Morgunblaðið - 18.05.2015, Blaðsíða 18

18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. MAÍ 2015
Daglega fæst ég við
hugtakið forystu í
mínu starfi. Þegar ég
skrifaði bókina For-
ysta og samskipti –
leiðtogafræði fyrir
nokkrum árum leituðu
oft á mig spurningar
eins og: „Er raunhæft
að ástunda faglega
forystu? Erum við að
reyna að framkvæma
hluti sem eru á sviði
útópíu? Er þetta kannski bara jafn
fjarri okkur og tímaflakk?“ Maður
spyr sig þegar stöðugt berast frétt-
ir af einkennilegum stjórn-
unarháttum fyrirtækja og stofnana
sem virðast t.a.m. ekki virða starfs-
fólk og gera sér ekki grein fyrir að
það er starfsfólkið sem skiptir öllu
máli og er í raun lífæð fyrirtæk-
isins.
Er þetta raun svo flókið? Segir
ekki almenn skynsemi
okkur að hafa sann-
girni og heilindi að
leiðarljósi í sam-
skiptum við starfsfólk,
viðskiptavini, hluthafa
og samfélagið í stað
þess að fókusera á
einkahagsmuni og
gróða, og þá oft skjót-
fenginn gróða?
Ánægja starfsfólks er
lykillinn að farsæld og
stjórnendur þurfa að
fá allt starfsfólkið með
sér til að byggja upp
sterka liðsheild. Og hvernig í
ósköpunum er hægt að byggja upp
sterka liðsheild, og enn frekar
vekja upp ástríðu meðal starfsfólks
ef stjórnendur og/eða eigendur fyr-
irtækja eru ekki góðar fyrirmyndir
og iðka ekki gott siðferði?
En varðandi hvort góð forysta sé
útópía þá veit ég sem betur fer að
það er til fullt af góðu fólki sem
iðkar faglega forystu og reynir eft-
ir fremsta megni að starfa af heil-
indum. Það þekki ég af eigin raun
eftir að hafa m.a. unnið við kennslu
og stjórnenda- og leiðtogaþjálfun í
mörg ár. En betur má ef duga skal.
Ef fólk vill veita góða forystu, hafa
jákvæð áhrif og láta gott af sé
leiða, þá verður það að hugsa um
meira en eigin hag og hugleiða af-
leiðingar gjörða sinna. Mér finnst
mælikvarði Robert K. Greenleaf,
höfundar hugmyndafræði þjónandi
forystu, vera afar gagnlegur í
þessu tilliti. Greenleaf sagði meðal
annars, með tilvísun í starfsfólk
sem leiðtogar verða bæði að þjóna
og leiða: „Vaxa þau sem er þjónað
sem einstaklingar? Verða þau
heilsuhraustari? Fá þau meiri
visku, frelsi og sjálfstæði? Verða
þau sjálf líklegri til að vera þjón-
ar?“
Er fagleg forysta útópía?
Eftir Sigurð
Ragnarsson » Ánægja starfsfólks
er lykillinn að
farsæld og stjórnendur
þurfa að fá allt starfs-
fólkið með sér til að
byggja upp sterka liðs-
heild.
Sigurður
Ragnarsson
Höfundur er sviðsstjóri við-
skiptasviðs Háskólans á Bifröst.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla. Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt er á lógó-
ið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn grein“ er valinn. Í fyrsta skipti
sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í kerfið. Ítarleg-
ar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að viðkomandi
hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu notanda og
lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.
Á Íslandi er skóli
án aðgreiningar. Til
að ná þessu fram þarf
mikla vinnu og stöð-
uga aðlögun sálfræð-
inga og kennara sem
vinna hörðum hönd-
um við að finna börn
með frávikshegðun.
Þessi vinna er ekkert
grín, án hennar er
ómögulegt að mennta
barnið í grunnskóla
og ólíklegt að það klári framhalds-
skóla.
Greiningin fer fram eftir
tveggja ára aldur, erfitt er að gefa
fráviki barnsins nafn fyrir þann
tíma. Á meðan fær barnið ein-
staklingsþjálfun, upplifir liti, form
og stöðuga málörvun. Tveggja ára
hefur það hlotið 15 mánaða leik-
skólaþjálfun og framundan eru
þrjú ár af kubbaleik og útiveru
meðan fagmenn greina börnin fyr-
ir skólagöngu.
Sem betur fer sleppa fá börn í
gegnum leitina. Mikilvægt er að fá
einhverfugreiningu, lesblindu- eða
ADHD-greiningu, ef börn eiga að
fá aðstoð í skólanum. Börn með
mótþróaþrjóskuröskun, kvíða eða
setuóþol fá ekki mann með sér í
skólastofu, í langflestum tilfellum.
