Tímarit Máls og menningar - 01.12.1938, Page 18

Útlánstala bókasafnsins var i'yrsta áriS 24 þús. bindi. Þótti
þaÖ mikið þa, og var það i sannleika, eftir þeim bókakosti, sem
safnið liafði þá. 1927 var hún 26 þús. bindi. 1937 var hún fast
að 120 þús. bd., og 1938 er fyrirsjáanlegt, að hún nálgast mjög
140 þús. bd. Er það nærfelt fjögur bd. á mann i bænum. Mundi
það þykja sæmileg aðsókn, hvar sem væri, þótt örfáar borgir
i Ameríku hafi komizt hærra, og ísafjörður á íslandi þrefalt
hærra. Aðsóknin er í örum vexti og mundi vaxa mikið enn, cf
bókasafnið fengi rýmra húsnæði og meira af bókum.
Safnið hefur lónað bækur í skip. Iivernig hefur það útlán
gengið?
Þegar á fyrsta óri byrjaði bókasafnið að lána bækur i skip
og hefur lialdið því áfram fram á þenna dag. í fyrstu voru
það aðeins togarar. Síðar var reynt með linuveiðaskip og stóra
mótorbáta, strandferðaskip og varðskip. Bókasafnið býr út ca.
4 pakka á ári, og setur 40 bindi bóka í hvern. í þessa pakka
eru settar allar þær bækur, sem út koma á islenzku það árið og
haldið er, að eigi nokkurt erindi til sjómanna, og nokkrar eldri
bækur, því að nýju bækurnar hrökkva ekki til, auk þess fáein-
ar léttar bækur á dönsku og ensku. Þannig hafa verið búnir
lit 56 pakkar skipabóka á rúmum 15 árum, en þeir elztu eru
nú reyndar upp étnir fyrir löngu. Skipverjar kjósa sér bóka-
vörð. Ef liann er bókavinur, áhuga- og reglumaður, þá gengur
allt vel. Hann sækir bókapakka í safnið, geymir bækurnar í læst-
um skáp og lánar þær með svipaðri aðferð og gildir í bókasafni.
Þegar skipverjar liafa lesið bækurnar eins og þá lystir, skilar
hann pakkanum og fær annan. Á þennan hátt er reynt að gefa
sjómönnum kost á að fylgjast með því, hvað út kemur af bók-
um hér árlega, og þeir eru margir, sem hafa notað það. Einu
sinni var togarabókavörður spurður, hvort bækurnar hefðu ver-
ið lesnar: „Við lásum þær allar — allir,“ var svarið, og þótt
ekki megi taka það alveg bókstaflega, þá er það vist, að bæk-
urnar eru notaðar. En helzt þyrfti að gefa út svo sem helmingi
meira af hókum hér, svo að sjómennirnir hefðu nóg að lesa.
Mörg skip hafa orðið að hætta í bili, vegna þess að þau höfðu
haft alla okkar pakka, og við höfðum engar bækur ó íslenzku,
sem sjómennirnir höfðu ekki lesið. Og sjómennina hef eg vitað
þakklátasta fyrir bækur: „Bækurnar eru okkur á við hálfan
mat,“ sagði aldraður og alvarlegur togaraháseti, sem einu sinni
kom í bókasafnið. En svo er það hlutverk útgefendanna að gefa
út eigi aðeins mikið af bókum, heldur og góðar bækur, því að
þar ligglir beinasti vegurinn til að ala upp menntaða sjómanna-
16