Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2008, Blaðsíða 13

VISINDAÞING SKI/SGLI
FYLGIRIT 55
E-16 Notkun nýs hitastýringarleggs í og eftir hjartaað-
gerðir
Felix Valsson', Guðmundur Klemenzson* 1, Bjarni Torfason2
'Svæfinga-og gjörgæsludeild, 2hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala
felix@landspitali. is
Inngangur: Hjáveituaðgerðir á hjarta eru gerðar annaðhvort á
hjarta- og lungnavél (HLV) eða án HLV (á sláandi hjarta). í fyrri
rannsóknum hefur verið sýnt að hár líkamshiti eftir hjartaað-
gerðir er algengur og leiðir til verri útkomu hvað varðar tauga-
og heilaskaða. Hins vegar hefur lágur líkamshiti verið algengur
fylgikvilli við aðgerðir á sláandi hjarta, sem leiðir til meiri blæð-
ingar og meiri losunar hjartaensíma.
Tilgangur: Að athuga hvort nýr og öflugur hitastýringaleggur
geti nýst til að stýra hita í og eftir hjartaaðgerðir.
Efniviður og aðferðir: 16 sjúklingar sem fóru í kransæðaaðgerð
voru rannsakaðir. Æðaleggurinn (Solex®) var lagður í holæð
frá v.jug.int. Leggurinn var síðan tengdur við hitastýrivél
(Coolgard®). Markhitinn hjá sjúklingunum í kransæðaaðgerð á
HLV (n=9) var stilltur á 35°C á meðan sjúklingur var á HLV en
í 37°C eftir HLV og fram að útskrift af gjörgæslu. Hjá þeim sem
fóru í aðgerð á sláandi hjarta (n=7) var markhitinn stilltur á 37°C
frá aðgerðar byrjun fram til útskriftar af gjörgæsludeild daginn
eftir aðgerð.
Niðurstöður: Hitastjórnun var mjög nákvæm 37,0+0,4 °C í
báðum hópum eftir aðgerð. Hjá þeim sem fóru í aðgerð á slándi
hjarta hélst hiti mjög vel í aðgerð (36,0-37oC) hjá öllum nema
einum sjúklingi sem fór niður í 35,3°C. Ekki urðu aukaverkanir,
s.s. blæðingar, sýkingar eða blóðtappar, af þessari meðferð fyrir
utan skjálfta og vanlíðan í sjúklingum nr. 2 og 3, sem báðir voru
gerðir með aðstoð hjarta- og lungnavélar. Þegar skjálftinn varð
voru sjúklingamir með hita 37°C, en tækið var að kæla á mesta
styrk, og mætti því ætla að þessir sjúklingar hefðu fengið háan
hita ef kælingarinnar hefði ekki notið við.
Ályktanir: Hægt var að stýra hita vel með þessum nýja hita-
stjómunaræðalegg, bæði við að halda hita á sjúklingum í og
eftir aðgerð og auk þess fengu sjúklingamir ekki hækkaðan hita
eftir aðgerð. Það þarf að gera stærri rannsókn til að meta hvort
þessi nákvæma hitastjórnun hefur áhrif á árangur við krans-
æðaaðgerðir.
E-17 Er hægt að sjá fyrir og forðast þvagtregðu eftir
aðgerðir?
Kristín Jónsdóttir', Gísli Vigfússon1, Bjöm Geir Leifsson2
1 Svæfinga- og gjörgæsludeild, 2skurðlækningadeild Landspítala
kristinjonsdottir@yahoo.com
Inngangur: Þvagtregða er algengt vandamál í kjölfar aðgerða.
Hún lengir legu og getur valdið skaða sé hún ekki greind og
meðhöndluð. Ýmsar tíðnitölur hafa verið nefndar en nýleg
grein sýnir 16% tíðni. Aldur, vökvagjöf í aðgerð og magn þvags
í blöðru við komu á vöknun eru þekktir áhættuþættir. Tilgangur
rannsóknar var að kanna orsakir þvagtregðu hjá sjúkling-
um fyrri hluta árs 2007 eftir aðgerðir á skurðlækningadeild
Landspítala Hringbraut.
Efniviður og aðferð: Rannsóknin var aftursæ og lýsandi.
