Tímarit Máls og menningar - 01.12.1938, Blaðsíða 30

hana. Ég fyrir mitt leyti tel mjög æskilega þá stefnu að gefa
út árlega sögu eftir síðasta Nobelsverðlauna-höfund, svo almenn-
ingur fái að kynnast sýnishornum af ritum þeirra manna, sem
sá lieiður veitist, þó það eitt sé auðvitað ekki óskeikull mæli-
kvarði á listgildi sögunnar eða menningarleg tilþrif hennar.
Sérstaklega teldi ég æskilegt að fá á næsta ári eina af söguin
Pearl Buck, þar sem Kinamálin eru nú svo ofarlega í hugum
inanna, og væri hún svo valin, að menn fengju nokkur kynni
af þeirri þjóð, sem Japanar miskunna sig nú yfir og kenna
sína hernaðarsiðfræði. Alfræðiorðabókin væri eitt af því, sem ég
gæti frekast á kosið frá félagsins hálfu, en ég veit, að útgáfa
hennar er afar miklum erfiðleikum bundin og lcannske vafa-
samt, að slíkt verk sé svo alþýðlegt, að allur almenningur óskí
eftir því, en vitanlega verður félagið fyrst og fremst að hugsa
um það, sem allur fjöldinn óskar eftir, eða einkum þeir, sem
minnsta hafa aurana til bókakaupanna, þvi fyrir þó menn er
félagið fyrst og fremst, að mínu áliti, jafnframt því sem það
ætti einnig að verða einhver stórfelldasta alþýðlega menntastofn-
unin á íslandi.
Ég get svo sagl það að lokmn, að ég bíð með eftirvæntingu
eftir næsta hefti tímaritsins og þeirri greinargerð, sem þar mun
koma fyrir væntanlegri útgáfu félagsins á næsta ári.
Hjörtur Hjálmarsson.
Tvenns konar bókmenntaviðhorf.
Þegar deilt er um bókmenntir, skiptast menn venjulega í tvo
flokka. Það er deilt um einstakar bækur, strauma og stefnur í
bókmenntum, og menn eru á alveg þveröfugri skoðun um hlut-
verk bókanna og gildi þeirra fyrir lífið. Allmikill fjöldi manna
vill lesa aðeins sér til gamans, „spennandi“ bækur sem kallað
er, ástasögur, glæpasögur o. s. frv. Þeir fara yfir hókina og
kasta henni svo frá sér (enda er luin ekki til annars), og að
henni lokinni er allt jafn myrkt og áður. Hún gaf engin svör
við óráðnum gátum mannlífsins. En svo eru aðrir menn, sent
aldrei hafa orðið svo ginkeyptir fyrir reyfurunum, að þeir hafi
ltsið mikið af þeim. Þeirra takmark er annað. Þeir lesa sér til
gagns bækur, sem hafa innihald og ræða um hluti, sem skipla
einhverju máli. Þeir kappkosta að lesa bækur, sem geta þrosk-
að og glætt skilning á lifinu. Þeir lesa fagran skóldskap til þess
að svala fegurðarþrá sinni, vísindaleg efni sem svör við ráð-
gátum hins hugsandi spyrjandi anda.
Og í þessum viðhorfum manna til bókmenntanna birtist í raun
28