Ægir - 01.07.2009, Qupperneq 13

13
R A N N S Ó K N I R
að flestir einstaklingar fái ráð-
lagðan dagskammt af þessu
mikilvæga vítamíni. Fáar
fæðutegundir innihalda
D-víta mín svo einhverju nemi
en mikilvægustu gjafarnir eru
lýsi og fisklifur.
Eldislax á markaði á Ís-
landi reyndist hafa svipaða
samsetningu og bleikjan.
Prótein var þó um einu pró-
senti hærra í laxinum en
bleikjan var ívið selenríkari.
Rækja – vinnslan hefur áhrif
Rækja tilheyrir hryggleysingj-
um svo ekki er óeðlilegt að
samsetning hennar sé nokkuð
önnur en fiska. Fyrst og
fremst er rækja þó mjög fitu-
lítil en próteinrík. Rækja fer
nær alltaf á markað eftir meiri
vinnslu en algengt er um fisk.
Efnagreind voru sýni bæði af
hrárri og unninni rækju og
komu þá vel fram áhrif
vinnslunnar. Prótein lækkaði
úr um 19% í 16-17% og vatns-
innihaldið jókst samsvarandi.
Natríum hækkaði verulega en
styrkur annarra steinefna
lækkaði. Ekki virtist vera
neinn verulegur munur eftir
verksmiðjum eða uppruna
hráefnis.
Hrogn eru sérstök
Þorskhrogn, grásleppuhrogn
og loðnuhrogn eru meðal
hrognategunda sem hafa ver-
ið nýtt til manneldis. Mæling-
ar á þessum hrognum sýna
mun eftir tegundum en sumir
efnisþættir eru þó líkir. Þorsk-
hrogn eru próteinríkust og
minnst vatn er í þeim. Nokk-
ur munur er eftir veiðitíma og
veiðislóð. Vatn í þorskhrogn-
um reyndist á bilinu 68 til
76% og þegar vatnið er í lág-
marki er próteinið í hámarki.
Eitthvað er um að erlendir
kaupendur geri kröfu um að
vatnið fari ekki yfir 70%.
Vatnsinnihald grásleppu-
hrogna og loðnuhrogna getur
hins vegar náð 80%. Allar teg-
undir hrogna áttu það sam-
eiginlegt að kvikasilfur mæld-
ist mjög lágt en selen hátt.
Góðar fréttir af hrognkelsum
Hrognkelsi eru vannýtt og nú
stunda nokkrir aðilar rann-
sóknir sem miða að aukinni
nýtingu þeirra. Niðurstöður
mælinga á næringarefnum í
þeim fáu hrognkelsaafurðum
sem eru nýttar til manneldis
eru góðar fréttir fyrir þá sem
vilja auka nýtingu hrogn-
kelsanna. Auk hrogna hafa
eftirfarandi manneldisafurðir
verið efnagreindar: sigin grá-
sleppa (hrá og soðin), ferskur
rauðmagi og rauðmagalifur.
Það sem fyrst vekur athygli er
að kvikasilfur í öllum þessum
afurðum er með því lægsta
sem greinist í sjávarafurðum.
Selen var aftur á móti hátt og
rauðmagalifur var selenríkasta
sjávarafurðin sem var efna-
greind. Fullorðinn karlmaður
þarf aðeins að borða um 50 g
af rauðmagalifur til að ná ráð-
lögðum dagskammti af seleni.
Rauðmagi er með feitustu
fiskum og er fituinnihald
holdsins um 20%. Margir
kannast við hve rauðmagafita
er vel fljótandi enda er um
fjórðungur hennar fjölómett-
aður og helmingur einómett-
aður. Sem sagt mjög holl fita.
Það er því full ástæða til
að nýta hrognkelsi sem mest
til manneldis og vonandi
verður síðan það sem eftir er
af þessu merkilega hráefni
nýtt til lífefnavinnslu eftir því
sem rannsóknir opna nýja
möguleika. Á Drangsnesi er
unnið að stofnun grásleppu-
og nytjaseturs og á árlegri
Bryggjuhátíð er boðið upp á
margvíslega rétti úr grásleppu.
Rannsóknir á lífefnavinnslu úr
grásleppu eru stundaðar á
Skagaströnd og útflutningsfyr-
irtæki hefur hafið útflutning á
frystri grásleppu til Kína.
„Bæði fiskvinnsla og matreiðsla leiða til breytinga á efnainnihaldi fisks,“ segir Ólafur Reykdal í grein sinni um næringarefni í fiski.
Ísfell ehf • Óseyrarbraut 28 • 220 Hafnarfjörður • Sími 5200 500 • isfell@isfell.is
Starfstöðvar Ísfells og Ísnets:
• Ísnet Akureyri - Fiskitangi
• Ísfell / Ísnet Hafnarfjörður - Óseyrarbraut 28
• Ísnet Hornafjörður - Ófeigstanga
• Ísnet Húsavík - Uggahúsi
• Ísnet Sauðárkrókur - Háeyri 1
• Ísnet Vestmannaeyjar - Flötum 19
• Ísnet Þorlákshöfn - Óseyrarbraut 28
www.isfell.is
Dragnótatógin, sem
þú getur treyst