Dagblaðið Vísir - DV - 19.07.2010, Blaðsíða 13

mánudagur 19. júlí 2010 fréttir 13
Vilja að DaVíð Smári fái hjálp
Ræður ekki við reiðina
Fórnarlömb Davíðs Smára segja
árásir á sig hafa verið skyndilegar
og tilefnislausar. Deildarstjóri
hjá Fangelsismálastofnun telur
líklegt að hann yrði sendur á
reiðistjórnunarnámskeið.
Ennþá óttaslEginn
ValuR SteingRímSSon,
eitt fórnarlamba Davíðs
Smára, segist enn í dag
vera óttasleginn eftir að
Davíð Smári réðst á hann
fyrir rúmum þremur árum.
Hann gegndi þá starfi
knattspyrnudómara í leik
í utandeildinni í knatt-
spyrnu og endaði rifbeins-
brotinn eftir viðskiptin.
„Ég skil ekki hvers vegna
ekki er gripið inn í þetta
ferli og hann fær bara að
halda áfram ofbeldisverk-
um sínum. Auðvitað er fá-
ránlegt að hann geti bara
haldið þessu endalaust
áfram og fái að komast upp
með það. Það er ekki gott
að horfa upp á fleiri fréttir
af hans verknuðum, það
skilur enginn í þessu. Sem
fórnarlamb verð ég sorg-
mæddur yfir því að fylgjast
með þessu,“ segir Valur.
„Það var ekkert grín að
lenda í þessu og mér var
mjög brugðið. Sjálfan langar mig ekkert að hitta á hann aftur en ég er
ennþá óttasleginn og var um mig síðan þetta gerðist. Það er eitthvað
í sálinni hjá mér því áður hugsaði ég aldrei um svona hluti. Í mínum
huga hlýtur að vera einhver ástæða fyrir því af hverju maðurinn hagar
sér svona og fyrir vikið þurfi hann hjálp til að vinna sig frá þessu. Hann
virðist alltaf dauðsjá eftir atburðunum og hann var voðalega almenni-
legur við mig eftir að þetta gerðist. Þetta virðist vera eitthvað sem hann
ræður ekki við og þarf hjálp við.“
„Það eru til siðblindir einstaklingar
sem beita ofbeldi og leita sér aldrei
sjálfviljugir hjálpar. Þeir líta einfald-
lega á ofbeldið og undirokun sem
hluta af tilverunni. Öll samskipti eru
í þeirra huga átök um yfirráð en það
geta aftur á móti flestir lært að það
borgar sig ekki að láta svona,“ segir
Einar Gylfi Jónsson sálfræðingur sem
hefur um áratugaskeið aðstoðað fólk
við að komast frá mynstri ofbeldis en
hans reynsla snýr einkum að þeim
sem vilja sjálfir leita sér aðstoðar. Í
samtali við DV ræðir hann almennt
um sálfræðimeðferð ofbeldismanna
en ekki um málefni Davíðs Smára
Helenarsonar.
Einar Gylfi hefur, ásamt sálfræð-
ingnum Andrési Ragnarssyni, lengi
stýrt meðferðarúrræði fyrir karlmenn
sem beita ofbeldi í nánum sambönd-
um, Karlar til ábyrgðar, með góðum
árangri. Fókusinn þar snýr að heimil-
isofbeldi karla en hann myndi sjálfur
vilja sjá frekari úrræði hér á landi í þá
veru að meðferð sé sett sem skilyrði
fyrir ofbeldismenn. Í kjölfarið myndu
líkurnar aukast á því að ofbeldis-
menn væru fúsir til samvinnu um að
bæta ráð sitt.
tekið á grunninum
Fyrstu tvö skrefin snúa að því að of-
beldismaðurinn átti sig á því hvað
hann gerði í smáatriðum og síðan
hver beri ábyrgðina á því hvað gerð-
ist. „Í vinnu minni með ofbeldis-
mönnum, sem leitað hafa sér hjálp-
ar, fer ég í gegnum ákveðin skref og
það er mikilvægt að taka þau í réttri
röð. Fyrst reyni ég að gera ofbeldið
sýnilegt fyrir ofbeldismanninum því
menn sem vinna þannig óhæfuverk
hafa í huga sér mjög óljósa mynd af
ofbeldisverkinu en þetta er sjálfvirk-
ur varnarmekkanismi hjá viðkom-
andi,“ segir Einar Gylfi.
