Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2008, Blaðsíða 23

VÍSINDAÞING SKÍ/SGLÍ
FYLGIRIT 55
Sjúkdómurinn í lungum svaraði meðferð mjög vel. Fjórum
mánuðum síðar voru merki um stækkun meinvarpa í heila og
var þá lyfjameðferð breytt í etoposíð, ifosfamide auk cisplatins.
Þar að auki var beitt tveggja mánaða geislameðferð á höfuð og
háskammta sterameðferð (prednisólon) sem hann hafði nýlokið
við þegar hann kom á bráðamóttöku. Þar var hann einkennalítill
í hvíld, cushingoid, með öndunartíðni 28, S02 97% án súrefnis, BÞ
136/86 og púls 120. Öndunarhljóð voru minnkuð beggja vegna
og á lungnamynd og TS af lungum sást loftbrjóst beggja vegna,
með 48% samfalli á hægra lunga og 51% á því vinstra. Komið
var fyrir brjóstholskera beggja vegna og tveimur dögum síðar,
þegar loftleki hafði stöðvast, var gerð fleiðruerting (pleurodesis)
með mepacrine (alls 4 skammtar hvoru megin á fjórum dögum)
sem hann þoldi vel. Einkenni gengu til baka, brjóstholkerar voru
fjarlægðir tveimur dögum síðar og síðan hafin ný lyfjameðferð.
Stuttu eftir útskrift greindust lifrarmeinvörp og heilameinvörp-
in reyndust stækkandi. Lést hann úr þeim tæpum tveimur mán-
uðum síðar.
Umræða: SBPS getur greinst hjá sjúklingum með lungnamein-
vörp eistnakrabbameins. Um er að ræða afar sjaldgæft fyrirbæri
og er orsök loftlekans talin blæðing inn í meinvarp aðlægt fleiðru
eða drep, t.d. eftir krabbameinslyfjameðferð. Athyglisvert er
hversu lítil einkenni þessi sjúklingur hafði í hvíld, jafnvel þótt
stór hluti beggja lungna væri samanfallinn.
V-04 Risablaðra í lunga læknuð með skurðaðgerð
Hilmir Ásgeirsson', Dóra Lúðvíksdóttir1, Ólafur Kjartansson2, Tómas
Guðbjartsson34
'Lungnadeild, 2myndgreiningardeild, 3hjarta- og lungnaskurðdeild
Landspítala, 4læknadeild Háskóla íslands
hilmirasg@yahoo.com
Inngangur: Risablaðra í lungum (giant bulla) er loftfyllt rými
sem nær yfir >1/3 lungans. Þetta er sjaldgæft fyrirbæri og orsök-
in eyðing og þensla á lungnavef líkt og sést í lungnaþembu. í
blöðrunum er lítið loftflæði og taka þær lítinn þátt í lofskiptum.
Með vaxandi stærð blöðrunnar finna sjúklingar fyrir mæði og
hætta á fylgikvillum eins og blæðingum, sýkingum og loftbrjósti
eykst. Því getur þurft að fjarlægja risablöðrur með skurðaðgerð.
Hér er lýst slíku tilfelli sem greindist á Landspítala.
Tilfelli: 49 ára stórreykingamaður var greindur á lungnamynd
með risastóra blöðru í hægra lunga. Hann hafði 3ja mánaða sögu
um endurteknar efri loftvegasýkingar, þurran hósta og vaxandi
mæði. Hann var áður hraustur og hafði ekki fyrri sögu um
lungnasjúkdóma. A TS sást að blaðran var 17 cm í þvermál, stað-
sett í neðra blaði þar sem hún þrýsti á efra og miðblað. Einnig
sáust minni blöðrur miðlægt í efra blaði en vinstra lunga var
eðlilegt að sjá. Rúmmál risablöðrunnar mældist 3,1 L á sneið-
myndunum en heildarrúmmál blaðranna 3,2 L. Öndunarmæling
sýndi talsverða herpu en þó með blandaðri mynd (tafla I). Með
því að bera saman lungnarúmmálsmælingar með tveimur mis-
munandi aðferðum, þrýstingsaðferð (heildarlungnarúmmál) og
þynningaraðferð (lungnarúmmál með virku loftflæði), var rúm-
mál blaðranna áætlað 2,9 L (tafla I). Vegna einkenna sjúklings
og stærðar blaðranna var ákveðið að taka sjúkling í aðgerð.
