Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.2010, Blaðsíða 18

SamviSkubit
organiSta
n Enn er óljóst hvaða lyktir mál Guð-
rúnar Ebbu Ólafsdóttur fær þegar
og ef það verður sótt undir teppi
biskups. Stór
leyndarmál liggja
í þagnargildi inn-
an kirkjunnar og
er þess beðið að
Karl Sigurbjörns-
son taki á sig
rögg og láti svipta
af þeim hulunni.
Einn af starfs-
mönnum kirkjunnar, Birgir Ás Guð-
mundsson, fyrrverandi organisti Bú-
staðakirkju, hefur tjáði sig opinskátt
í bréfi, sem DV.is birti fyrir helgi, til
Biskupsstofu um framferði Ólafs
heitins Skúlasonar biskups. Því bréfi
var einnig haldið til hliðar af Karli og
félögum sem eru í miklum vanda.
EðlilEg ofurlaun
n Ólafur Stephensen, ritstjóri
Fréttablaðsins, telur það vera létt-
vægt að Steinunn Guðbjartsdóttir
og aðrir sem annast uppgjör gömlu
bankanna séu
með allt að sjö
milljónum króna
í mánaðarlaun.
Þetta kom fram í
þættinum Í bítið
á Bylgjunni þar
sem Ólafur sagð-
ist ekki nenna
að öfundast út í
fólk með há laun.
Sjálfur hefur hann undanfarin ár
verið með hálfa aðra milljón í mán-
aðarlaun. Fyrst var hann launaður
fyrir að stýra 24 stundum, þá Mogg-
anum og loks Fréttablaðinu. Allir
eiga miðlarnir sameiginlegt að hafa
tapað stórt.
ríkir Stofukommar
n Það kemur fæstum á óvart að of-
urkapítalistinn Bjarni Benediktsson
skuli samkvæmt skattskrá eiga 140
milljónir króna
umfram skuldir.
Þetta er aðeins
brot af því sem
áður var þegar
Engeyjarættin
var í blóma. Það
eru heldur ekki
tíðindi að Pétur
Blöndal skuli
vera bjargálna
með eignir uppá 164 milljónir króna.
Stóru fréttirnar liggja í því að Atli
Gíslason og Álfheiður Ingadóttir,
þingmenn VG, séu stóreignafólk með
eignir, hvort um sig, sem slaga í 200
milljónir króna. Sannkallaðir stofu-
kommar þar á ferð.
kúlukóngur í lúxuS
n Kúlulánakóngurinn Ari Dan-
íelsson hefur það heldur betur gott
þessa dagana í Lúxemborg. Skila-
nefnd Glitnis sendi út fréttatilkynn-
ingu í vikunni um stofnun Reviva
Capital sem DV sagði frá á dögunum.
Fær Ari að vera einn eigenda fyrir-
tækisins sem sér um að innheimta
hvorki meira né minna en 250 millj-
arða króna fyrir þrotabú Landsbank-
ans og Glitnis. Ari fær sem eigandi
visst hlutfall af hagnaði fyrirtækis-
ins. Ekki slæmt hjá manni sem var
á launum við koma Glitni í þrot. Nú
fær hann enn betur borgað fyrir að
innheimta kröfur þrotabúsins.
Frelsum Gylfa
Eftir margra daga umræður er nið-urstaðan að Gylfi Magnússon við-skiptaráðherra leyndi líklegu ólög-mæti gengisbundinna lána fyrir
þjóðinni og Alþingi. En það er ekki endilega
ástæðan fyrir því að hann þarf að hætta.
Gylfi hefur varið sig með því að hann hafi
ekki sagt beinlínis ósatt. Hann gaf tækni-
lega rétt svar á Alþingi: „Lögfræðingar bæði
í viðskiptaráðuneytinu og annars staðar í
stjórnsýslunni hafa vitaskuld skoðað það
mál. Niðurstaða þeirra er að lánin séu lög-
mæt.“ Aðferð hans var að svara spurningu
um erlend lán í íslenskri mynt með svari sem
varðaði erlend lán í erlendri mynt. Þau síðar-
nefndu eru lögleg.
Gylfi beitir fyrir sig Geirsvörn. Geir Haar-
de sagði yfirleitt ekki ósatt þegar hann leyndi
yfirvofandi efnahagshörmungum fyrir
þjóðinni. Hann svaraði einfaldlega öðru en
spurt var um, svaraði út í hött eða þagði. Með
þeim aðferðum náðu Geir, Davíð Oddsson
og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir að framkalla
stærstu blekkingu Íslandssögunnar. Við höf-
um bitra reynslu af hvítum lygum ráðherra
og getum ekki umborið þær.
Þegar niðurstaða Hæstaréttar var að
gengisbundnu lánin væru ólögleg virtist
Gylfi sleginn fyrir hönd bankanna. Stjórn-
völd virtust fullkomlega óviðbúin niður-
stöðunni. Gylfi virtist beinlínis mótfall-
inn henni, jafnvel þótt þetta væri ein mesta
mögulega lausn sem almennir borgarar og
fyrirtæki gætu fengið.
