Dagblaðið Vísir - DV - 26.06.2009, Blaðsíða 28

föstudagur 26. júní 200928 Umræða
Maraþon í
niðurskurði
Við kynntumst þegar ég var fermingardrengur og hann hvolpur. Mig fór strax að gruna að aðskilnaður okkar yrði svip-
legur.
Það fyrsta sem ég tók eftir í fari íslenska fjár-hundsins míns var undarleg áhættuhegð-
un. Þegar hann sá sinueld
hljóp hann að honum og
þefaði, eins og enginn væri
morgundagurinn. Jafnvel þótt
hann brenndi sig á trýninu
munaði hann ekki um það.
Áhyggjuleysið og þorstinn
í lífsreynslu voru slík að hann þefaði aftur. Þessi forvitni átti eftir að
verða honum fjötur um fót.
Íslenski hundurinn minn var hvatvísin feldi klædd og var einstak-lega fljótur að akta eftir tilfinningunni einni saman. Þegar hann sá út um glugga á bifreið á ferð að fuglar flugu á himninum stökk hann út, algerlega á skjön við tegundarlega þróaða sjálfsbjargarvið-
leitni og þyngdaraflið sem kom upp á milli hans og fuglanna. Darwin
hlýtur að hafa hringsnúist í gröfinni við atferlið. Það var sem hundur-
inn minn væri gæddur óbilandi bjartsýni og óstjórnlegri áhættusækni.
Hann þráði frelsið umfram allt. Við hvert tækifæri sem gafst strauk hann að heiman. Það var eins og hann hefði enga tryggð við heimili sitt, ólíkt flestum gæludýrum. Þegar hann fór kom hann ekki aftur. Ef hann sá ókunnugan sýndi hann honum
taumlausa blíðu. Hann stökk upp í bíl hjá hverjum sem er.
Eftir að hann hafði stækkað tók ég eftir því að hann bjó við meiri hömlur á þroska en ég hafði ímyndað mér. Í fyrsta lagi náði hann aldrei fullri stærð. Þrátt fyrir að vera hreinræktaður og eiga ætt-bók var hann þriðjungi minni en aðrir af hans kyni. Hann gelti
undarlega skærum rómi og tvær tennur sem sköguðu út úr munnvik-
um hans létu hann líta út fyrir að vera síbrosandi.
Gerð var tilraun til að sýna hann á hundasýningu, en honum var hafnað. Í ljós hafði komið að hann var einu eista fátækari en tegundarbræður hans. Af þeim sökum var honum aldrei ætlað að skila af sér afkomendum. Enda var eftir því tekið þegar hann
kom meðal hunda að hann gerði engan greinarmun á kynjunum hvað
tilraunir til samfara varðaði, nema hvað hann sótti heldur í karlkynið.
Allt var reynt til að veita hundinum hamingju. Honum var markvisst veitt aukið frelsi, svo
hann næði að fullnægja útrásar-
eðli sínu. Í flest skiptin misnot-
aði hann frelsið. Þegar ekið var
með hann í sveitaferð rauk hann
af stað og velti sér upp úr refa-
skít. Þar sem hann sat klepraður
í bílnum á leiðinni heim virtist
hann óskiljanlegur. Sérfræðing-
ar á sviði íslenska fjárhundsins
greindu hins vegar atferlið síðar
þannig að hann væri að reyna að
blanda sér í hóp refa. Þeir sögðu
þetta ósköp eðlilegt og jafnvel
til marks um aðlögunarhæfni
íslenska fjárhundsins, sem væri
einstök meðal hunda heimsins.
Næst var farið með hann að sjávarsíðunni, fjarri hægðum dýra. Þar strauk hann og velti sér upp úr úldnum fiski. Engin niður-staða fékkst í það hvort hann vildi komast óséður inn í fiskitorf-ur með þessum hætti.
