Tímarit Máls og menningar - 01.03.1981, Blaðsíða 123

ánægju, heldur greinar hans um leiklist á
liðnum tíma, ekki síst tækifærisgreinarnar
um listamenn sviðsins, lífs og liðna.
Jón ViðarJðnsson.
FJARLÆGÐ NÁLÆGÐAR
Ég veit eitt skáld
sem er vaxið frá því að tala,
segir Hannes Pétursson i kvæðabókinni
Heimkynni við sjð.1 Kalla má að þessi orð
lýsi hugsjón skáldsins, svo mótsagnakennt
sem það kann að virðast. Hann keppir að
því að nota færri og færri orð, hnitmiða
ljóð sín. En skáldið sem ekki þarf á orðum
að halda stendur ofar dauðlegum mönn-
um og ljóðið heldur áfram:
Það stuðlar lit við lit
og ljós við myrkur
i sveiflu Jarðarinnar
frá sumri til vetrar.
Myndir þess kurla
móskaðan glerhimin vanans
svo loftið skelfur
fyrir skýlausri sýn.
Rómantísk skáld hafa lengi reynt að
brúa bilið milli manns, heims og guðs og
steypa öllu saman í lifandi heild í kvæðum
sínum: gera heiminn mannlegan og goð-
kynjaðan í senn, manninn og þá einkum
skáldið að geisla guðdómsins. I kvæðum
Hannesar Péturssonar birtist allt önnur
afstaða: heimur náttúrunnar er handan
hins mannlega, ortur af skáldi sem ekki
þarf á orðum að halda. Hannes fjallar um
heim sem er framandi og um takmörk sem
sett eru skynjun mannsins og tjáningar-
Umsagnir um bcekur
mætti málsins. Innan þessara takmarka
reynir skáldið að gefa heiminum merk-
ingu með orðum sínum.
I íyrstu Ijóðabókum sínum var Hannes
Pétursson fengsæll ferðalangur um lönd
og sögu. Nú skyggnist hann af hlaði á
Álftanesi eða gengur fjörur og leitar þar
funda við náttúruna, að mörkum hins
mannlega:
Blár þríhyrningur
blasir héðan við
einstakur mjög
á eldbrunnum skaga:
gamli Keilir
sem kælir sjón mína, og herðir
Pýramídi í auðninni
engum reistur!
Hannes yrkir, í Heimkynnum við sjó, um
nálæg fyrirbæri náttúrunnar með þeim
hætti að lesandi skynjar svimandi fjar-
lægðir meiri en lagðar verða að baki i
ferðalögum fram og aftur um sögu
mannkyns eða leiksvið athafna þess.
Eftirminnilegt dæmi um þetta fjarlægð-
arskyn birtist í 29. ljóði:
Á þessari stundu
flýgur þytlaust hjá
hrafn: bládimmur
bassatónn í fuglslíki.
Horfir til mín fast
ofar freyðandi báru
sér hugsun mína klofna
í kvíða og hikandi von.
Það er svimandi langt
til hans svörtu fjaðra.
1 Iðunn. Reykjavík 1977. 70 bls.
109