Hjúkrunarfræðingar á deild skráðu niður hvaða sjúklingar
áttu erfitt með að losa eða tæma þvagblöðruna eftir aðgerð.
Upplýsingum um kyn, aldur, aðgerð, áhættuflokkun, fyrri sögu
um þvagtregðutengda sjúkdóma, tímalengd svæfingar, svæf-
ingaform, vökvagjöf í aðgerð, á vöknun og á deild fyrsta sól-
arhringinn var safnað. Auk þess var magn þvags í blöðru mælt.
Sjúkraskrár, svæfinga- og vöknunarblöð og hjúkrunargögn voru
metin.
Niðurstöður: Á tímabilinu fengu 20 einstaklingar þvagtregðu,
15 voru teknir inn í rannsóknina. Þar af voru átta konur og
sjö karlar. Átta voru yfir fimmtugt, sjö yngri. Sjö höfðu sögu
um þvagtregðu eða sjúkdóma sem tengjast þvagtregðu. Allir
fengu svæfingu en í einu tilfelli var lögð mænurótardeyfing til
verkjastillingar eftir aðgerð. Meðallengd svæfingar var 110 mín-
útur. Fimm fengu þvaglegg fyrir aðgerð, tveir voru fjarlægðir í
lok aðgerðar en hinir daginn eftir. Tappa þurfti af 10, níu fengu
þvaglegg. Meðaltal vökvagjafar í æð var 2400 ml, að mestu gefið
í aðgerðinni og á vöknun. Að meðaltali stóðu 560 ml í blöðru
sjúklinga.
Ályktun: Mikilvægt er að vera meðvitaður um áhættu á þvag-
tregðu eftir aðgerðir. Til eru greiningaraðferðir sem meta hana í
kjölfar aðgerða. Með því að greina og meðhöndla þessa áhættu-
sjúklinga snemma í ferlinu má flýta bata og stytta legu.
E-18 Notkun ómskoðunartækis á svæfinga- og gjörgæslu-
deild FSA
Girish Hirlekar, Bjöm Gunnarsson, Sigurður E. Sigurðsson, Jón
Steingrímsson, Helga K. Magnúsdóttir, Þórir Svavar Sigmundsson
Svæfinga- og gjörgæsludeild Sjúkrahússins á Akureyri
girish@fsa.is
Ómskoðun hefur verið að ryðja sér til rúms á svæfinga- og
gjörgæsludeildum á síðustu þrjátíu árum. Þessi tækni er m.a.
notuð við: 1) Deyfingu úttauga. 2) Uppsetningu miðbláæða-
leggja. 3) Staðsetningu bláæða/slagæða við nálaísetningar. 4)
Hjartaómun. 5) Fleiðruástungu.
Margir svæfingalæknar staðsetja úttaugar með því að fram-
kalla tilfinningaglöp (e. paresthesia). Þrátt fyrir góða kunnáttu í
líffærafræði og reynslu af deyfingum eru deyfingar ófullnægj-
andi í 10-15% tilfella. Rannsóknir hafa leitt í ljós að taugaörvun
með rafstraumi tryggir ekki góðan árangur. Með notkun ómtæk-
is við deyfingar má sjá æðar og taugar og hvernig staðdeyfilyf
dreifast í vefjum. Oft má komast af með minni skammta af
staðdeyfilyfjum og íkoma staðdeyfilyfs nálægt taug leiðir til
betri og skjótari deyfingar.
Ómskoðun veitir ómetanlega hjálp við að staðsetja innri háls-
æð, viðbeinsbláæð og nárabláæð þegar lagðir eru miðbláæða-
leggir. Tæknin getur líka nýst vel þegar settir eru slagaæðaleggir
við úlnlið og við uppsetningu æðaleggja hjá bömum.
Á gjörgæsludeildum þarf að vera hægt að framkvæma
hjartaómskoðun hvenær sólahrings sem er. Algengasta ábend-
ing rannsóknar er lost. Oftast er spurt um samdráttarkraft
vinstri slegils, en vanur ómskoðari getur aflað mun ýtarlegri
upplýsinga, t.d. um vökvaástand sjúklings, þrýsting í lungna-
LÆKNAblaðið 2008/94 13