Með tíð og tíma gerði ég mér grein fyrir að nær drægi að enda-lokum hundsins míns. Í bifreiðum var hann aldrei til friðs. Ýmist lagði af honum stækja af því sem hann hafði velt sér upp úr eða hann reyndi að éta bílinn að innan eða nálgast
fuglana sem flugu á himninum.
Skömmu áður en hann fórst gaf hann til kynna ástæðuna fyrir dauðdaga sínum. Hann hafði fengið að hlaupa frjáls, en vildi ekki stoppa og hljóp í átt að fáfarinni götu. Jafnvel þótt það kæmi bifreið hljóp hann áfram. Þótt bifreiðin væri beint fyrir framan
hann stoppaði hann ekki. Svo fór að hann rak trýnið á drullusokkinn
við afturdekkið. Hann ýlfraði, en hélt áfram hlaupinu í leit að útrás sem
hann aldrei fann.
Það var nokkrum vikum síðar sem ég fór með hann í verndað umhverfi fyrir heimilishunda á Geirsnefi. Allt virtist með felldu þegar það hljóp skyndilega í hann óþol og hann rauk af stað. Kannski sá hann fugl á himni.
Það liðu þrír dagar áður en hann fannst. Ég leitaði hans um alla borg og bjóst helst við því að hann hefði stokkið upp í bíl hjá ókunnugum. Að hann hefði hafið nýtt líf hjá hundaþjófi. Loks var ég kallaður á dýraspítalann. Dýralæknirinn benti mér á gám og
sagði: „Hann ætlaði að hlaupa yfir Ártúnsbrekkuna.“ Þar ofan í lá hann í
plastpoka merktum Hagkaupum. Tennurnar sem sköguðu út úr munn-
vikunum voru farnar að gulna. Hann hafði aldrei brosað svona skært.
HUNDUR
Í ÚTRÁS
rEYnir TrausTason skrifar
Nú standa yfir svokallaðir
nefndardagar en það þýðir að
þingmenn sitja allan liðlang-
an daginn í fastanefndum
þingsins sem eru notabene
ekki launaðar nefndir held-
ur hluti af hefðbundnum
þingstörfum. Ég ásamt fjölda
þingmanna er að upplifa
þessa nefndardaga í fyrsta
sinn. Það sem einkennir þá
er mikill gestagangur. Ég tók
sæti í karlanefndinni fjár-
laganefnd fyrir Þór Saari
á meðan hann tók sér hlé
á þingstörfum fyrir OECD
verkefnið sitt sem hann var
í miðju kafi að ljúka þegar
hann varð óvænt þingmaður.
Þriðjudagurinn sem ég sat í
þessari nefnd fór allur í að taka
á móti fólki úr öllum ráðuneyt-
unum og hlusta á þetta ágæta
fólk sem oftast voru skrifstofu-
stjórar innan úr ráðuneyt-
unum, ræða um hvernig þau
ætluðu að haga sínum blóð-
uga niðurskurði sem þeim var
skipað að framkvæma frá rík-
isstjórn vorri. En auðvitað er
þessi niðurskurður unninn
út frá hugmyndum AGS um
hvernig rétta á halla á ríkis-
útgjöldum. Því var það alveg
ljóst að þessi dagur yrði afar
niðurdrepandi. Eftir að hafa
heyrt að það ætti að skerða
afkomu um 30.000 ellilífeyr-
isþega og þeirra er þurfa á ör-
orkubótum að halda blöskr-
aði mér svo hressilega að
ég gat ekki orða bundist og
spyrði háttvirta ríkisstjórnar-
liða eftirfarandi: „Afsakið, en
er þetta ekki ríkisstjórnin sem boðaði að staðinn yrði vörð-
ur um velferðarkerfið?“ Ég þarf víst ekki að taka það fram
að þessi athugasemd féll í frekar grýttan jarðveg. Ég var
ekkert að reyna að vera andstyggileg, þetta spratt bara upp
úr mér í hjartans einlægni, því ég átti ekki von á að slíkar
aðgerðir yrðu samþykktar af velferðarríkisstjórn. Ég hefði
frekar átt von á slíku frá Sjálfstæðisflokknum.
