Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.03.2006, Page 14

Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.03.2006, Page 14
Inngangur ölium greinutn hug- og félagsvtsttKia á sjöunda og áttunda ingum á hlutverkum hennar í fortíðinni. Fræðileg umræða einkenndist auk þess á þessum tíma af harkalegri gagnrýni á karllægar rannsóknaráherslur og á staðlaðar hugmvndir um hlutverk kvenna og karla í samtímanum sem yfirferð voru á fom samfélög (Gilchrist, 1999, bls. 4- 5; Johnson. 1999, bls. 119 o.áff.; Sorensen, 2000, bls. 17). Barátta femínista innan fomleifafræði tók á sig maigar birtingarmyndir. Þaö var sem olíu væri kastað á eld þegar kvenbms- gælunafrtið „Lucy“ varnotaö á beinagrind af 3,2 milljón ára suðurapategund (e. Austrctlopithecus) sem fannst í Eþíópíu urn þetta leyti og þótti mörgum að þar með væri búið að bæta fvrir skort á „konum” i forsögulegri fomleifaifæði (sjá m.a. umfjöllun Renfrews og Bahns, 2004, um „Lucy“. bls. 440-441). Venjulega er þó talað um að reiði femínista innan fomleifafræöi hafi náð hámarki sínu með ráðstefhunni Man the Hunter. sem haldin var árið 1966, en henni var svarað með útgáfú greinasafnsins Woman the Gatherer fáum árum síðar (Arwill-Nordbladh, 2001, bls. 45). Þessir titlar og heiti endurspegla í raun í hvaða farvegi femínísk fomleifafræði var á þessum miklu umbreytingatímum. ekki aðeins í fræðunum heldur einnig í mannlífinu almennt. Umræðan um konur sem kúgaðan minnihlutahóp var á þessum tíma áberandi í femínískum rannsóknum. Hinar svokölluðu rauðsokkuhreyfíngar urðu til og barátta kvenna fyrir viður- kenningu innan heimilisins jafnt sem utan þess komst í hámæli sem aldrei fyrr. Konur gerðu allt sem í þeirra valdi stóð til að gera sig sýnilegar í samfélaginu (Sorensen, 2000. bls. 17). En var nóg ad bæta konum í söguna og hrœra vel /?2 Kynjafornleifafræði Á níunda áratug síðustu aldar fór að bera á harkalegri gagnnni á virknihyggju Nýju fornleifafræðinnar. Þessi gagnrýni er venjulega rakin til fomleifafræðingsins Ians Hodders og er í dag litið svo á að hann hafí brotið blað í sögu greinarinnar með bókinni Reading the Past árið 1986. Fleiri fræðimenn fylgdu í kjölfar Hoddens og ný tímamót voru fvrirsjáanleg í fomleifafræðinni. Vom þær áherslur sem þama voru kynntar til sögunnar kenndar við síðvirknihyggju (e. post- processualism), í stað póstmódemisma (Johnson, 1999, bls. 162 o.áfr.; Hodder, 2004. bls. 205; Kristján Mímisson, 2004 bls. 33). Síðvirknihyggjan byggir engu að síður á sambærilegum grunni og póstmódemisminn, sem gerði sig heima- kominn í ödrum greinum fræða og lista skömmu áður. Gagmýni síðvirknihvggjusinna beindist að gmnni til á ofhotkun algildra sanninda við rannsóknir á samfélögum fortíðar. Rannsóknimar þóttu byggja um of á magnbundnum (e. quantitative) tölfræði- legum og raunvísindalegum greiningum, á kostnað eigindlegra (e. qualitative) aðferða þar sem jafnframt var gengið út frá því að huglæg áhrif rannsakandans sjálfs væm óumflýjanleg og að engin ein niðurstaða væri réttari en önnur. Síðvirknihyggjusinnar kröfðust þess að hið huglæga yrði gert aö viðfangsefni fornleifafræðinnar, að efnismenning fortíðar yrði rannsökuð hvort sem hún væri áþreifanleg eða ekki. Vísinda- og tæknihyggjiuini varafiieitað sem og þeirri hugmynd að með réttu aöferðinni væri hægt að komast að hinni einu sönnu miðlægu sögu fortíðar. Lögð var áhersla á að skoða einstaklinginn, jafnt sem 12
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104

x

Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands.

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands.
https://timarit.is/publication/1111

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.