Læknablaðið - 01.09.2015, Blaðsíða 18

406 LÆKNAblaðið 2015/101
komandi hjólaði við stigvaxandi álag (6-12 mínútur) þar til hann
gafst upp eða prófið var stoppað af læknisfræðilegum ástæðum.
Fylgst var með 12 leiðslu hjartarafriti (CS- 200, Schiller, Baar, Sviss)
og blóðþrýstingur var mældur á mínútufresti eða oftar. Skráð voru
hámarksafköst sjúklings á hjólinu (í vöttum) og reiknað út þrek
viðkomandi (hámarksafköst/líkamsþyngd; v/kg). Göngupróf voru
stöðluð 6 mínútna göngupróf7 þar sem viðkomandi gekk eins
langa vegalengd og hann gat á 6 mínútum. Sex mínútna göngu-
próf er ekki hámarksþolpróf, en er góður mælikvarði til að meta
þrek og endurspegla getu við athafnir daglegs lífs. Það er þekkt
að mikil fylgni er milli hámarksþolprófs og útkomu í 6 mínútna
gönguprófi.9 Við upphaf meðferðar voru gerð tvö göngupróf og
það betra valið, en við lok meðferðar og í endurkomum var gert
eitt próf í hvert sinn. Hreyfispurning er stöðluð spurning um lík-
amlega virkni síðustu þrjá mánuði.10 Svarið gefur stig á bilinu 1-4,
þar sem stig 1 er aðallega kyrrseta, stig 2 er létt líkamleg áreynsla
í minnst tvo tíma á viku, stig 3 er hreyfing með talsverðri áreynslu
í að minnsta kosti tvo tíma á viku og stig 4 er stíf reglubundin
þjálfun oft í viku. Við úrvinnslu gagna hér var ekki gerður munur
á stigi 3 og 4.
Eitt af skilyrðum fyrir þátttöku í hjartaendurhæfingu er að vera
reyklaus eða hafa þann ásetning að verða reyklaus. Mikill stuðn-
ingur við reykleysi er veittur í meðferðinni ef þess er þörf. Spurt
var um reykingar við upphaf og lok endurhæfingar og einnig í
endurkomum.
Tölfræðileg úrvinnsla gagna var gerð í Microsoft Excel 2013,
StatView 5.0.1, SAS Institute Inc og R. Niðurstöður eru settar fram
sem meðaltöl og staðalfrávik nema annað sé tekið fram. Saman-
burður milli hópa var gerður með ópöruðu t-prófi fyrir samfelldar
breytur en kí-kvaðrat prófi fyrir nafnabreytur. Breytingar innan
hvors sjúklingahóps frá upphafi til loka meðferðar voru reiknaðar
með pöruðu t-prófi. Mat á breytingum hjá rannsóknarhópnum
yfir rannsóknartímann (upphaf, lok, þriggja og sex mánaða eftir-
fylgd) var gert með dreifigreiningu (ANOVA) fyrir endurteknar
mælingar fyrir samfelldar breytur en með McNemar-prófi fyrir
nafnabreytur. Leiðrétt var fyrir endurteknum samanburði með
Fischer post hoc-prófi.
Efniviður og aðferðir
Rannsókn þessi var framskyggn hóprannsókn þar sem öllum
þeim sjúklingum sem hófu hjartaendurhæfingu á Reykjalundi á 18
mánaða tímabili frá 1/7 2011 til 31/12 2012 og voru með sykursýki
af tegund 2, var boðin þátttaka í rannsókninni og samþykktu allir.
Sykursýki var skilgreind til staðar hjá þeim sem tóku sykursýk-
islyf eða höfðu þekkta greiningu á sykursýki af tegund 2. Einnig
var sykursýki greind samkvæmt hefðbundnum skilmerkjum ef
fastandi blóðsykur var ≥7,0 mmól/L við tvö tilvik, eins og miðað er
við í klínískum leiðbeiningum landlæknis.7
