Morgunblaðið - 18.05.2015, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. MAÍ 2015
Úrval Útsýn | Hlíðasmára 19 | 201 Kópavogi | 585 4000 | uu.is
TENERIFE
Íslensk Fararstjórn
Farastjórarnir Jói og Fjalar taka
vel á móti ykkur og bjóða upp á
mjög fjölbreyttar skoðunarferðir.
ótrúlega fallegur staður og lýsingin
svo mögnuð. Það er í raun erfitt að
ná ekki góðum skotum þar,“ sagði
kappinn í viðtali við kvikmyndavef-
inn Collider.
Ekkert fast í hendi
Helga segir reglulega sé hringt til
hennar þar sem verið er að skoða
möguleikann á tökum hér á landi.
„Það er ýmislegt í skoðun, það er
ekkert fast í hendi til að tjá sig.
Ég get ekki tjáð mig um einstaka
verkefni, það er verið að skoða ýmsa
vinkla.“
man Begins, Flags of Our Fathers,
Secret Life of Walter Mitty, Obliv-
ion, Interstellar og Noah svo nokkr-
ar séu nefndar. Árin fyrir 2005 voru
heldur mögur þegar tvær myndir
með James Bond, Judge Dredd og
ævintýri Löru Croft voru teknar hér
upp.
Ben Stiller hrifinn
Gott orð fer af Íslandi sem kvik-
myndalandi og sagði Ben Stiller,
leikstjóri og aðalleikari Walter
Mitty, að erfitt væri að ná lélegri
töku. „Ég kom til Íslands, það er svo
„Verktími er valinn með tilliti til
ásóknar í bústaði á svæðinu auk
þess sem verkið þarf að vinna í
frostleysi.“ Svona hefst bréf frá
Orkuveitu Reykjavíkur til íbúa Blá-
skógabyggðar sem nýta Hlíðaveitu.
Í gær var ráðist í að skipta um svo-
kallaðan holutopp á borholunni á
Efri Reykjum en verkið mun taka
allt að fimm dögum. Við skiptin fer
heita vatnið af þeirri byggð sem
nýtir Hlíðaveitu.
„Það er ekkert grín að taka hit-
ann af húsunum í roki og kulda eins
og er núna – sérstaklega með börn
og gamalmenni. Það hefði hentað
íbúum betur að gera þetta þegar
veðrið er orðið skárra,“ segir
Agnes Heiður Magnúsdóttir, íbúi í
Austurhlíð í Biskupstungum, einum
af þeim bæjum sem misstu heita
vatnið í gær.
Getum ekki haldið hreinlæti
Agnes segir einng bagalegt að
geta ekki farið í sturtu og þrifið sig
eftir langan dag í fjárhúsunum en
sauðburður stendur nú sem hæst.
„Við getum ekki þrifið okkur og
haldið hreinlæti í lagi. Þetta er ein
helsta undirstaða afkomu bænda,
sauðburður, og það skiptir máli að
hann gangi vel. Þetta eru heilu fjöl-
skyldurnar sem geta ekki farið í
bað í marga daga. Í búskap verður
maður skítugur og það er sýkingar-
hætta.“
Ástand holutoppsins hefur verið
metið bágborið um nokkurt skeið
og því þarf að skipta um. Í bréfi til
íbúa kemur fram að bili holutopp-
urinn við verstu hugsanlegu að-
stæður, frost og mikinn vind er ljóst
að stórtjón yrði – bæði á hitaveit-
unni og hjá notendum.
Gunnar Ingvarsson á Efri-
Reykjum, sem á helmingshlut í bor-
holunni, segir að vatnið komi upp
úr holunni með miklum þrýstingi
og því sé hægara sagt en gert að
skipta um lokann.
„Við erum með um 500 bústaði á
þessu kerfi og nokkuð um íbúðar-
hús. Það er mikið undir að lokinn sé
í lagi. Bjartsýnir menn spá tveggja
daga vinnu við að skipta um lokann
en þeir svartsýnu allt að fimm dög-
um. Það fer eftir því hvernig geng-
ur að halda holunni niðri.“
benedikt@mbl.is
Íbúar óánægðir
með köld hús
 Sumarbústaðir frekar en íbúar
Morgunblaðið/Styrmir Kári
OR Skipta átti um holutopp árið
2014 en það frestaðist vegna veðurs.
Þær Hollywood-kvikmyndir sem hafa verið teknar upp
hér á landi hafa oft sýnt mismunandi staði, hvort sem
þeir eru í fortíð eða framtíð eða á þessari jarðarkúlu eða
ekki.
Noah, Prometheus og Transformers hafa notað Ísland
til að sýna jörðina eins og hún var en Oblivion og Judge
Dredd sýndu hana í framtíðinni. Þá hefur Ísland verið
notað sem sögusvið eins og atriði séu tekin upp í Nor-
egi, Bandaríkjunum, Argentínu, Afganistan, Tíbet og
Japan. Þá hafa Game of Thrones, Interstellar, Star Trek
og Star Wars: The Force Awakens sýnt landið í tilbúnum heimi. Captain
America Civil War tilheyrir þeim flokki en hún verður tekin hér upp í ár.
Fortíð, framtíð og tilbúningur
ÍSLAND SEM KVIKMYNDALAND
Russell Crowe
Benedikt Bóas
benedikt@mbl.is
„Það er mikill áhugi á Íslandi og jafn
á ýmsum verkefnum. Þetta eru kvik-
myndir, auglýsingar, ljósmyndir og
fjölbreyttari verkefni sem er gott,“
segir Helga Reykdal, framkvæmd-
arstjóri True North kvikmyndafyr-
irtækisins. Helga vildi ekki tjá sig
um einstaka verkefni en komið hefur
fram að nýjasta mynd Marvel-
fyrirtækisins um Captain America
verði tekin upp hér á landi.
