Fréttablaðið - 09.07.2015, Blaðsíða 20

9. júlí 2015 FIMMTUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞRÓUNARSTJÓRI: Tinni Sveinsson tinni@365.is HELGARBLAÐ: Erla Björg Gunnarsdóttir erla@frettabladid.is MENNING: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr
Þráinsson ÚTGEFANDI OG AÐALRITSTJÓRI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRAR:
Andri Ólafsson andri@365.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is.
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Áhrif loftslagsbreytinga munu líklega
verða „harkaleg, útbreidd og óafturkræf“
segir í skýrslu loftslagsnefndar Samein-
uðu þjóðanna (IPCC) sem kom út í fyrra.
Flestum er ljóst að afleiðingarnar verða
alvarlegar ef ekki verður spornað við
losun gróðurhúsalofttegunda með afger-
andi hætti. Evrópusambandið er öflugur
talsmaður alþjóðlegs samstarfs á sviði
umhverfismála. Þau 195 ríki sem eiga aðild
að rammasamningi SÞ um loftslagsbreyt-
ingar samþykktu aðgerðir í baráttunni við
loftslagsbreytingar sem ESB lagði fram
árið 2011. Einnig er ESB aðili að fjölda
alþjóðlegra samninga um umhverfismál
sem fela í sér skuldbindingar til að aðstoða
þróunarríki við framkvæmd þessara samn-
inga. Leiðtogar aðildarríkja ESB hafa sam-
þykkt markmið fyrir árið 2020, svokölluð
20-20-20 markmiðin sem fela í sér að draga
skuli úr losun gróðurhúsalofttegunda innan
ESB svo losunin verði a.m.k. 20% minni en
árið 1990, að hlutfall endurnýjanlegra orku-
gjafa verði aukið í 20% af heildarorkunotk-
un ESB og að dregið verði úr notkun frum-
orku um 20% miðað við spár með aukinni
orkunýtni.
Þetta er allt saman gott og blessað en sá
galli er á umræðunni að þegar fjallað er um
loftslagsbreytingar eru það gjarna sérfræð-
ingar sem tala við aðra sérfræðinga á ráð-
stefnum. Stjórnvöld og náttúruverndarsam-
tök leggja umræðunni lið, móta stefnu og
taka þátt í alþjóðlegu samstarfi en almenn-
ingur stendur oft utan umræðunnar og telur
sig lítið geta lagt af mörkum. Vissulega er
mikilvægast að stjórnvöld móti stefnu og
setji fyrirtækjum skorður varðandi losun
gróðurhúsalofttegunda en vandinn snertir
alla og því er mikilvægt að almenningur
átti sig á vandanum og því smáa sem hver
og einn getur lagt af mörkum.
Evrópustofa, Náttúruverndarsamtök
Íslands, Umhverfisstofnun, Reykjavíkur-
borg, franska sendiráðið og Upplýsinga-
skrifstofa Sameinuðu þjóðanna standa
saman að ljósmyndaleik í sumar með það að
markmiði að vekja almenning til umhugs-
unar um loftslagsbreytingar og sjálfbær-
ari umgengni við náttúruna. Fólk er hvatt
til að taka mynd af einhverju sem minnir
það á loftlagsbreytingar og merkja mynd-
ina #mittframlag á Instagram, Twitter eða
deila henni á Facebook-síðu eða vefsíðu
verkefnisins, mittframlag.is. Myndirnar í
verkefninu má skoða á vefsíðunni mittfram-
lag.is en þar safnast þær saman af sam-
félagsmiðlum. Glæsileg verðlaun verða í
boði fyrir flottustu myndirnar en ríkuleg-
ustu verðlaunin eru þau að taka þátt í verk-
efni sem hefur það að markmiði að efla
árvekni almennings um allt það smáa sem
hver og einn getur lagt af mörkum, því
margt lítið gerir eitt stórt.
