Dagblaðið Vísir - DV - 19.07.2010, Blaðsíða 8

8 fréttir 19. júlí 2010 mánudagur
Sú ákvörðun sjávarútvegsráðherra að gefa veiðar á úthafsrækju frjálsar er sögð ein sú stærsta í stjórnun
fiskveiða í mörg ár. Sitt sýnist hverjum um þessa ákvörðun. Þórður Már Jónsson, varaþingmaður Samfylk-
ingarinnar, segir Jón ekki hafa haft nein önnur ráð, en útgerðarmaðurinn Jón Guðbjartsson segir þetta
vera eitt stórt grín.
„Þegar einhver tegund er vannýtt
þá hljóta menn að skoða aðrar leið-
ir,“ segir Jón Bjarnason, sjávarút-
vegs- og landbúnaðarráðherra, um
þá ákvörðun að gefa veiðar á út-
hafsrækju frjálsar á næsta fiskveiði-
ári. Hann segir Hafrannsóknastofn-
un hafa verið með ráðgjöf upp á sjö
þúsund tonn á ári en aðeins brot af
því veiðst. „Það þýðir þá að það hefði
mátt veiða meira en gert var.“
Ákvörðunin er tekin til eins árs og
henni er ætlað hvetja til betri nýting-
ar á úthafsrækjustofninum og þannig
verði sem mestum verðmætum náð.
Í lok árs verði staðan svo endurmet-
in. „Þetta opnar möguleika á að aðrir
geti farið inn í veiðarnar með beinum
hætti og veitt upp í það sem Hafrann-
sóknastofnun telur vera óhætt gagn-
vart stofninum,“ segir Jón. Aðspurður
hvort að þetta sé skref í þá átt að hefja
fyrningu aflaheimilda segir Jón þessa
ákvörðun ekki koma því við. „Þessi
ákvörðun lýtur að þeim ákvæðum
að ef einhver undirtegund er vannýtt
þá er heimilt að gera þetta og hefur
ekkert með breytingar á lögum um
stjórn fiskveiða að gera.“
Fer að lögum í fyrsta sinn
„Eins og ég lít á þetta þá er hann að
fara að lögum núna í fyrsta skipti,“
segir Þórður Már Jónsson, varaþing-
maður Samfylkingarinnar, um þá
ákvörðun sjávarútvegs- og landbún-
aðarráðherra að gefa úthafsrækju-
veiðar frjálsar. Hann segir alveg ljóst
að ráðherra eigi að gefa veiðar á út-
hafsrækju frjálsar ef stofninn er van-
nýttur líkt og hann hefur verið. „Það
er ekki lagaskilyrði fyrir því að hafa
vannýttar tegundir í aflamarki en
ráðherra hefur engu að síður gert
það.“ Hann segir ákvörðun ráðherra
koma til með að hafa þá þýðingu
að úthafsrækjustofninn eigi eftir
að verða betur nýttur. „Hann hefur
verið stórlega vannýttur og því hafa
verðmætin úr úthafsrækjustofnin-
um ekki verið að skila sér í þjóðar-
búið núna hátt í áratug, svo neinu
nemi,“ segir Þórður Már og bætir
við: „Þessu var háttað svona af því að
það var hagkvæmara fyrir útgerðirn-
ar að nota þetta sem nokkurskonar
millifærslu til þess að geta leigt frá
sér meira af dýrum tegundum. Þess
vegna brann úthafsrækjuveiðikvót-
inn inni því hann var alltaf nýttur í
eitthvað annað.“ Hann segir Land-
samband íslenskra útvegsmanna
hafa mótmælt þessari ákvörðun.
„Þeir vilja fá að halda þessu áfram
þrátt fyrir að félagsmenn þeirra hafi
notað þetta til að braska á kostnað
þjóðarinnar.“
Þrýstingur frá LÍÚ
Þórður segir LÍÚ eiga eftir að setja
þrýsting á ráðherra til að fá þessu
breytt. „Ég ætla rétt að vona að hann
geri það ekki því það er ekki laga-
skilyrði fyrir því að breyta þessari
ákvörðun út af því að hann hefur að
mínu viti ekkert val, hann verður að
taka þessa ákvörðun. Ef hann vill síð-
an setja sóknarstýringu á þetta kerfi
þá er það allt annað mál. Hann get-
ur einfaldlega ekki bundið vannýtt-
ar tegundir í kvóta samkvæmt lög-
um um stjórn fiskveiða. Markmið
laganna er að efla atvinnu og byggð
í landinu en það er ekki til þess fall-
ið að efla atvinnu og byggð í land-
inu ef það að gefa út kvóta kemur í
veg fyrir það að tegundin verði nýtt,“
segir Þórður Már. Aðspurður hverjir
eigi eftir að hagnast á þessari breyt-
ingu segir hann: „Þeir sem raunveru-
lega hafa áhuga á því að veiða rækju
hagnast á þessu, að ógleymdu þjóð-
arbúinu.“
Keypti kvóta fyrir nokkrum
vikum
„Ég var að kaupa mér atvinnurétt-
indi í þessari grein fyrir 160 milljón-
ir af Byggðastofnun, þannig að það
er nokkuð einfalt hvað mér finnst
um þetta mál,“ segir Jón Guðbjarts-
son, einn af eigendum rækjuvinnsl-
unnar Kampa á Ísafirði, aðspurður
hvað honum finnist um að veiðar á
úthafsrækju hafi verið gefnar frjáls-
ar fyrir næsta fiskveiðiár. Jón segist
hafa keypt þennan kvóta fyrir nokkr-
um vikum. „Þeir seldu mér þessi at-
vinnuréttindi svo ég gæti haldið úti
rækjuvinnslu og útgerð með hundr-
að manns í vinnu. Ég hélt að ég væri
að gera hinn sniðugasta hlut fyrir
rækjuvinnsluna Kampa og útgerð-
arfyrirtækið Birni, sem ég stend að
mörgu leyti fyrir. Svo líða nokkr-
ir dagar frá því þeir seldu mér þetta
og þá segja þeir mér í raun að halda
áfram að borga af þessu og hinir gera
það sem þeir vilja gera,“ segir hann.
