Dagblaðið Vísir - DV - 21.06.2010, Blaðsíða 3

mánudagur 21. júní 2010 fréttir 3
„Hefði endað allt öðruvísi“
rúm tvö ár eru nú liðin frá því gengi
krónunnar hrundi og frumvarp um
höfuðstólslækkun hafði enn ekki ver-
ið tekið fyrir á Alþingi þegar dóm-
ur Hæstaréttar féll í síðustu viku.
Árni Páll Árnason félagsmálaráð-
herra sagði í samtali við DV nú í maí
að húsnæðisöryggi fólks hefði verið
í forgangi hjá félagsmálaráðuneyt-
inu. Þess vegna hefði ekki fyrr verið
brugðist við vanda þeirra 40 þúsund
einstaklinga sem hafi myntkörfulán.
„Allt frá hruni hafa menn verið að
velta fyrir sér myntkörfulánunum og
finna leiðir til að taka á þeim vanda
víða í stjórnkerfinu. Við höfum feng-
ið þær upplýsingar frá Ráðgjafarstofu
heimilanna og nú síðast í skýrslu
Seðlabankans að þessi lán eru far-
in að ógna verulega húsnæðisöryggi
fólks,“ sagði hann.
Baldur Jónsson smiður og kona
hans Ásta Ingibjartsdóttir há-
skólakennari voru með átján
milljóna króna íbúðarlán og þar
af voru níu milljónir í erlendri
mynt. Erlendu lánin hafa hækkað
um helming og verðtryggðu lán-
in hafa hækkað um eina og hálfa
milljón. Þannig að núna sitja
þau uppi með 20 milljóna króna
íbúð og 38 milljóna króna skuld.
„Um hver mánaðamót íhuga ég
að hætta að borga,“ segir Baldur.
„En ég þrjóskast við af því að ég
er hræddur um að við myndum
lenda í enn meiri hremmingum á
leigumarkaði.“
Eftir ítrekaðar ferðir í bankann
fékk Baldur frystingu á lánin. „Ég
þurfti að tala við marga áður en
við fengum einhver úrræði. Það
var ekki fyrr en ég fór að frekjast
og hóta því að hætta að borga að
eitthvað var að gert og við feng-
um frystingu. Sem þýðir bara að
við erum að hlaða upp fyrir aft-
an okkur. Við erum bara að borga
vextina og einhvern tímann þurf-
um við að takast á við það. En
ef við hefðum ekki fengið þessa
frystingu hefðum við aldrei staðið
undir þessu.“
Til þess að halda íbúðinni og
ná endum saman hefur Baldur,
sem er verktaki, látið önnur gjöld
sitja á hakanum eins og skatta og
virðisauka. „Ég skulda örugglega
rúmar tvær milljónir. Ég reyni að
hugsa ekki um það. Það er seinni
tíma vandamál. Ég var illa haldinn
af streitu, var alltaf með kvíðahnút
og þjáðist af svefnleysi, áhyggjum
og pirringi en svo tók ég meðvit-
aða ákvörðun um að ýta þessu frá
mér og halda áfram að lifa. Ég get
ekki verið með stöðugan kvíða í
fleiri mánuði eða ár. Engu að síð-
ur finn ég fyrir ákveðnu vonleysi
og hef misst trúna á stjórnvöld. Ég
var alltaf að bíða eftir því að þau
gerðu eitthvað en svo gerist ekki
neitt.“ ingibjorg@dv.is
Baldur Jónsson gerði allt til að halda húsinu en finnur fyrir vonleysi:
Hætti að borga skatta
Sigurður Helgason tók íbúðarlán
og bílalán í erlendri mynt sem hafa
hækkað til muna. Þegar dómurinn
féll um daginn fagnaði hann með fjöl-
skyldunni með því að kaupa góðan
take a way-mat frá Saffran, eitthvað
sem þau hafa ekki leyft sér lengi. „Við
erum bara búin að vera með snöruna
um hálsinn. Um hver mánaðamót
íhuga ég að flytja úr landi og skilja allt
eftir, sem er mjög súrrealískt því ég
hef alltaf greitt af mínum lánum og
haft gott kredit. Ég get ekki hugsað þá
hugsun til enda að vera skuldaþræll
það sem eftir er. En ég hef strögglað í
gegnum þetta þótt ég sé í mínus um
hver mánaðamót. Það má ekkert út
af bera svo við verðum ekki étin upp
af bönkunum og töpum öllu. Bíllinn
bilaði um daginn og viðgerðin kostaði
600.000. Þá fékk ég nett taugaáfall. Ég
gat sem betur fer komið því yfir á fyrri
eiganda því við hefðum aldrei stað-
ið undir því sjálf. Við höfum horft í
hverja einustu krónu. Erum til dæmis
hætt að kaupa föt og sjö mánaða dótt-
ir okkar klæðist bara brúnum og blá-
um fötum af bróður sínum.“
Sigurður er í sambúð og á tvö
bleyjubörn. Konan hans er í fæðing-
arorlofi. Síðan vextirnir af lánunum
ruku upp hefur hann búið við streitu
sem hefur haft þau áhrif að hann fékk
útbrot um allan líkamann. „Ég fékk
exem út um allan líkamann og í hár-
svörðinn. Ég hef aldrei fengið exem
áður og fór til læknis sem sagði að
þetta væri vegna streitu. Eina leiðin
til að losna við þetta væri að fara í gott
frí frá þessu öllu saman og jafna mig.
