Læknablaðið - 01.09.2015, Blaðsíða 33

LÆKNAblaðið 2015/101 421
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
„Markmiðið með þessari rannsókn er að finna aðferð fyrir konur í Afríkulöndum til að verjast HIV smiti,“ segir Ásgeir Bjarnason þróunarstjóri hjá Stjörnu-Odda. Á myndinni er
Ásgeir til hægri ásamt Sigmari Guðbjörnssyni framkvæmdastjóra fyrirtækisins en einnig má sjá starfsmenn í framleiðsludeild frá vinstri: Anton Sigmarsson, Laufeyju Tinnu Guð-
mundsdóttur og Böðvar Ægisson.
var í mikilli þörf fyrir að ræða verkefnið
við einhvern. Það kom í minn hlut að eiga
samskipti við hann og ég fræddist mikið
um japanska skógarbirni meðan á þessu
verkefni stóð.“
Hjartsláttarmælarnir gegna svipuðu
hlutverki að sögn Ásgeirs og Holtermæl-
arnir svokölluðu sem margir kannast
eflaust við. „Ég vann sem sagt að þróun
ígræðanlegra hjartsláttarmæla í meistara-
náminu mínu og hef haldið því áfram síð-
an. Þetta eru ígræðanlegir síritar sem skrá
hjartslátt sem reiknaður er út frá hjartaraf-
riti. Þetta er viðbót við hitamælana sem
hafa verið okkar aðal framleiðsluvara.“
Strangara regluverk um mannarannsóknir
Hann segir ekki auðvelt að færa sig úr
dýrarannsóknum yfir í mannarannsóknir.
„Það gilda miklu strangari reglur um allt
sem lýtur að rannsóknum á mönnum og
það er að mestu leyti mjög eðlilegt. En
þetta er að vissu leyti einokunarmarkaður
fárra stórra fyrirtækja og þau halda mjög
stíft í reglurnar, stundum að því er manni
finnst frekar til að tryggja markaðsstöðu
sína en af umhyggju fyrir mannfólkinu.
Þetta HIV-verkefni kemur upp í hendurnar
á okkur þar sem við höfum verið það lengi
á markaðnum með okkar tæki og reynslan
af þeim er undantekningarlaust mjög góð.
Það sem sérstaklega er strangt tekið á er
hvert mælitækið sækir orkuna. Ef tækið
sækir orkuna útfyrir líkamann, til dæmis
í gegnum spantækni, er það kallað passíft
en ef tækið er með rafhlöðuna í sér er það
aktíft. Um aktíf ígræðanleg mælitæki fyrir
fólk gildir mjög strangt regluverk og það
er því verulega stórt skref fyrir okkur að
hafa fengið hitamælana okkar samþykkta
til notkunar í þessa HIV-rannsókn.
Þetta er lokuð forstigsrannsókn þar sem
aðeins 30 konur taka þátt, allt sjálfboða-
liðar og kemur hún í kjölfarið á rannsókn
sem unnin var með þessari aðferðafræði í
öpum og birtist í maí síðastliðnum í tíma-
ritinu PlosOne. Sú rannsókn var styrkt af
WHO og var unnin af teymi sérfræðinga
í klínískri aðferðafræði undir stjórn Karl
Malcolm hjá Queens University í Belfast.“
Ásgeir segir að rannsóknir á þessum
hring og virka efninu sem hann seytir hafi
staðið yfir í 10 ár og niðurstöður hafa verið
misvísandi. „Það hefur í rauninni aldrei
verið fylgst náið með því hvort hringurinn
er á sínum stað alltaf en með því að fylgj-
ast náið með hitastigi telja rannsakendur
sig geta séð hvort hringurinn er alltaf
óhreyfður á sínum stað. Þessi lokaða 30
manna rannsókn snýst í rauninni fyrst og
fremst um þetta og það er mjög spennandi
að taka þátt í þessu.
Ef vel tekst til taka IPM-samtökin
við keflinu en markmiðið hjá þeim er að
tryggja að þessir hringir séu raunveruleg
aðferð fyrir konur í Afríkulöndum til að
verjast HIV-smiti. Samtökin eru alfarið
fjármögnuð af ríkis- og góðgerðastofnun-
um og hafa til dæmis góðgerðasamtök Bill
Gates styrkt samtökin um milljarða. Þessi
hringur sem settur er upp í leggöng hjá
konunum seytir efni í mánaðartíma sem
hindrar HIV-smit við samfarir. Skipta þarf
um hringinn mánaðarlega en konan getur
gert það sjálf og það er mikilvægt við þær
aðstæður sem nota á hringinn.“
Nýlokið er rannsókn með þátttöku 5000
kvenna í Afríkulöndum án hitanemans í
hringjunum og niðurstöður úr þeirri rann-
sókn eiga að liggja fyrir í janúar á næsta
ári. Þrjátíu manna rannsóknin fer í gang í
haust og niðurstöður liggja fyrir í byrjun
næsta árs. „Þá verður hægt að bera saman
niðurstöður og taka ákvörðun um hvort
nauðsynlegt sé að gera aðra stóra rann-
sókn með hitanemum í hringjunum. Það
verður því spennandi að sjá niðurstöður
úr þessum tveimur rannsóknum,“ segir
Ásgeir að lokum.