Vanhugsuð gagnrýni
Jón Bjarnason, sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðherra, segir að út-
hafsrækjukvótinn hafi verið van-
nýttur og brögð hafi verið að því að
útgerðarmenn hafi fengið kvótan-
um breytt í aðrar tegundir. Jón Guð-
bjartsson segir þessa gagnrýni illa
hugsaða. „Ástæðan fyrir því að lítið
hefur veiðst af aflaheimildunum er
að kvótinn hefur dreifst svo mikið á
margar útgerðir. Heimildirnar hafa
verið að silast aftur til þeirra sem
vilja veiða kvóta. Það leist engum á
það að veiða rækju fyrir sjö átta árum
því veiðarnar dugðu ekki upp í olíu-
kostnað. Þetta er að breytast núna
og nú eru um áttatíu prósent af afla-
heimildunum á þessu fiskveiðiári
búnar að veiðast og er von á því að
kvótinn klárist í ár.“
Hagar sér eins og Jón Gnarr
Jón Guðbjartsson segist ætla að
skoða réttarstöðu sína vegna þessa
máls. „Auðvitað geri ég það. Þú get-
ur rétt ímyndað þér að við erum bún-
ir að vera með lög í landinu sem við
höfum unnið eftir í tæplega þrjátíu
ár. 1992 byrjaði ég að kaupa mér at-
vinnuréttindi í þessari grein með
syni mínum. Svo koma þessi menn
og segja að þetta sé allt í plati. Getur
þessi ríkisstjórn bara hagað sér eins
og Jón Gnarr, bara djók. Ég skulda
einhverjar hundruð milljóna vegna
þessarar útgerðar. Eigum við kerling-
in að sitja uppi með það að reyna að
borga þetta í ellinni með engar tekj-
ur. Þetta er svo mikið djók að mönn-
um skuli detta þetta í hug,“ segir Jón.
Ekki fyrir þjóðfélaginu
Jón segist ekki vera búinn að taka
ákvörðun um hvernig hann muni
haga rekstri fyrirtækisins í kjölfar
þessarar ákvörðunar en hann ætli
sér þó ekki að loka fyrirtækinu. „Við
vorum að horfa á áframhald í þess-
um geira fyrir þessa ákvörðun en
við erum ekki farnir að taka neinar
ákvarðanir núna um framtíðina. Nú
höfum við staðið okkur skikkanlega í
átján ár. Ef það er markmiðið að við
eigum að hætta útgerð og einhverjir
aðrir að taka við, þá þurfa þessir háu
herrar að láta okkur vita. Þá myndi
ég skila lyklunum eins og skot því ég
ætla ekki að vera fyrir þjóðfélaginu ef
það eru aðrir betri í þessu en ég. Ég
var bifvélavirki hér áður fyrr og þó ég
sé orðinn 64 ára þá get ég vel hugs-
að mér að fara að vinna við bíla aft-
ur,“ segir Jón.
birGir oLGEirsson
blaðamaður skrifar: birgir@dv.is
Getur þessi ríkis-stjórn bara hag-
að sér eins og Jón Gnarr,
bara djók.
stór ákvörðun ÁkvörðunJónsBjarnasonar,
sjávarútvegs-oglandbúnaðarráðherra,erumdeild.
Jón Guðbjartsson„Efþaðermarkmiðið
aðviðeigumaðhættaútgerðogeinhverjir
aðriraðtakavið,þáþurfaþessirháuherrar
aðlátaokkurvita.“ Eina færa leiðin ÞórðurMárJónsson,
varaþingmaðurSamfylkingarinnar,segir
ákvörðunJónsBjarnasonarhafaveriðþá
einuréttuístöðunni.
deila um veiðar á rækju