Þau verða fljótlega eftir á í námi
og hrökklast úr dægradvöl.
Það er eðlileg krafa skólanna,
að börn hafi fengið greiningu áður
en þau hafa náð sex ára aldri.
Einkageirinn hefur svarað kalli
foreldra og greinir bráðgáfuð börn
á leikskólum svo þau geti hafið
skólagöngu fyrr og þurfi ekki að
kubba og hanga í útiveru lengur.
Það er mikil vöntun á að opinberir
skólar opni þann möguleika að læs
börn sem eru að reikna í huganum
fimm ára hafi möguleika á að
komast í skóla svo nám þeirra geti
hafist, enda ástæðulaust að börnin
séu lengur í greiningarferli leik-
skólanna enda eru þau tilbúin.
En undir öllum gullmolum er
skuggi og þessari samvinna leik-
skóla og skólanna fylgir gríðar-
legur kostnaður. Ekki má gera lít-
ið úr líðan foreldra þegar greina
þarf barn þeirra og langt ferli
gegnum skólakerfið tekur við. Til
að viðhalda skóla án aðgreiningar
þarf langt og strangt
greiningarferli, það
kallar á sálfræðinga
og langa biðlista á
Greiningarstöðinni.
Stuðningsfulltrúa þarf
sem aðstoðar barnið
inn í bekk og nýjan á
hverju ári þegar hann
hefur fengið betri
vinnu í ferðaþjónustu.
Þó það sé mikilvægt
fyrir börnin að gefast
aldrei upp, þá hugsa
ég stundum hvernig
það væri að sleppa
öllu þessu veseni, lengja bara leik-
skólana um 10 ár. Þá þyrftum við
ekki að greina börnin fyrr en þau
færu í framhaldsskólann, í stað
þess að aðlaga börnin að skólanum
fimm ára gætu þau haldið áfram
að dúlla sér í leikskólanum. Eins
og börnin sem voru í hópnum hjá
mér um árið, sem langaði að læra
um forseta Íslands. Kæruleys-
islega lærðu þau nöfnin á for-
setum lýðveldisins í matartímum
sem við lengdum því við höfðum
ekkert annað að gera. Eða eins og
hópurinn minn um daginn lærði
óvart að reikna og mæla, þegar
þau strengdu band yfir hálfan
leikskólann og út fyrir lóðina til að
mæla 32 m langa steypireyði, það
var krúttlegt að sjá þau spora
steypireyðina á hvalasýningu
Whales of Iceland og tala um að
hvalir væru með skíði og aðrir
tennur og að háhyrningar væru af
ætt höfrunga.
Krúttlegast var þegar hópur af
nýnemum fór læs í Kársnesskóla.
Þau höfðu lært að skrifa og lesa í
barnalegum stafaleikjum á leik-
skólanum.
Einni sem ég vinn með finnst
gaman á söfnum, hún fyllir í tómu
stundirnar með safnaferðum, það
er svo gaman í strætó. Allt í einu
voru börnin farin að herma eftir
myndum Kjarvals, það verður
gaman fyrir krakkana byrja í al-
vöru myndlistartíma í skólanum.
Svo var það vinur minn sem hafði
áhuga á sólmyrkvanum, leikskól-
inn keypti fyndin gleraugu, við
tókum myndir af krökkunum með
gleraugun, það var mjög fyndið,
svo þuldu þau upp pláneturnar í
réttri röð, eitthvert lag sem þau
höfðu heyrt.
Það væri skemmtilegra að fá
kennara á leikskóla og hægt væri
að kenna börnum alvöru námsefni
í gegnum upplifun og leik, eins og
gert var í upphafi í Grikklandi. Í
stað eins kennara á 25 börn, að
hafa fjóra kennara. Með fleiri
kennurum væri hægt að hafa ein-
staklingsmiðað nám, jafnvel kenna
börnum með áhuga á smíðum að
verða smiðir, gera krakka að vís-
indamönnum, læknum eða sagn-
fræðingum strax. Það væri hægt
að leggja inn námsefni í gegnum
áhugasvið hvers og eins. Við gæt-
um hætt að hugsa um skóla án að-
greiningar, sleppt að greina alla
og bara mætt þörfum hvers og
eins. Hætt að gera þá kröfu að all-
ir taki sama prófið, fari sömu leið-
ina. Lesblind börn þyrftu ekki að
fá lengri próftíma, ofvirk börn
gætu tekið námsefnið á ferð með
sér og haft kennara sem ferðast
með þeim. Börn með athyglisbrest
gætu einbeitt sér í næði og leyst
stærðfræðigátur uppi í tré. Meira
að segja börn með mótþróaþrjósk-
uröskun fengju athygli og um-
mönnun.