Endurhæfing hjartasjúklinga með sykursýki var eins og ann-
arra hjartasjúklinga og í jafn langan tíma, nema þeir fyrrnefndu
fengu sérstaka sykursýkisfræðslu á meðferðartímanum og komu
í endurkomur vegna rannsóknarinnar þremur og sex mánuðum
eftir að meðferð lauk. Endurhæfing á stigi II er að jafnaði 4 vikur,
en í sumum tilvikum 5-6 vikur, sérstaklega hjá einstaklingum með
hjartabilun. Í henni felst markviss styrk- og þolþjálfun, sálræn og
félagsleg aðlögun, meðferð áhættuþátta og fjölþætt fræðsla. Þjálf-
unin er einstaklingsmiðuð, ákefð þjálfunar byggir á sjúkdóms-
greiningu, sögu og niðurstöðum úr þolprófi við komu. Hver ein-
staklingur er að jafnaði í 3-4 þjálfunartímum á dag (um það bil
90-150 mín) alla virka daga með stigvaxandi álagi yfir tímabilið.8
Allir sjúklingar með sykursýki fengu sérstaka fræðslu, meðal
annars um æskilegt mataræði.
Mynd 1 sýnir yfirlit yfir þær mælingar sem gerðar voru við
upphaf og lok endurhæfingar og í endurkomum.
Til að meta hvort munur væri á rannsóknarhópnum og öðrum
þeim sem voru í hjartaendurhæfingu á sama tíma, voru bornar
saman niðurstöður þolprófa, blóðprufa og mælinga á líkams-
þyngdarstuðli (LÞS) sem gerðar voru við upphaf og lok endurhæf-
ingar. LÞS var reiknaður út frá mældri hæð í cm og vigtaðri þyngd
í kg. Fituhlutfall var mælt með rafleiðnimæli að morgni dags (BIA
310 Bioimpedance analyser, Seattle Washington USA). Mittismál
var mælt samkvæmt leiðbeiningum frá Hjartavernd þar sem um-
mál mittis er mælt milli mjaðmakambs og neðstu rifja í láréttu
plani, beint á húð með sjúkling standandi. Blóðsýni voru tekin
fastandi að morgni dags. Mælingar voru gerðar samdægurs á blóð-
rannsóknarstofu Landspítala á eftirfarandi: S-glúkósi, s-HDL, s-
þríglýseríð, og b-HbA1c, nema við lok meðferðar þegar aðeins var
mældur s-glúkósi. Þolpróf var gert á þrekhjóli (VIA sprint 150P,
Ergoline, Þýskaland) við upphaf og lok meðferðar, þar sem við-
R a n n S Ó k n
Mynd 1. Myndin sýnir þær mælingar sem gerðar voru við upphaf og lok meðferðar
og í endurkomu (E.) eftir 3 og 6 mánuði. LÞS er líkamsþyngdarstuðull. A sýnir þær
mælingar sem hjartasjúklingar með sykursýki af tegund 2 fóru í (rannsóknarhópurinn).
B sýnir þær mælingar sem allir fóru í sem voru í hjartaendurhæfingu á rannsóknar-
tímabilinu og notaðar voru til samanburðar við rannsóknarhópinn.
Mynd 2. Yfirlit yfir mætingu og brottfall hjartasjúklinga með sykursýki af tegund 2
(rannsóknarhópurinn).

16

Mynd
 2.
 Yfirlit
 yfir
 mætingu
 og
 brottfall
 hjartasjúklinga
 með
 sykursýki
 af
 tegund
 2

(rannsóknarhópurinn).

Hófu meðferð
56 sjúklingar
Luku meðferð
54 sjúklingar, 96%
Endurkoma 3 mán.
49 sjúklingar, 88%
Endurkoma 6 mán
46 sjúklingar, 82%

2 hættu í endurhæfingu vegna
stoðkerfisvandamála
5 hættu þátttöku vegna: krabbameins (1),
náðist ekki í eða gátu ekki komið í
endurkomu (4)
3 hættu þátttöku vegna: krabbameins (1),
gátu ekki komið (2)