Morgunblaðið - 19.06.2015, Qupperneq 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. JÚNÍ 2015
Dalvegi 10-14 • 201 Kópavogi • 595 0570 • Parki.is
Plankaparket
í miklu úrvali
Burstað, lakkað, olíuborið, hand-
heflað, reykt, fasað, hvíttað...
hvernig vilt þú hafa þitt parket?
Bjóðum aðeins það besta fyrir þig!
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Vilhjálmur Árnason, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins og flutnings-
maður áfengisfrumvarpsins svo-
kallaða, þar sem fjallað er um
heimild til smásölu áfengis í versl-
unum, segir að frumvarpið sé „ekki
sofnað“. Þvert á móti hafi nýlegar
skýrslur, m.a. um ósjálfbærni
áfengissölu í ÁTVR, styrkt það í
sessi. „Málið er á biðlista núna. Svo
er bara eftir að koma í ljós hvort
það kemst að þegar samið verður
um hvaða mál munu komast í gegn
á þinginu,“ segir Vilhjálmur. Búið
er að afgreiða frumvarpið úr alls-
herjar- og menntamálanefnd og
bíður það annarrar umræðu á
þingi. „Frá því málið var afgreitt
úr nefndinni hefur komið skýrsla
Clever Data sem sýnir að rekstr-
argrundvöllur ÁTVR er ekki til
staðar og skýrsla frá Bretlandi
sem sýnir að hrakspár standast
ekki,“ segir Vilhjálmur.
Engin umsögn frá SÁÁ
58 umsagnir hafa borist um
frumvarpið og fagnar Vilhjálmur
þessum mikla áhuga. „Það sem
kom á óvart var hve margir voru
reiðubúnir að taka þátt í um-
ræðunni. Þeir sem styðja frum-
varpið hafa gert það út frá mjög
fjölbreyttum forsendum, t.a.m út
frá byggðasjónarmiðum, sam-
keppnis- og hagræðingar-
sjónarmiðum,“ segir Vilhjálmur.
Hann segir einnig vekja athygli
hverjir hafi valið að senda ekki um-
sagnir. Engin umsögn barst frá
SÁÁ, lögreglunni og heilbrigðis-
stofnunum þó að félög tengd heil-
brigðisstofnunum hafi sent um-
sögn. „Þeir sem hafa verið á móti
frumvarpinu, og sent umsögn, hafa
sagt að rannsóknir sýni að aukið
aðgengi auki misnotkun, án þess að
vitna til rannsókna,“ segir hann.
Nokkuð hefur verið um að lýst
hafi verið yfir áhyggjum af því að
aukið aðgengi muni leiða til auk-
innar neyslu almennt og hjá fólki
undir lögaldri. Vilhjálmur telur að
slík rök haldi ekki. „Aðgengi er
gott á flestum stöðum og það mun
ekki aukast nema úti á landi þar
sem það er takmarkað eða ekki til
staðar í dag,“ segir Vilhjálmur. Þá
bendir hann á það að áfengisleyfi
verslana sé m.a. háð því að þær
gerist ekki sekar um að selja fólki
undir lögaldri áfengi. „Sumir hafa
áhyggjur af því að áfengisverð
muni lækka og neysla aukast þess
vegna, en ríkið hefur alltaf þann
valkost að hækka áfengisgjaldið til
að sporna við slíkri þróun,“ segir
Vilhjálmur.
Mun halda áfram með málið
Þessa dagana er verið að leggja
lokahönd á það hvaða mál verða
tekin til atkvæðagreiðslu á loka-
metrum þingsins. Vilhjálmur er
vongóður um að málið komist að á
þinginu. „Málið hefur verið tekið til
umræðu og langeðlilegast væri að
taka málið til atkvæðagreiðslu
núna. En ef ekki þá verður málið
aftur tekið upp í haust,“ segir Vil-
hjálmur
Vínfrumvarpið „ekki sofnað“
 Vilhjálmur vongóður um að áfengisfrumvarpið verði tekið til atkvæðagreiðslu  Skýrslur hafa styrkt
frumvarpið í sessi  Andstæðingar vitna ekki til rannsókna  Stuðningur á fjölbreyttum forsendum
Morgunblaðið/Júlíus
Áfengi Vilhjálmur Árnason, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, segist vongóð-
ur um að áfengisfrumvarpið verði tekið til atkvæða á núverandi þingi.
„Reynsla okkur hefur verið
mjög góð og engin vandamál
tengd þessu. Við höfum
fengið mikil og jákvæð við-
brögð, bæði frá gestum og
þeim sem búa í nágrenninu,“
segir Pétur Magnússon, for-
stjóri Hrafnistu, en þar hefur
verið starfrækt kaffihús með
vínveitingaleyfi undanfarin
þrjú ár. Hann segir að rúm-
lega 5% sölunnar á kaffihús-
inu séu áfengir drykkir.