Leynimakk og gáleysi
Eftir að hafa hlustað á velferðarráðuneytin okkar tala um
að þau væru komin að þolmörkum og að niðurskurður
næsta árs myndi þýða uppsagnir og lokanir á stofnunum
var mér farið að líða veru-
lega illa. Það hlýtur að vera
til önnur lausn en sú sem
þarna var boðuð. Ég viður-
kenni það fúslega að ég hef
ekki heildarlausn en það er
aldrei bara til ein leið. Það
væri ef til vill ekki vitlaust
fyrir ríkisstjórnina að byrja
á réttum enda og til dæmis
skera niður ofurlaun skila-
nefndamanna sem hlaupa
víst á milljónum fyrir þetta
fólk í mánaðarlaun. Það væri
ef til vill rétt að sleppa því að
setja 140 milljónir í heims-
sýningu í Kína í stað þess að
skerða tekjur þeirra sem síst
mega við því. Það væri ef til vill
réttlætismál að þeir sem komu
okkur á hliðina myndu þurfa að
sæta varðhaldi á meðan þeirra
mál væru skoðuð ítarlega og
þeirra eignir frystar eigi síð-
ar en NÚNA. Ef slíkt væri gert
er ég viss um að almenningur
væri til í að þola þær hremm-
ingar sem fram undan eru og
fylkja sér á bak við núver-
andi ríkisstjórn. En meðan
stjórnin hallast undir leyni-
makk og vítavert gáleysi í
starfi samanber ICESLAVE
samningsgerðina er næsta
ljóst að fólk mun hreinlega
ekki geta treyst þeim þótt
þau meini vel.
Færumst frá markmið-
inu
Ég fagnaði öðru stjórnarfar-
smynstri með vinstri stjórn
eftir allt of langt tímabil sömu
stjórnvalda, það er engu ríki
hollt að búa við sama stjórnarfarsmynstur
um of langan tíma. En ég verð að viðurkenna að ég hef orð-
ið fyrir miklum vonbrigðum með árangur þessarar svo-
kölluðu norrænu velferðarstjórnar – kannski ættu þau að
drífa sig til Norðurlandanna og fá kynningu á því hvað vel-
ferðarstjórn snýst um, því það er alveg ljóst að við munum
færast enn lengra frá því markmiði núna, en í tíð nýfrjáls-
hyggjunnar. (Já, ég veit að við erum í þessari martröð út af
einkavinavæðingu sem hér var stunduð.) Skora því á þetta
ágæta fólk að venda sínu kvæði í kross og taka fyrst á því
sem fær fólkið í landinu til að standa með þeim í stað þess
að haga sér þannig að ný bylting virðist óumflýjanleg.
Birgitta Jónsdóttir hefur orðið fyrir
miklum vonbrigðum með árangur hinn-
ar svokölluðu norrænu velferðarstjórn-
ar og telur að ráðherrar ættu að fara til
Norðurlandanna og fá kynningu á því hvað velferðarstjórn snýst
um. Hún segir athugasemdir sínar á fundi fjárlaganefndar um
blóðugan niðurskurð í málefnum öryrkja og ellilífeyrisþega hafa
fallið í grýttan jarðveg.
Blóðugur niðurskurður sá
niðurskurður sem ríkisstjórnin
hefur skipað fyrir um er
blóðugur, að mati Birgittu.
Ofurlaun skilanefndanna Birgitta leggur til að ríkisstjórnin skeri niður
ofurlaun skilanefndanna í stað þess að taka af þeim sem minnst mega sín.
HELGARPISTILL
Velferðarstjórn? Birgittu
blöskrar að skerða eigi
afkomu 30 þúsund ellilífeyr-
isþega og þeirra sem þurfa á
örorkubótum að halda.