Tímarit Máls og menningar - 01.03.1978, Blaðsíða 16

Tímarit Máls og menningar
Hvernig sem litið er á forsögu Alþýðubandalagsins held ég að því verði
varla á móti mælt að flokkurinn hafi þróast til hægri. Þau Ijós sem þar skína
nú skærast eiga fasst til snefil af sósíalískri hugsun svo ekki sé minnst á marx-
isma. Þetta verður ekki sagt um gömlu mennina. Ég er þeirrar skoðunar að
Alþýðubandalagið sé á hraðri leið inní borgaraskapinn (eins og hann er nú
geðslegur), og að hraðinn ráðist fremur af móttökuvilja andstæðinganna en
sjálfstæðri stefnu flokksins.
Ef svo fer fram sem horfir tel ég óhjákvæmilegt að Alþýðubandalagið togi
Mál og menningu með sér niðrí fenið.
Þetta er aðalatriðið. Aukaatriði — reyndar nógu bagalegt — er óhagur sá
sem Máli og menningu er af tengslum við flokk þar sem „félagarnir" hegða sér
sumir eins og væru þeir innstu koppar í búri íhaldsins og hefðu ekkert þarfara
að gera en að berja hver á öðrum handan allra málefna og þá helst einhvers-
staðar í útjaðri hreyfingarinnar þar sem fáir sjá til.
Fyrir þessu fékk Mál og menning áþreifanlega að finna þegar Þröstur Ólafs-
son var ráðinn framkvæmdastjóri. Sem voru mikil mistök, það sé ég núna þó
ég hafi verið hlynntur því þá. Ekki svo að skilja að Þröstur hafi ekki verið
starfinu vaxinn. Þótt hann hefði að ósekju mátt hafa meiri reynslu af bóka-
útgáfu er mér enn til efs að völ hafi verið á öðrum betri. En það fylgdi böggull
skammrifi. Þröstur reyndist eiga ófáa andstæðinga og hatursmenn í Alþýðu-
bandalaginu, reiðubúna til að tæta hann í sig, persónu hans fremur en störf hans
og skoðanir. En gagnstætt því sem ókunnugir gætu haldið, þá var þessi „bar-
átta“ ekki háð fyrir opnum tjöldum í málgögnum flokksins og á fundum hans.
Hún var háð baktjaldamegin, að mestu utan flokksins og þá ekki síst í Máli
og menningu. Þar skyldi gert útaf við djöfsa í eitt skipti fyrir öll. Og aðferð-
irnar voru flestar af því taginu sem ég hélt í einfeldni minni að viðgengist
ekki nema í harðsvíraðasta hluta viðskiptaheimsins, frímúrarareglunni á Akur-
eyri og stalínískum flokkum. Allur sá hroði væri efni í langa grein, ef ekki bók.
Atlagan hefur samt ekki tekist, Þröstur er þarna ennþá og viðkomandi smá-
kóngar og smádrottningar Alþýðubandalagsins hafa lítið annað haft uppúr
krafsinu en opinberun síns pólitíska siðgæðis. En eins og geta má nærri hefur
Mál og menning lítinn hag haft af þessu stríði. Með hliðsjón af einkar bág-
bornum fjárhag félagsins finnst mér ganga kraftaverki næst að þessi gaura-
gangur skuli ekki endanlega hafa stöðvað í því sigurverkið.
Og þessu er tæplega lokið þótt hríðinni hafi slotað um sinn. Því enga trú
hef ég á því að Baktjaldabandalagið taki stökkbreytingum til hins betra, enn
síður að sá þrjóski Þröstur yfirgefi ljónagryfjuna. Þó ekki sé nema þess vegna
getur Mál og menning átt von á óþægindum í hvert skipti sem hriktir í valda-
strúktúr flokksins.
Skipulagsvandi Máls og menningar er með öðrum orðum ekki aðeins spurn-
6