Bókasafnið - 01.10.2008, Blaðsíða 24

BÓKASAFNIÐ 32. ÁRG. 200822
Bókasafns- og upplýsingafræði átti stórafmæli á síðasta háskólaári en 50 ár voru þá liðin frá því að kennsla hófst í greininni við Háskóla
Íslands. Afmælinu var fagnað með margvíslegum hætti
en þegar dagskráin fyrir afmælisárið var skipulögð var
strax ákveðið að hápunktur afmælishaldanna ætti að
vera ráðstefna þar sem fjallað yrði um þróun í kennslu
og framtíðarhorfum greinarinnar. Sama kvöld skyldi
haldin vegleg afmælishátíð þar sem bókasafns- og
upplýsingafræðingar gætu komið saman og glaðst.
Kennsla í bókasafnsfræði við Háskóla Íslands
hófst árið 1956 þegar dr. Björn Sigfússon, þáver-
andi háskólabókavörður, hóf að kenna greinina við
heimspekideild. Upphaflega var námið hugsað sem
viðbót við háskólapróf í annarri grein og var þá
einkum horft til þeirra sem höfðu lagt stund á nám í
íslenskum fræðum og sagnfræði og þóttu á þeim tíma
sjálfsagðir starfsmenn stærstu bókasafnanna á Íslandi,
Landsbókasafns Íslands og Háskólabókasafns. Einnig
tók námið mið af því að vöntun var á starfskrafti hjá
Háskólabókasafni en nemendur fengu nokkur hundr-
uð tíma starfsþjálfun í safninu. Aðrar kennslugreinar
voru flokkun og skráning, auk bókfræði og hand-
ritalesturs (Sigrún Klara Hannesdóttir, 1997).
Til að byrja með voru örfáir nemar skráðir í námið
en alls luku 16 nemar B.A. prófi á fyrstu 10 árunum
(1964-1973). Fyrsti neminn sem lauk B.A. prófi í
greininni, árið 1964, var Svanlaug Baldursdóttir. En
smám saman fjölgaði í nemahópnum og árin 1974-
1983 luku 97 nemar prófi, árin 1984-1993 voru þeir
orðnir 123 og 1994-2003 útskrifaðist 171 nemi. Árin
2004-2006 luku svo 60 nemar prófi og eru þeir þá alls
orðnir 467 talsins (Sigrún Klara Hannesdóttir, 1997;
Háskóli Íslands, án árs).
Straumhvörf urðu í kennslunni árið 1975 þegar
Sigrún Klara Hannesdóttir var ráðin sem fyrsti lekt-
orinn í greininni, en hún hafði áður starfað sem stunda-
kennari. Ári síðar, þegar félagsvísindadeild Háskóla
Íslands var stofnuð, var tekin ákvörðun um að bóka-
safnsfræðin yrði ein af greinunum innan hinnar nýju
deildar og fluttist hún þá alfarið frá Háskólabókasafni
(Sigrún Klara Hannesdóttir, 1997).
Áherslur í kennslunni hafa jafnan tekið mið af
þeim breytingum sem hafa átt sér stað í þjóðfélag-
inu, einkum hefur tilkoma tölvutækninnar og síðar
Internetsins haft þar mikil áhrif. Árið 1986 var ákveð-
ið að breyta heiti greinarinnar í bókasafns- og upplýs-
ingafræði sem þótti betur lýsa bæði náminu eins og
það hafði þá þróast og jafnframt starfi stéttarinnar.
Þegar farið var að huga að uppbyggingu framhalds-
náms við félagsvísindadeild brást greinin þegar við
og hóf árið 1993 að bjóða upp á rannsóknartengt
meistaranám í bókasafns- og upplýsingafræði fyrir þá
sem höfðu lokið B.A. námi í greininni (Sigrún Klara
Hannesdóttir, 1989). Árið 2004 hófst síðan MLIS-
nám (Master of Library and Information Science)
en það er ætlað fyrir þá sem hafa lokið grunnnámi í
annarri námsgrein en bókasafns- og upplýsingafræði.
Einnig stendur doktorsnám til boða í samvinnu við
NORSLIS (Nordic Research School in Library and
Information Science) (Norslis, 2004).
Óhætt er að segja að mikið vatn hafi runnið til
sjávar síðan greinin var að stíga sín fyrstu spor sem
háskólagrein. Á þeim tímamótum sem 50 ára afmæli
kennslu í greininni er gefst gott tilefni fyrir stéttina til
að staldra við, horfa vítt yfir sviðið og velta því fyrir
sér hvernig námið hefur þróast hér á landi, en einnig
að fræðast um það hvernig áherslur í kennslu hafa
Dr. Ágústa Pálsdóttir
Frumkvæði og fagmennska
Ráðstefna í tilefni af 50 ára afmæli kennslu í bókasafns­ og upplýsingafræði,
haldin 23. mars 2007
Gestir á ráðstefnunni nutu góðra fyrirlestra og skemmtu sér líka vel.
Mynd: Heiðrún Dóra Eyvindardóttir.