Hollywood-stjörnur hafa verið
duglegar að dúkka hér upp á hverju
ári undanfarin ár en mikill áhugi
hefur verið meðal framleiðenda er-
lendra stórmynda á Íslandi eftir að
skattaafsláttur var hækkaður hér á
landi.
Verður að fá samþykki nefndar
Er þá endurgreiðslan á hluta þess
framleiðslukostnaðar sem fellur til
hér á landi. Þeir framleiðendur
þurfa að óska eftir endurgreiðslu og
fá samþykki nefndar á vegum at-
vinnuvega- og nýsköpunarráðuneyt-
isins sem metur hvort verkefnið sé
að kynna íslenska náttúru og/eða
menningu.
Undanfarinn áratug hefur orðið
mikil sprenging í tökum á erlendum
kvikmyndum, stórum sem smáum,
hér á landi. Nægir þar að nefna Bat-
Oblivion Tom Cruise og félagar komu hingað til lands til að taka upp framtíðartryllinn Oblivion.
Fjölbreyttari verk-
efni en stórmyndir
 Ein stórmynd að minnsta kosti tekin upp hér á landi
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Fjölmörg dæmi eru um að séreign-
arlífeyrissparnaður sem fara átti
inn á höfuðstól húsnæðislána til
lækkunar í samræmi við lög um
leiðréttingu verðtryggðra fasteigna-
lána, hafi þess í stað farið í að greiða
niður vexti á lánunum. Fyrir vikið
hafa viðkomandi greitt lægri af-
borganir í stað þess að höfuðstóll
lækki. Um er að ræða kerfislegt
vandamál að sögn forsvarsmanna
lánastofnana. Sérstaklega bar á
þessu við fyrstu greiðslur en þá
skiptu uppsafnaðir vextir jafnvel
tugum þúsunda og lækkaði afborg-
un því þann mánuð sem því nemur.
Kom málið upp hjá nokkrum lána-
stofnunum en komið hefur verið í
veg fyrir það hjá öllum nema Íbúða-
lánasjóði samkvæmt upplýsingum
frá Ríkisskattstjóra.
35 þúsund kr. í vexti
Fram kemur á nokkrum greiðslu-
seðlum frá Íbúðalánasjóði sem
Morgunblaðið hefur undir höndum
að viðkomandi greiðandi greiddi 3-
35 þúsund krónur í vexti í stað þess
þeir færu inn á höfuðstól í hvert
skipti. Samkvæmt lögum um leið-
réttingu átti hver sem fékk sam-
þykki þess efnis hjá ríkisskattstjóra
að geta sett séreignarsparnað inn á
höfuðstól húsnæðislána skattfrjálst.
Þó var tekið fram að ef viðkomandi
var í vanskilum þá færi séreignar-
sparnaður í að greiða niður þau van-
skil. Hjá flestum lánastofnunum var
gerlegt greiða inn á höfuðstólinn
með séreignarsparnaði í desember
síðastliðnum. Í þeim tilvikum sem
hér er vísað til var ekki um vanskil
að ræða og því áttu greiðslurnar
með réttu að fara beint inn á höf-
uðstól.
Jarþrúður Hanna Jóhannsdóttir,
lögfræðingur hjá Ríkisskattstjóra,
segir að vandamálið helgist af því að
kerfi lánveitenda hafi ekki ráðið við
að koma sparnaðinum inn á höfuð-
stólinn. „Þetta er nær eingöngu
bundið við Íbúðalánasjóð núna,“
segir Jarþrúður. Hún segir að
vandamálið hafi verið viðvarandi
þar frá því úrræðið var kynnt. Hún
segir að nokkuð hafi verið um að
fólk hafi haft samband og lýst
óánægju sinni vegna þessa.
Tæknilegt vandamál
Gunnhildur Gunnarsdóttir, sitj-
andi forstjóri Íbúðalánasjóðs, segir
að vandamálið sé tæknilegs eðlis.
„Þetta er alfarið tæknilegt mál hjá
okkur. Þetta snýr að Reiknistofu
bankanna (RB) þar sem öll okkar
skuldabréf eru vistuð og hvernig
greiðsluröðun er háttað þar. Í lög-
unum er mælt fyrir um það að
greiðslur eigi að fara inn á höfuðstól
og við leitumst að sjálfsögðu eftir
því að gera það. Því höfum við beint
til viðskiptavina okkar að greiða á
gjalddaga. Síðan er greiðslum frá
lífeyrissjóðum ráðstafað á 1-3 dög-
um síðar. Því er vaxtatímabilið ein-
göngu sá tími, 1-3 dagar. Við höfum
gripið til þessara leiða að takmarka
þetta eins og hægt er og reynt að
koma til móts við fólk og leyfa því að
greiða inn á lánin sem nemur vaxta-
upphæðinni en það hefur ekki verið
mikið um að fólk hafi óskað þess,“
segir Gunnhildur. Að sögn hennar
fara greiðslur í RB fyrst í að greiða
kostnað, svo vanskil, þá áfallna vexti
og síðast til lækkunar á höfuðstól.
Séreignarsparnaður í vexti
 Kerfislæg vandamál við inngreiðslur á höfuðstól fasteignalána  Dæmi um að tugir þúsunda af sér-
eignalífeyrissparnaði hafi farið í vaxtagreiðslur um mánaðamót  Enn vandamál hjá Íbúðalánasjóði