Blöðrurnar í efra blaðinu voru fjarlægðar með fleygskurði (bul-
lectomy) þar sem notast var við Goretex®-remsui til styrkingar
á heftilínunni. Risablaðran var síðan fjarlægð í heild sinni með
leifum neðra blaðs (e. lobectomy). Einnig var gerð fleiðrulím-
ing með talkúmi til að fyrirbyggja loftleka. Bati eftir aðgerð var
góður, kerar voru fjarlægðir á 3. degi og sjúklingur útskrifaður
viku frá aðgerð. Fjórum mánuðum síðar er hann við góða heilsu
og aftur kominn til vinnu. Öndunarmælingar eftir aðgerð sýna
verulega bætta öndunarstarfsemi (tafla I).
Umræða: Þetta tilfelli sýnir að hægt er að lækna risablöðr-
ur í lunga með skurðaðgerð og að hægt er að mæla rúmmál
blaðranna með myndgreiningarrannsóknum eða öndunar-
mælingum.
Tafla I. Öndunarmælingar (L og viðmiðunargildi f %).
Fyrir aðgerð 3 mán e. aðgerö
FEVl 2,27 (62%) 2,94 (80%)
FVC 3,10 (69%) 4,11 (91%)
FEVl / FVC 0,73 0,72
TLC ÞRA 7,31(105%) 5,30 (76%)
TLC ÞYA 4,41 (63%) 5,33 (76%)
ÞRA - ÞYA (=rúmmál blöðru) 2,90 -0,03
FEVl=forced expiratory volume in 1 sec, FVC=forced vital capacity, TLC=total lung
capacity, ÞRA=þrýstingsaðferð, ÞYA=þynningaraðferð
V-05 Sjálfsprottið loftmiðmæti eftir iðkun jóga
Eimr Híifberg', Gunnar Guðmundsson24, Tómas Guöbjartsson34
’Slysa og bráðadeild, 2lungnadeild, 3hjarta- og lungnaskurðdeild
Landspítala, 4læknadeild Háskóla íslands
hafberg@gmail.com
Inngangur: Sjálfsprottið loftmiðmæti (e. spontanteous pneumo-
mediastinum) er skilgreint sem óeðlileg loftsöfnun í miðmæti
án augljóss orsakavalds (t.d. sýkingar eða áverka). Um er að
ræða sjaldgæfan kvilla sem aðallega greinist í annars hraustum
karlmönnum. Oftast þarf enga sérstaka meðferð og horfur eru
ágætar. Hér er lýst einstæðu tilfelli af Landspítala.
Tilfelli: Áður hraustur 23 ára karlmaður leitaði á slysadeild
Landspítala vegna brjóstverkja sem versnuðu við innöndun og
komu skyndilega tæpum 10 klst. áður þegar hann var í svoköll-
uðu Ashtanga-jóga. Var hann þá í bakfettu og andaði um leið í
gegnum nefið með lokað spjaldbrjósk. Þetta kallast ujjayi-öndun
og er eins konar afbrigði af svokallaðri valsalva-öndun. Hann
var ekki veikindalegur að sjá við komu og lífsmörk voru eðlileg.
Ekki sást loft undir húð og hlustun á lungum var eðlileg. Hins
vegar heyrðust skruðningsóhljóð yfir hjarta en bæði hjartalínurit
og -ómun reyndust eðlileg. Á röntgenmynd af lungum sást loft
í miðmæti og loftrönd í hægri hluta gollurshúss. Verkirnir héldu
áfram og 7 klst. eftir komu voru fengnar tölvusneiðmyndir
af brjóst- og kviðarholi. Þar sást loftið í miðmætinu betur og
umlukti það vélindað. Einnig sást loftrönd í gollurshúsi en
ekki loftbrjóst eða merki um fleiðru- og/eða gollurshússvökva.
Tæpum xh sólarhring frá komu var gerð skuggaefnisrannsókn af
LÆKNAblaðið 2008/94 23