Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1985, Page 99

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1985, Page 99
John Fowles og Astkonan ríkjandi hugmyndafræði býður upp á; einstaklingurinn er vanmáttugur, firrtur, stundum yfirbugaður, í besta falli leitandi að markmiði sínu. Og til að sögulokin í Astkonunni séu í raun og veru opin tel ég að við verðum að lesa sjóferð Charles sem svo að hann sé þrátt fyrir allt einungis að hefja leit að endurlausn sinni eða frelsi, en hafi ekki þegar öðlast það — annars tæki sagan undir þá goðsögn, sem stundum verður vart í existensíalískum hugsunarhætti, að maður skapi lífsmerkingu sína einn á báti, upp á eigin spýtur (þannig dettur existensíalisminn stundum niður í borgaralega ein- staklingshyggju). Einna næst einhvers konar endurlausn held ég að Charles komist þegar hann heldur á barni vændiskonunnar, því það sem mestu skiptir í þessum einkennilegu og dimmu völundarhúsum lífsins er „leyndar- dómur mannlegra funda“ (41. kafli). Jafnframt því sem John Fowles notar skáldskapinn til að kanna fortíðina veitir hann sögulegu viðfangsefni sínu á meðvitaðan hátt inn í nútíð okkar og gefur fordæmi um hvernig fortíðin og textar hennar geta lesið og túlkað samtíðina. I slíku samspili er einnig fólginn þessi „leyndardómur mannlegra funda“. Athugasemdir og tilvitnanir 1 Þýðing Alfheiðar Kjartansdóttur á Safnaranum birtist sem framhaldssaga í Þjóðviljanum 28.2.—19.5. 1967. 2 Magnús Rafnsson þýddi söguna, en hún kemur út hjá Máli og menningu. Vísað er í kafla vegna þess að síðuumbroti var ekki lokið er þessi grein fór í prentsmiðju. 3 „Foreword", Poems, The Ecco Press, New York, 1973, bls. VII. 4 Sjá t. d. Peter Conradi: John Fowles, Methuen, London and New York, 1982, bls. 21, 94—98; og Michael Thorpe: John Fowles, Profile Books, Windsor, England, 1982, bls. 35—42. 5 Nýjasta skáldsaga Fowles, A Maggot, sem út kom eftir að ég lauk við þessa grein, minnir um sumt á ritháttinn í Astkonunni. Eins og ég gat mér til í greininni hefur Fowles horfið af þeirri braut sem hann er á í Mantissu; hann sækir nú raunsæis- legt viðfangsefni til fyrri tíma. Sögusviðið er England á fjórða tugi 18. aldar en sögumaðurinn (þá sjaldan hann mælir sjálfur) er staddur í nútímanum. En líklega hefur Fowles verið hræddur við að endurtaka það sem hann gerir í Astkonunni, því þrátt fyrir alla heimsendastemmninguna í sögunni og ýmsan leik að sjálfri sögumiðluninni, verða hlekkirnir á milli sögusviðanna tveggja í A Maggot á tíðum afar veikir. Jafnframt minnir verkið mjög á aðferðir hinnar hefðbundnu sögulegu skáldsögu og e. t. v. er skiljanlegt að Fowles freistist til að „gleyma sér“ í fortíðinni, slíkur snillingur sem hann er að tala röddum hennar. En að baki býr samt oft nútímaleg söguvitund þegar að er gætt. I A Maggot notar Fowles sér 497
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.