„Næsta skref er að fá ofbeldis-
manninn til að átta sig á því hver ber
ábyrgð á ofbeldisverkinu. Ég heyri
oft svör í þá átt að viðkomandi segist
vita að þetta hefði hann ekki átt að
gera en að ég ætti bara að vita hvern-
ig fórnarlambið lét áður en ofbeldið
átti sér stað. Þannig heyri ég oft setn-
ingar eins og: „Þessi kunni sko að
ýta á takkann hjá mér,“ eða: „Þegar
svona er sagt við mig þá bregst mað-
ur við.“ Þarna ber fórnarlambið orð-
ið stóran hluta af ábyrgðinni í huga
ofbeldismannsins en það er alltaf
hann sem ber ábyrgð á því hvern-
ig hann bregst við hegðun annarra
í sinn garð. 100 prósent ábyrgð á
eigin hegðun er einmitt lykill að ár-
angrinum.“
aðstæður og afleiðingar
Aðspurður segir Einar Gylfi það oft-
ast auðveldara að fá ofbeldismenn
sem beita líkamlegu ofbeldi til að átta
sig á gjörðum sínum og hvar ábyrgð-
in liggi. Næstu skref er að skoða um-
hverfi ofbeldismannanna og loks að
hjálpa þeim til að átta sig á afleiðing-
um ofbeldisverkanna. „Við reynum
síðan að skoða samhengi ofbeldisins
og áhrifaþætti, líkt og áfengisneyslu
eða aðstæður í fortíðinni. Í raun að
finna út hvatirnar bak við ofbeldið og
við hvaða aðstæður það brýst helst
fram,“ segir Einar Gylfi.
„Síðast veltum við upp afleið-
ingum ofbeldisins, bæði fyrir
ofbeldis mennina sjálfa og þá sem
fyrir því verða. Til að fá menn til að
bera ábyrgð á sjálfum sér og reyna
að sjá hvernig öðruvísi sé hægt að
bregðast við er nauðsynlegt að fara
í gegnum þetta ferli. Það eru til
ýmsar aðrar leiðir en að beita of-
beldi þegar einstaklingarnir finna
að þeir eru að missa stjórn á sér.
Við reynum að sýna þeim aðrar
leiðir.“
góður árangur
Eins og áður sagði hafa þeir Ein-
ar Gylfi og Andrés hjá Körlum til
ábyrgðar náð góðum árangri í starfi
sínu, bæði í gegnum einstaklings-
meðferðir og hópastarf. Aðspurð-
ur viðurkennir hann að því mið-
ur sé ekki hægt að fullyrða að allir
séu læknanlegir. „Við byrjum alltaf á
vinnu með einstaklinginn og síðan
þróast það yfir í hópvinnu þegar það
á við. Kannanir okkar hafa sýnt fram
á mjög góðan árangur. Þeir sem end-
ast í meðferðinni hafa í öllum tilvik-
um séð fram á stóraukin lífsgæði og
líkamlegt ofbeldi horfið alveg,“ segir
Einar Gylfi.
„Sumir koma bara í eitt eða tvö
viðtöl og sjá þá að þarna sé einhver
sálfræðingur sem skilur ekkert af
hverju konan þeirra er svona erfið.
Sumir eru síbrotamenn og ég neita
því ekki að sumir eru varla læknan-
legir. Þeir eru siðblindir og þó þeir
viti  af reglunum telja þeir þær ekki
gilda um sig, þeir séu yfir reglurnar
hafnir.“
Siðblindir ofbeldismenn
leita sér síður hjálpar