Þitt framlag til loftslagsmála
UMHVERFIS-
MÁL
Dóra Magnús-
dóttir
framkvæmdastjóri
Evrópustofu
www.netto.is Kræsingar & kostakjör
FERSKJUR
PLÓMUR EÐA
NEKTARÍNUR
ASKJA,500 GR
279
ÁÐUR 349 KR/PK
-20%
ANANAS
GOLD DEL MONTE
195
ÁÐUR 398 KR/KG
-50%
JARÐARBER
FERSK, 250 GR
359
ÁÐUR 479 KR/PK
-25%
Ferskir ávextir!
T
ilgangur fangelsa er að þar séu fullnustaðir refsidómar
dæmdra manna. Afplánun þeirra má nálgast út frá tveimur
pólum, refsistefnu og betrunarstefnu. Í frumvarpi með lögum
um fullnustu refsinga kemur fram að það sé meginmarkmið
með fangelsun að hún fari fram með öruggum hætti þannig
að réttaröryggi almennings sé tryggt og tilætluð sérstök og almenn
varnaðaráhrif hennar séu virt. Þjóðhagslega sé hagkvæmt að draga
úr líkum á endurkomu dæmdra manna í fangelsi vegna nýrra brota
og því mikilvægt að þeim sé tryggð örugg og vel skipulögð afplánun,
mannleg og virðingarverð samskipti séu höfð í fyrirrúmi og fyrir
hendi séu aðstæður og umhverfi sem hvetur fanga til að takast á við
vandamál sín áður en snúið er aftur
út í samfélagið.
Í Fréttablaðinu í gær lýstu bæði
fangelsismálastjóri og forstöðu-
maður Litla-Hrauns því yfir að
vilji þeirra stæði til þess að fangar
geti haft aðgang að internetinu.
Samkvæmt lögum er það bannað til
þess að koma í veg fyrir refsi-
verðan verknað, meðal annars að fangar geti fengið eða sent ólöglegt
efni sem hægt sé að nálgast á netinu eða skipulagt ólöglega starfsemi.
„Hafa ber í huga að fangavistin, og sú einangrun sem af henni leiðir,
væri næsta gagnslaus ef fangi hefði ótakmarkaðan aðgang að netinu,“
segir í greinargerð laganna.
Þrátt fyrir að internetið hafi vissulega haft gífurleg áhrif á líf okkar
allra þá verður þetta að teljast alveg ótrúleg fullyrðing löggjafans.
Í því samhengi verður að benda á að fangar hafa alla jafna leyfi til
símhringinga að vild úr fangelsinu eftir ákveðnum reglum og eftirliti.
Þess ber að geta að fangar eiga að jafnaði kost á að fylgjast með gangi
þjóðmála með í gegnum dagblöð, útvarp og sjónvarp. Það er rökstutt
með þeim hætti að tilgangurinn sé að fangarnir einangrist ekki í
fangavistinni og eigi auðveldara með að aðlagast samfélaginu á ný að
afplánun lokinni. Ákvæðið hefur staðið óendurskoðað frá árinu 2005
og ljóst að frá þeim tíma hefur tækninni og samskiptamáta fleygt fram
með tilkomu samskiptamiðla hvers konar, auk þess sem þjóðmála- og
fréttaumfjöllun fer að miklu leyti fram á internetinu.
Internetið, sem er svo stór hluti daglegs lífs hjá meirihluta þjóðar-
innar, stendur flestum föngum aðeins til boða við nám. Því hefur smygl
á nettengibúnaði inn í fangelsi aukist og fer mikil vinna í að koma í veg
fyrir óheimila notkun. Töluverður hluti agaviðurlaga er vegna þessa.
„Með tímanum fara samskipti í sífellt meiri mæli í gegnum netið sem
leiðir til þess að fangar verða enn einangraðri frá samfélaginu,“ segir
Páll Winkel fangelsismálastjóri, sem vill að fangar geti haft samband
við fjölskyldu og vini í gegnum netið og þannig sé dregið úr afleið-
ingum frelsissviptingar. Hann setur augljósa og eðlilega fyrirvara við
þessa tillögu sína um takmarkanir vegna agaviðurlaga og slíkt.
