper-
plasiu var meira í venjulegum PTFE gerviæðum samanborið
við Propaten®. Munurinn var ekki tölfræðilega marktækur
við útreikninga á æðatengslum hverjum fyrir sig (proximalt og
distalt), en reyndist marktækur þegar magnið í proximal og distal
tengingu voru reikuð saman (p=0,006).
Niðurstaða: Propaten® gerviæðar virðast stíflast síður eftir
hjáveitu á carotis æðum £ sauðkind samanborið við hefðbundnar
PTFE gerviæðar. Einnig virðist myndun intima hyperplasiu vera
minni í Propaten® gerviæðum.
E-08 Ennisflipi í miðlínu til endursköpunar nefbrodds. -
3000 ára gömul aðferð enn í góðu gildi
Sigurður E. Þoroaldsson
Lýtalækningadeild Landspítala og Handlæknastöðinni,
Álfheimum 74, Rvk
siggijona@simnet. is
Inngangur: Hér verður lýst sjúkrasögu og skurðaðgerðum 67
ára konu sem greindist með flöguþekjukrabbamein á nefbroddi
2004 og gekkst undir skurðaðgerð þar sem neðsti þriðjrmgur
nefs var skorinn af og nær 3000 ára gömul aðferð nýttist vel til
endursköpunar nefbrodds
Efniviður og aðferðir: Konan greindist með discoid lupus erythe-
matosus 1963 og var í meir en 30 ár talsvert lýtt í andliti, meðal
annars á nefi, af menjum um discoid lupus. Ljósmyndir frá 1976
sýna veruleg andlitslýti. Meir en sex mánaða saga 2004 um vax-
andi fyrirferð á nefbroddi sem reyndist flöguþekjukrabbamein.
Ekki talið að samband sé milli lupus discoides og flöguþekju-
krabbameins.
Konan gekkst undir skurðaðgerð þar sem neðsti þriðjungur nefs,
ásamt verulegum hluta af septum, var skorinn af. Nokkrum
dögum síðar, að fenginni vefjagreiningu að skurðbrúnir væru
fríar, var byrjað á fyrsta stigi af nokkrum þar sem „ennis-flipa"
(indverskur flipi) var snúið niður á nef til endursköpunar nefs.
Umræða: Skurðaðgerðir til endursköpunar nefbrodds eiga sér
uppruna í Indlandi fyrir meira en 3000 árum. Afskurður nef-
LÆKNAblaðið 2008/94 9