„Fram komu tröllasögur um
að þeir sem myndu ganga
framhjá Hrafnistu yrðu
dauðadrukknir en reynslan
sýnir að slíkt er fjarri lagi,“
segir Pétur. Opið er á kaffi-
húsinu til kl. 8 á kvöldin.
Sambærilegt kaffihús hefur
verið opnað á Hrafnistu í
Hafnarfirði og vínveit-
ingaleyfi er á Hrafnistu í
Reykjanesbæ.
Tröllasögur
um Hrafnistu
VÍNVEITINGALEYFI
Brynja Dögg Guðmundsdóttir Briem
brynjadogg@mbl.is
Ný BA-ritgerð um hefndarklám ber
með sér að 7,23% af 470 þátttak-
endum hafa komið að hefndarklámi
ýmist sem gerendur eða þolendur.
Umfangið kom höfundum vissulega
á óvart en tíðni hefndarkláms virðist
fara vaxandi. Kynboð (e. sexting)
teljast líklegur áhættuþáttur fyrir
hefndarklám, en með kynboði er átt
við að senda, fá sent og deila með
öðrum kynferðislegum myndum eða
texta á rafrænu formi, til dæmis í
gegnum snjallsíma eða önnur fjar-
skiptatæki. Kynboðið verður svo að
ofbeldi þegar viðtakandi mynd- eða
textaefnisins dreifir efni sem ein-
ungis var ætlað viðkomandi. Afleið-
ingar hefndarkláms eru heilmiklar
og ekki að ástæðulausu sem hefndar-
klám er oft flokkað undir kynferðis-
ofbeldi og rafrænt einelti.
Fyrsta rannsóknin
Aðalbjört María Sigurðurdóttir og
Elínborg Þrastardóttir skiluðu ný-
lega af sér BA-ritgerð um hefndar-
klám á Íslandi, sem lokaverkefni í
sálfræðinámi við Háskólann á Ak-
ureyri. „Þetta er í raun fyrsta rann-
sóknin á tíðni og áhrifum hefnd-
arkláms sem farið hefur fram á
Íslandi,“ segir Elínborg. Þær stöllur
eru sammála um að þörf sé á að
rannsaka efnið frekar og leggja helst
áherslu á fólk undir 25 ára aldri, hóp-
inn sem helst virðist senda kynboð.
Þá sé einnig mikilvægt að stunda
forvarnarstarf.
Elínborg segir kynjaskiptingu
gerenda og þolenda í rannsókninni
ekki hafa komið á óvart sé horft til
kynjaskiptingar í ofbeldismálum al-
mennt. Rannsókn þeirra leiddi í ljós
að karlmenn eru í yfirgnæfandi
meirihluta gerendur og konur þol-
endur. Af þeim 34 einstaklingum
sem höfðu orðið þolendur hefndar-
kláms voru konurnar 32 en aðeins
tveir karlmenn. Þá voru sjö konur
sem höfðu bæði verið gerendur og
þolendur, svo að í reynd voru þolend-
urnir fleiri. Aðeins ein kona féll í hóp
gerenda hefndarkláms, án þess að
vera jafnframt þolandi. Aðalbjört
segir þessar niðurstöður samræmast
vel rannsókn sem sýnir að unglings-
drengir stundi frekar rafrænt einelti
en stúlkur.
Eins og fram hefur komið eru kyn-
boð einn af áhættuþáttum hefndar-
kláms. „Þau eru notuð sérstaklega af
ungu fólki til samskipta og þá sér-
staklega milli fólks í rómantískum
hugleiðingum,“ segir Aðalbjört. Hún
tekur fram að mikilvægt sé að fræða
börn um afleiðingar sendinga kyn-
boða og þess að áframsenda slíkt
efni án samþykkis. Flestir þátttak-
endur í rannsókn þeirra voru á aldr-
inum 21-25 ára en þolendur voru líka
í yngri kantinum, sá yngsti aðeins 12
ára.
Ungmenni leita sér ekki hjálpar
Andleg áhrif hefndarkláms virðast
vera mikil. Þolendur í rannsókninni
mæltust að meðaltali með lægsta
sjálfstraustið, glímdu við alvarlegan
kvíða, þunglyndi og streitu. Sú nið-
urstaða rannsóknarinnar að fæstir
leituðu sér hjálpar eftir hefndarklám
telst því áhyggjuefni og telja Að-
albjört og Elínborg mikilvægt að
huga sérstaklega að börnum og ung-
mennum og efla forvarnarstarf.
Kvenréttindafélag Íslands lagði til
að hugtakið hrelliklám yrði notað í
stað hefndarkláms. Bæði Elínborg
og Aðalbjört eru á sama máli og
benda á að hefnd sé nefnilega ekki
alltaf hluti af ásetningi geranda.
Tíðni hefndarkláms
virðist vera að aukast
 Kynboð er líklegur áhættuþáttur  Slæmar afleiðingar
Morgunblaðið/Ernir
Hefndarklám Ýmiss konar símaöpp eru notuð til að dreifa hefndarklámi.
Elínborg
Þrastardóttir
Aðalbjört María
Sigurðardóttir