Ég hef stöðugar áhyggjur af því að ég
sé að verða gjaldþrota. Annars hef ég
líka misst matarlyst og svefn, ég er far-
inn að sofa mjög óreglulega. Ég verð
alltaf að sofna með eitthvað í eyrun-
um, ef ég er ekki að hlusta á eitthvað
og næ að hugsa get ég aldrei sofn-
að. Oft er ég þreyttur og ómögulegur
og það bitnar á vinnunni. Mér finnst
eins og það sé ákveðin siðblinda hjá
bankastarfsfólki sem virðist bíða eft-
ir tækifæri til þess að taka eignir okk-
ar upp í lánin til að geta aukið eigin
vegferð innan bankanna og hækkað
bónusinn. Á meðan mér finnst mér
vera stjórnað af bönkunum er ég ekki
minn eigin herra og það hefur slæm
áhrif á sjálfsvirðinguna. Þeir sem áttu
eignir í bönkunum fengu þær bættar
en skuldarar sitja uppi með byrðarn-
ar eins og þeir séu þriðja flokks mann-
eskjur. Það á líka við um fólk sem tók
verðtryggð lán og réttlætið þarf að
ganga fram á öllum vígstöðvum. Það
gengur ekki upp að fasteignir fólks
séu étnar upp af bönkunum vegna
þeirra eigin klúðurs.“
ingibjorg@dv.is
Sigurður Helgason segir að fjölskylda sín hafi lengi haft snöruna um hálsinn:
Fékk útbrot af streitu
Lét önnur gJöLd SitJa
á Hakanum Baldur hefur
misst trúna á stjórnvöld og
upplifði stöðugan kvíða.
mYnd HörÐur SVEinSSOn
„Fljótt á litið hljómar þessi dómur
mjög vel en ég á eftir að kanna betur
hvernig þetta kemur út,“ segir Ástþór
Skúlason, bóndi á Melanesi á Rauða-
sandi. Ástþór, sem er lamaður fyrir
neðan mitti, lýsti því í viðtali við DV í
desember hvernig Lýsing tók af hon-
um landbúnaðarvélar sem eru sniðn-
ar að fötlun hans.
Með hjálp Árna Johnsen alþing-
ismanns og Ólafs Magnússonar, for-
stjóra Mjólku, fékk hann tækin; traktor
og bindivél, til baka og er hann þeim
ævinlega þakklátur fyrir það.
Hann segir hins vegar að þrátt fyrir
ómetanlega aðstoð tvímenninganna
hafi hann þurft að berjast í bökkum.
„Afborganirnar hafa rúmlega tvöfald-
ast og það hefur verið þungur róður.
Mér sýnist á öllu að ég sé búinn að
greiða þeim mikið meira en það sem
ég fékk að láni,“ segir Ástþór sem lam-
aðist fyrir neðan mitti í bílslysi í febrú-
ar 2003.
Ástþór segir að hann geti ekki starf-
að sem bóndi missi hann þessi tæki
aftur. Hann væri afar illa settur án
þeirra, ekki síst vegna þess að vinnan
hjálpar honum að lifa með lömuninni
og kemur í veg fyrir að hann þurfi á
sérstakri sjúkraþjálfun að halda.
Spurður hvernig honum hafi geng-
ið að semja við Lýsingu eftir að um-
fjöllunin birtist í DV segir hann að það
hafi gengið betur en hann hugsi til
allra hinna sem ekki hafa sagt frá mál-
um sínum opinberlega. Hann gefur
Lýsingu ekki háa einkunn: „Ég mæli
ekki með Lýsingu sem fjármögnun-
arfyrirtæki til að stunda viðskipti við,“
segir hann.
Ástþór sagði líka frá því í desem-
ber að vörslusviptingarfyrirtækið, á
vegum Lýsingar, hefði skemmt vél-
arnar hans. Hann krafðist þess að þeir
gerðu við skemmdirnar en það hefur
enn ekki gerst. Hann hafi því þurft að
greiða viðgerðirnar úr eigin vasa. „Það
er enginn botn kominn í það mál en
ég verð kannski í betri stöðu ef dóm-
urinn stendur óhaggaður,“ segir Ást-
þór sem er hóflega bjartsýnn. „Þetta
hljómar allt vel en maður trúir þessu
ekki enn,“ segir hann. baldur@dv.is
Lýsing svipti lamaðan bónda atvinnutækjunum. Hann náði þeim aftur með hjálp góðra manna:
mælir ekki með Lýsingu
Hljómar vel Ástþór Skúlason bóndi
trúir því ekki enn að lánin verði leiðrétt.
„Þeir vissu þetta“ Gústaf Jökull segir að
stjórnendur fjármögnunarfyrirtækjanna
hljóti að hafa vitað um ólögmæti lánanna.