Ægir - 01.03.2005, Blaðsíða 34

34
G E Y M S L A S J Á VA R A F U R Ð A
bandi sem sýnir alla þróun hita-
breytinga í geymslunni yfir
mælitímann.
Mælingar sýna að umtalsverður
munur er á gæðum frystigeymsla
og frystigáma. Munurinn kemur
einkum fram í því hversu vel
geymslurnar eða gámarnir ná að
halda stöðugu hitastigi, t.d. -
24°C. Geymslur og gámar hafa
því mismunandi mikið frávik frá
meðalhita, sem er helsta ástæða
þess að afurðir þorna, hríma,
klumpast og drip eykst.
Einn versti hönnunargalli á
frystigeymslum er sá að heitt og
rakt loft kemst auðveldlega inn í
geymslurnar. Þar frýs rakinn í
kælitækjum eða annars staðar í
geymslunni. Þegar rakinn frýs í
kælitækjunum (kælielementum)
frýs hann sem ísskel eða hrím á
kæliplötum. Þetta hefur í för með
sér að varmaburður milli
kæliplatna og loftsins gengur
hægar fyrir sig, þar sem varminn
þarf að fara gegnum ísskelina. Til
að losna við ísskelina á kæliplöt-
unum þarf að bræða ísinn af þeim
og er það kallað afhríming. Af-
hríming á kæliblásurum er með
ýmsu móti, en algengast er að
heitt gas sé notað til að bræða ís-
skelina.
Ef grannt er skoðað sést að
hitabreytingar í frystigeymslu 2
eru mjög kerfisbundnar, sem
bendir til að búnaður sé vanstillt-
ur og sé orsök hitasveiflnanna, en
ekki umferð um klefann. Aftur á
móti gefa hitasveiflur í frysti-
geymslu 1 til kynna að ástæðan sé
ekki einungis vegna búnaðarins,
þar sem hitabreytingar eru ekki
algerlega kerfisbundnar. Þetta
bendir frekar til að hurðarbúnað-
ur sé í ólagi og að varmi og raki
berist auðveldlega inn í frysti-
geymsluna. Við skoðun á klefan-
um kom í ljós að hurðarbúnaður
er ekki nógu góður á klefanum.
Einnig getur orsök hitasveiflna
tengst hitastigi afurða sem koma
inn í geymsluna á hverjum degi.
Hitasveiflur í frystigeymslum 3
og 4 eru töluverðar, en þó ekki
eins slæmar og í frystigeymslum
1 og 2, þar sem vatnsvirkni og ra-
kaupptaka lofts er mun minni við
lágan geymsluhita.
Geymslu- og flutningastýring
Hitasveiflur hafa mikil áhrif á
gæði lausfrystra sjávarafurða og
ekki er hægt með góðu móti að
koma algerlega í veg fyrir sveifl-
urnar eða gæðarýrnunina. Því var
hönnuð geymslu- og flutninga-
stýring, sem hefur það að mark-
miði að lágmarka hitasveiflur í
geymslu- og flutningaferli afurð-
anna. Könnun á aðstæðum í
geymslu- og flutningaferlinu gef-
ur til kynna að töluverður munur
er á tíðni og stærð hitasveiflna
milli mismunandi geymslna og
gáma ásamt meðalhita. Mynd 7
sýnir að umtalsverður munur er á
aðstæðum í geymslum. Bæði í
geymslum og gámum er hægt að
lækka meðalhitann niður í -24°C,
sem er stillingaratriði á búnaði.
Því er eðlilegt að reyna að nýta
betur þær geymslur sem hafa
stöðugra og/eða lægra hitastig í
stað hinna óstöðugu og lækka
Munur á frystigeymslum
-30
-25
-20
-15
-10
-5
Tími, tvær vikur
°C
Geymsla 1
Geymsla 2
Geymsla 3
Geymsla 4
Geymsla 5
Geymsla 6
Mynd 7. Hér sést hitaþróun í sex frystigeymslum. Hver hitaferill sýnir meðaltal 20-30
hitanema, sem eru jafndreifðir um geymslurnar. Hitasveifur eru sumstaðar mjög mikl-
ar og því er ljóst að þörf er á geymslustýringu fyrir afurðir framleiðenda.
Vörurflokkar eru m v1 v2 v3 v4 ... vm
Gámar 12 tegundir g1 g2 g3 ... g12 Frostgeymslur 4 G1 ... G4
v1 v1
v2 v2
v3 v3
v4 v4
. .
. .
Kaupendur eru n k1 k2 k3 ... kn . .
vm vm
v1 v1 v1 v1
v2 v2 v2 v2
v3 v3 v3 v3
v4 v4 v4 v4
. . . .
. . . .
. . . .
vm vm vm vm
Frá framleiðslu koma
m- vöruflokkar í mis miklu magni
Mynd 8. Hér er geymslu- og flutningastýringin sett upp á myndrænan hátt, þar sem tilbúnar afurðir í mismunandi vöruflokkum í
mismunandi magni eru efst í netinu.
aegirmars2005-3tbllaga› 8.4.2005 8:27 Page 34