Þetta er auðvitað fíflagangur.
Leikskólar verða aldrei skólar,
ekki frekar en boltaland í IKEA
verður að skóla. Ég er ofboðslega
feginn að hafa fæðst á Íslandi, í
landi sem hefur rétta skólakerfið
og leitar allra leiða til að greina
börn svo þau að lokum passi inn í
þetta kerfi. Ég er stoltur af því að
fá að aðstoða skólana við að und-
irbúa, aðlaga og greina börn fyrir
komandi nám og vona að það
trufli ekki mikið upphafsmánuði
skólans þó börnin komi óvart læs,
kunni að reikna og með landnámið
á hreinu. Það verður vonandi leið-
rétt með réttum námsbókum og
börnin geti loks hafið nám í skóla
án aðgreiningar eftir greiningu.
IKEA opnar leikskóla
Eftir Marinó Mugg
Þorbjarnarson »Ég er ofboðslega
feginn að hafa fæðst
í landi sem hefur rétta
skólakerfið og leitar
allra leiða til að greina
börn svo þau passi í
þetta góða kerfi.
Marinó Muggur
Þorbjarnarson
Höfundur er aðstoðarmaður
á leikskóla.
Að krossinum þín-
um, Kristur, ég kem.
Krjúpandi bið um mis-
kunn og náð. Að kross-
inum, þar sem þú dóst í
minn stað. Í vanmætti
kem ég, þiggjandi
styrk. Í auðmýkt að
krossinum ég kem.
Faðmur þinn opinn er
týndu barni þú býður
þar stað. Með nafni þú kallar á mig.
Þú greiddir gjaldið fyrir sekt mína og
synd svo í þakklæti, ég lifa vil þér. Að
krossinum ég kem. Að krossinum
þínum, Kristur, ég kem.
Verði þinn vilji
Það var ekki fyrr en ég speglaði
mig í krossinum og sá pínu þína
dregna á langinn að mér varð loks
ljóst hversu syndugur ég er.
Fyrirgefðu mér, Jesús Kristur,
frelsari heimsins. Miskunna þú mér.
Stilltu mig af. Hjálpaðu mér að
þakka þér, lifa þér og lofa þig. Hjálp-
aðu mér að biðja daglega í einlægni
og af auðmýkt: Verði þinn vilji.
Tóm gröf
Veistu, að það voru englarnir sem
veltu steininum forðum frá hinni dul-
arfullu, austurlensku gröf. Það var
ekki til þess að Jesús kæmist út.
Heldur til þess að við
sæjum inn.
Gröfin var tóm. Og
veistu, að þú getur feng-
ið þessa sömu engla í lið
með þér. Til að vaka yfir
þér, leiða þig og gæta
þín, vegna þess sem
gerðist inni í gröfinni.
Jesús var uppvakinn
frá dauðum. Hann lifir
og þú munt lifa! Ef þú
vilt. Ef þú velur að
þiggja það að tengjast
hinum eilífa sköpunar-
og upprisukrafti lífsins sem ekkert
fær stöðvað eða haldið aftur af.
Lykilinn að lífinu
Lykillinn að lífinu er nefnilega
ljósið sem blásið var á en lifnaði aftur
og logar nú blítt. Það er ljósið leið
minni á. Lampi sem yljar og vermir.
Hönd sem leiðir, líknar og blessar.
Friðelskandi hjarta sem fær mig til
að líða svo ljómandi vel. Jafnvel í
gegnum tárin. Já, jafnvel þrátt fyrir
allt.
Guð er nefnilega ekki eitthvert
órætt, ósýnilegt, óréttlátt afl. Hann
er andi sem klæddist mannlegu holdi
og gæðir orðið lífi. Sendur með erindi
kærleikans, fyrirgefningar og friðar,
ljóssins og lífsins, fegurðar og fagn-
aðar, til þín og til mín. Svo við hrein-
lega kæmumst af.
Sigursveigur sem ekki fölnar
Ævinnar gleði er svo skammvinn
og velgengnin völt. Sigrarnir sætir
en kransarnir svo ótrúlega fljótir að
fölna. Hin varanlega gleði er fólgin í
því að eiga nafn sitt letrað í lífsins
bók. Gleðjumst þeirri gleði. Hún er
sigursveigur sem aldrei fölnar.
Lifi lífið!
Hann er upprisinn!
Eftir Sigurbjörn
Þorkelsson
Sigurbjörn Þorkelsson
» Veistu, að það voru
englarnir sem veltu
steininum forðum frá
gröfinni. Það var ekki til
þess að Jesús kæmist
út. Heldur til þess að við
sæjum inn.
Höfundur er ljóðskáld og rithöfundur
og áhugamaður um lífið.