Ægir - 01.07.2007, Qupperneq 36

36
Sem betur fer virðist síld-
arstofninn við Ísland vera að
sækja í sig veðrið jafnt og þétt
á nýjan leik eftir síldarhrunið
forðum og því er spáð að hlýn-
andi sjór fyrir norðan landið
kunni að leiða til enn frekari
síldargengdar á næstu árum.
Hvað um það. Síld er herra-
mannsmatur og hefur verið
neytt hér á landi frá ómunat-
íð. Þó er neysla síldar ef til vill
ekki ekki eins ríkur þáttur á
borðum Íslendinga og t.d.
frændþjóða í Skandinavíu.
Því er þessa getið hér að
Ægir fékk nýverið í hendur
merkilegan bækling sem
Fiskifélag Íslands gaf út árið
1916 – fyrir rúmum 90 árum
– þar sem eru birtar leiðbein-
ingar um matreiðslu á síld og
kræklingi, sem er talað um
sem ódýra fæðu. Bækling-
urinn er að uppistöðu þýðing
á tveimur norskum bækling-
um um þetta efni.
Í formála bæklingsins segir
þýðandinn, Matthías Ólafs-
son, ráðunautur, m.a.: Síld
hefur frá ómunatíð verið höfð
til manneldis alstaðar um
hinn siðaða heim; þótt hún til
skamms tíma hafi lítið verið
notuð hér hjá oss, og enn sé
hún mikils til of lítið höfð til
manneldis. Væri það mjög
mikill hagur fyrir íslenzku
þjóðina, ef hún neytti síldar
að miklum mun meir en hu´n
gjörir, því auk þess sem hún
að næringargildi jafnast á við
nautakjöt, er hún ljúffengur
matur, ef hún er sæmilega
matreidd, og að mun ódýrari
en kjöt jafnvel þótt tillit sé
tekið til hins háa verðs, sem
nú er á henni.“ Og um kræk-
linginn segir m.a: „Kræklingur
er mjög ljúffengur matur, jafn-
vel þótt hann sé aðeins soð-
inn. Hér á landi er talsvert
mikið af kræklingi, sem eigi
er notaður til neins, nema lít-
ið eitt til beitu. Mætti allvíða
við sjávarsíðuna drýgja að
mun í búi með því að nota
hana til manneldis.“
Svo mörg voru þau orð.
Til gamans er vert að birta
hér þrjár síldaruppskriftir úr
bæklingnum.
Soðin fersk síld
4 stórar síldar
3 bollar vatn
3 matsk. edik
2 matsk. Salt
lítið eitt af piparberjum
3-4 lárberjablöð
Síldin er þvegin, flött
beggja megin frá hryggnum
og öll bein tekin burtu svo
vel sem auðið er. Hver síld-
arhelmingur skorinn í 3-4
stykki. Vatnið, saltið, edikið
og kryddið er soðið saman
og síldin soðin í því. Fram-
reidd með hvítri sósu með sí-
trónu.
Síld í lauksósu
4 ferskar síldar
2 laukar
1 matsk. hveiti
2 matsk. smjör
2 tesk. Salt
Síldin er flött og beinin úr
henni soðin í tveimur bollum
af vatni með tveimur tesk. af
salti. Að því búnu er soðið sí-
að frá. Á botn pottsins eru
látnir nokkrir smjörhnúðar,
þvínæst lag lag af síld, sem
velt hefur verið í hveiti og þá
lag af lauk skornum í þunnar
flögur, þá nýtt lag af síld
o.s.frv. þar til allt er uppgeng-
ið. Soðinu er þá hellt yfir og
þetta allt soðið undir loki
þangað til laukurinn er soð-
inn.
Síldargratín
4 saltsíldar
3 harðsoðin egg
4 stórar soðnar kartöflur
1 laukur
3 bollar rjómi eða mjólk
¼ tsk. Pipar
3 hrá egg
Síldin er afvötnuð í 2 dæg-
ur, eftir því hve sölt hún er,
þvegin, flött og skorin í ten-
inga. Eggin og kartöflurnar
eru skorin í sneiðar og lauk-
urinn saxaður. Mótið er smurt
að innan og stráð með smá-
muldu brauði, því næst er lít-
ið lag af kartöflum, þá egg,
síld, laukur og pipar. Þannig
er látið í lögum í mótið þar til
það er næstum fullt. Hráu
eggin og rjóminn er þeytt
saman og hellt yfir. Því næst
er mótið sett í bakaraofninn
og bakað hér um bil í ½ klst.
Síld er veislumatur!
Fiskifélag Íslands gaf bæklinginn „Ódýr fæða – leiðbeining um matreiðslu á síld og
kræklingi - út árið 1916.
S Í L D