Tímarit Máls og menningar - 01.03.1981, Blaðsíða 18

Tímarit Máls og menningar
fór að spyrja um seinustu söguna í Kvunndagsfólki. Mér fannst einsog
eitthvað lægi undir þeirri spurningu og hálfvegis vék henni frá mér.
— Þetta var ósköp vanalegur bíldraugur,
— Hvað er draugur? spurði þá einhver.
— Eilífðarvera er trúég orðið sem Þórbergur vildi nota, sagði ég.
— Þekktir þú Þórberg Þórðarson vel? var þá spurt og ég fann hvernig
hópurinn klofnaði í tvennt einsog hluti af fólkinu væri altíeinu kominn
með annan og líflegri áhuga en hinir. Það gerði mig enn varfærnari —
auk þess sem taugarnar hafa líklega verið nokkuð þandar eftir ferðalagið.
Og enn var spurt.
— Heldurðu að Þórbergur hafi í raun og veru trúað á framhaldslíf?
Nú hugsaði ég mig vel og lengi um. Mér fannst spurningin einsog
gildra sem einhver hluti hópsins væri að búa mér. Svaraði þó eftir bestu
samvisku:
— Ég veit það íyrir víst að Þórbergur „sá aldrei neitt“ og fékk
persónulega aldrei neina „sönnun“. Hann talaði oft um þetta, lét þá sem
sér þætti það leitt. Hvort hann í alvöru trúði á framhaldslíf veit ég ekki,
en hitt veit ég að Þórbergur var alla sína æfi að leika sér að því að hugsa.
Hann var nefnilega séní einsog hann sagði sjálfur. Ég veit það líka fyrir
víst að fullyrðingar hans um framhaldslíf — sem vonandi hafa verið jafn
gamansamar og annað sem frá honum kom — þær voru til þess kjörnar
að sjá veröldina undir sjónarhorni sem var dálítið öðruvisi, frábrugðið því
sem algengast var. Efnishyggja var eitur í hans beinum — og flatneskja.
Allt sem orðið gat til þess að hrekkja flatneskjulega efnishyggjuna
kringum hann notaði Þórbergur. Og sárasjaldan vissi ég hvort honum var
alvara. Vonandi hefur alvara bara verið fjærri honum.
Eftir þessa ræðu var engu líkara en af mér bráði slenið og deyfðina. Ég
fór að segja sögur af Þórbergi, gekk um gólf og hermdi meiraðsegja eftir
gamla manninum. Hef sjaldan verið heilsuhraustari. Undir miðnættið
kom matseljan í dyrnar og sagði:
— Ef þið ætlið að fá kvöldkaffi verðið þið að hætta núna!
Eftir kaffið beið mín bílstjóri sem ók mér í bæinn. Aðuren ég fór
kallaði Tryggvi Þór mig inná skrifstofu til sín. Honum var ögn einsog
brugðið. Hann var fölur. Ekki var það þó vegna uppgjörsins sem við
8