Ský - 01.04.2007, Síða 32

32 sk‡
Rannsóknarniðurstöður
telja vafasamt að sterar
auki getu
yfjaeftirlitsnefnd ÍSÍ starfar samkvæmt lögum frá 2004
en framkvæmdanefnd ÍSÍ skipar nefndina til tveggja ára
og skal a.m.k. einn nefndarmanna hafa lokið háskóla-
prófi í læknisfræði eða öðrum lífsvísindum. Hlutverk
nefndarinnar er að skipuleggja og framkvæma eftirlit
með lyfjanotkun íþróttamanna. Nefndin á auk þess,
ásamt lyfjaráði ÍSÍ, að skipuleggja og standa fyrir fræðslu um
lyfjamisnotkun íþróttamanna og lyfjaeftirlit með íþróttamönnum.
Lyfjaráð skipa einnig þrír menn en auk þess starfar með Lyfjaráði
formaður undanþágunefndar. Hlutverk Lyfjaráðs er m.a. að vera
framkvæmdastjórn ÍSÍ og sambandsaðilum til ráðgjafar um lög og
reglur er varða lyfjamisnotkun íþróttamanna og lyfjaeftirlit með
íþróttamönnum. Lyfjaráð fer með ákæruvald í málum er varða brot
á lagaákvæðum um lyfjamál, þ.e. lyfjamisnotkun.
Lyfjaeftirlitsnefnd er heimilt að boða til lyfjaeftirlits án fyrirvara,
hvar og hvenær sem er, sérhvern íþróttamann.
Formaður lyfjaeftirlitsnefndar, Áslaug Sigurjónsdóttir hjúkr-
unarfræðingur, segir að algengasta misnotkunin sé á testósteróni og
íþróttamenn viti oftast að þetta efni sé á bannlista. Vitað er að þá séu
stundum tekin efni sem feli verkun annars, og þá geti lyfjapróf verið
vandasamara. Þekkt er einnig að íþróttamenn sem þurfa að létta sig
til að vera í öðrum þyngdarflokki taka þvagræsilyf til að létta sig, en
yfirleitt tekur um tvo daga fyrir lyfið að hverfa úr líkamanum. Þess
vegna eru þau á bannlista auk þess að vera mjög varasöm. Sum efni
eru mun lengur að skila sér úr líkamanum, eins og Lastfretard, sem
virkar mun lengur. Áslaug segir að hægt sé að veita undanþágu til að
losna við aukavökva úr líkamanum, en tekur fram að það geti verið
hættulegt fyrir viðkomandi. Enginn eigi að njóta þess að nota efni
sem auki getu á íþróttavellinum umfram það sem líkamlegt þrek
viðkomandi íþróttamanns sé fært um, það sé ekki síst siðferðileg
spurning sem sífellt er verið að spyrja og leita svara við.
Örvar Ólafsson, starfsmaður ÍSÍ, er í hálfu starfi sem starfsmaður
Lyfjaeftirlitsnefndar og Lyfjanefndar ÍSÍ. Hann segir WADA-stofn-
unina í Kanada, sem eru óháð regnhlífarsamtök bæði ríkisstofnana
og íþróttasamtaka víða um heim, gefa út bannlista og eftir þeim
lista fari ÍSÍ og tekur hann gildi þremur mánuðum síðar. Heimilt
er þó að veita íþróttamanni undanþágu til að nota efni á bannlista
WADA í tengslum við æfingar og keppni, þurfi hann sannanlega
og að læknisráði að nota það heilsu sinnar vegna. Sérstök und-
anþágunefnd afgreiðir umsóknir um undanþágur. Skyldur ÍSÍ felast
í því að þýða listann á íslensku og birta hann síðan opinberlega á
viðeigandi hátt svo ekki leiki nokkur vafi á því að hann berist þeim
sem hann snertir.
Örvar segir bannlista varða alla skráða félagsmenn innan sam-
bandsaðila ÍSÍ og alla þá íþróttamenn sem valdir séu til þátttöku í
íþróttakeppni fyrir hönd ÍSÍ eða einhvers sambandsaðila ÍSÍ. Þessi
bannlisti nær einnig til dýra sem íþróttamenn nota til keppni, s.s.
hesta. Örvar bendir á að ekki séu mæld örvandi efni utan keppni,
sem oftast séu árangursbætandi efni sem mælast stutt, eða að
hámarki í tvo daga í líkamanum.
Líklegast er tímabundin steranotkun fyrir keppni algengasta
lyfjamisnotkunin. Sterarnir mælast einnig stutt í líkamanum, eða
að hámarki tvo daga, en finnist þessar sterar í þvagprufu eru við-
urlög yfirleitt tveggja ára keppnisbann, en við annað brot ævilangt
keppnisbann. Sé viðkomandi íþróttamaður ungur er heimild til
þess að milda dóminn. Áslaug Sigurjónsdóttir segir að öll lyfjapróf
séu send til Karólínska sjúkrahússins í Stokkhólmi og það taki um
4–6 vikur að fá niðurstöður.
Þar er þó ekki hægt að mæla vaxtarhormón í þvagsýni, en slíkt
geta aðeins þrjár rannsóknarstofur í heiminum og sú rannsókn er
óhemju dýr.
Texti: Geir Guðsteinsson
Ljósmyndir: Geir Ólafsson ofl.
L
Íþróttadópið