Refsitilgang fangelsisvistar má rekja aftur í aldir og grundvallast
á því að samfélagið verði að refsa þeim sem brýtur af sér. Hefndin er
stór þáttur sem og fælingarmáttur. Refsistefnan hefur átt undir högg
að sækja enda endurkomutíðni í fangelsi oft og tíðum há og ljóst að
fangelsisvist ein og sér skilar sér ekki í fækkandi afbrotum. Betrunar-
stefna gengur hins vegar út á að hinn brotlegi bæti sig, samfélaginu
og ekki síður sjálfum sér til góða. Snúi fanginn við blaðinu sé hann
ólíklegri til að fremja aftur afbrot.
Íslensk refsistefna virðist eiga að byggjast á samblandi af stefnum,
þrátt fyrir að illu heilli verði hin fyrri of oft ofan á. Það að meina
föngum að fylgjast með og vera í samskiptum við sína nánustu og
fylgjast með þjóðmálaumræðu mun ekki bæta neinn. Það er refsing.
Betrun fanga er eftirsóknarverðari en refsing:
Netleysi er refsing
Fanney Birna
Jónsdóttir
fanney@frettabladid.is
Vaknið og finnið lykt af kaffi
Samanlagt fylgi fjórflokksins á Íslandi
samkvæmt nýlegri könnun MMR er
55,7%. Þriðjungur landsmanna myndi
kjósa Pírata ef gengið yrði til kosninga
í dag. Píratar eru á góðri leið með
að verða burðarás í íslenskri pólitík.
Þessi könnun sýnir enn og aftur þann
stórkostlega vanda sem fjórflokkurinn
býr við í dag. Í hugum fjölmargra
kjósenda eru þessir gömlu flokkar
ekki raunhæfur kostur í dag. Nú eru
tvö ár, í mesta lagi, þar til kosið verður
að nýju til Alþingis. Ef þessir flokkar
hafa í sér einhvern snefil af vilja til
að afstýra algjöru afhroði
verða þeir að opna
augun fyrir þeirri
staðreynd að haugur
af kjósendum hefur
snúið við þeim baki.
Pólitískir mýrarflákar
Spóinn er hinn vænsti vorboði ís-
lenskra vaðfugla. Kjörlendi hans er
margs konar mýrlendi þar sem hann
heldur til, étur bjöllur og vellir graut
mörlandanum til yndisauka.
Síðastliðið vor hefur einkennst af
gríðarlegum deilum á vinnumarkaði
þar sem barátta fyrir hækkun lægstu
launa hefur verið hvað háværust.
Verkalýðurinn reis upp á afturlapp-
irnar og öskraði á bætt kjör. Slíkar
aðstæður eru fyrir vinstriflokka líkt og
mýrlendi spóans; kjörlendi til að vaxa
og dafna. Nái þessir flokkar
ekki styrk sínum í þeim póli-
tíska mýrarfláka er líklegra
en ekki að það gerist
ekki nema eitthvað
annað komi til.
Hannes með sínum augum
Hannes Hólmsteinn Gissurarson
prófessor gerir stjórnmálaástandinu
skil á Facebook-síðu sinni og skilur
vel að fólk vilji ekki vinstri flokkana.
„Hitt þykir mér furðulegt,“ segir
Hannes, „að menn lýsi þess í stað yfir
stuðningi við Pírata, sem hafa enga
stefnu, nenna ekki að mæta á þing-
fundi eða taka þátt í þingstörfum og
finna ekki til neinnar ábyrgðar fyrir
hönd þjóðarinnar, heldur reika inn og
út af þingi eftir eigin hentisemi.“
Þessi orð prófessorsins í stjórnmála-
fræðum gætu verið vísbending um
að hann hafi kannski verið að fylgjast
með allt öðru Alþingi en undirritaður
síðastliðinn vetur þar sem Píratar
hafa í hverju málinu á fætur öðru sýnt
ábyrgð, tekið þátt og nennt að
vinna. sveinn@frettabladid.is
0
3
-1
2
-2
0
1
5

2
3
:0
0
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
7
5
7
-0
E
0
C
1
7
5
7
-0
C
D
0
1
7
5
7
-0
B
9
4
1
7
5
7
-0
A
5
8
2
8
0
X
4
0
0
6
B

F
B
0
5
6
s
_
8
_
7
_
2
0
1
5
C
M
Y
K