Gylfi hefur sem ráðherra viðskipta og
bankamála tekið stöðu með bönkunum.
Og kannski var það hans hlutverk. Allir
voru sammála um að það þyrfti að endur-
lífga bankana til að halda efnahagslífinu
gangandi. En nú er endurlífguninni lok-
ið og tími til kominn að hemja þá áður en
það verður aftur of seint. Næsta skref er að
gera grundvallarbreytingu á réttarstöðu
almennings gagnvart bönkum og fyrir-
byggja að bankarnir gleypi samfélagið að
nýju.
Helsta svar Gylfa við harðri gagnrýni
er að hann hafi verið beðinn um að verða
ráðherra, en vilji það ekkert sérstaklega.
„Ég hef margoft sagt að það sé mér ekki
mikið kappsmál að vera ráðherra,“ sagði
hann til dæmis í viðtali við Morgunblaðið.
Þetta endurtók hann í öðrum fjölmiðlum.
Maður sem hefur ekki metnað til að
vera í einni æðstu stöðu íslenska ríkisins á
ekki að vera þar. Maður sem svarar gagn-
rýni á störf sín með yfirlýsingu um tak-
markaðan áhuga sinn um að sinna starf-
inu getur ekki lengur notið trausts.
Gylfi hefur skilað sinni vinnu við end-
urreisn bankanna. Þökk sé honum fyrir
hana. Hann var um margt til fyrirmyndar
sem ráðherra; auðmjúkur í svörum og vel
að sér um virkni efnahagslífsins. Hann
var mikilvægt mótvægi gegn tæru hug-
sjónafólki úr röðum Vinstri-grænna, og
ráðherranum Jóni Bjarnasyni sem styður
verðsamráð. En nú virðist enginn vilja að
hann sé ráðherra áfram. Ekki einu sinni
hann sjálfur. Það er stóra ástæðan fyr-
ir nauðsynlegu brotthvarfi hans. Farvel
Gylfi og takk fyrir allt.
Jón TrausTi reynisson riTsTJóri skrifar. „nú virðist enginn vilja að hann sé ráðherra áfram.“
sandkorn
tryggvagötu 11, 101 reykjavík
Útgáfufélag: Dv ehf.
Stjórnarformaður:
Lilja Skaftadóttir
framkvæmdaStjóri:
Bogi örn emilsson
ritStjórar:
jón trausti reynisson, jontrausti@dv.is
og reynir traustason, rt@dv.is
fréttaStjóri:
Ingi Freyr vilhjálmsson, ingi@dv.is
dv á netinu: Dv.IS
aðalnÚmer: 512 7000, ritStjórn: 512 7010,
áSkriftarSími: 512 7080, auglýSingar: 512 7050.
SmáauglýSingar: 515 5550.
umbrot: Dv. Prentvinnsla: Landsprent. dreifing: Árvakur.
Dv áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins
á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
leiðari
18 umræða 16. ágúst 2010 mánudagur
„Óboðleg stjórnmál“ er heiti á grein
sem Jóhann Hauksson skrifar í DV í
síðustu viku. Yfir greininni er mynd
af undirrituðum. Þar segir m.a.: „Gera
má ráð fyrir því að stjórnarflokkarn-
ir þrír, Samfylkingin, Steingríms-
flokkurinn og Ögmundarflokkurinn,
séu sammála um að náttúruauðlind-
ir skuli vera í þjóðareign. En þar lýk-
ur samstöðunni. Ágreiningur vaknar
þegar kemur að útlendingum. Menn
hafa staðið agndofa gagnvart einangr-
unarhneigðum og þjóðernisofstopa
Ögmundar Jónassonar í grein hans í
Morgunblaðinu 6. ágúst síðastliðinn.
Fæstir átta sig á því forstokkaða hatri
sem hann reynir þar að rækta í garð
útlendinga. Þeir eru álitnir þjófar og
erindrekar samviskulausra kapítalista
sem að mati Ögmundar eiga og reka
AGS og Evrópusambandið.“
Beðið um sanngirni
Ég veit eiginlega ekki hvernig á að
bregðast við svona skrifum; hvort yf-
irleitt eigi að taka mann sem svona
skrifar alvarlega. Það gera þó hugs-
anlega einhverjir lesendur DV. Sjálfur
gerði ég það fyrr á tíð og sjálft Blaða-
mannafélag Íslands hefur útnefnt Jó-
hann sem fréttamann ársins. Það var
þá. Núna sýnist mér Jóhann vera í
einhverju allt öðru en fréttamennsku.
Hann leyfir sér að ljúga upp á mig
skoðunum; segir mig rækta hatur í
garð útlendinga! Hann vísar sérstak-
lega til blaðagreinar sem ég skrifaði í
Morgunblaðið 6. ágúst sl. í þessu sam-
bandi. Þeir sem áhuga hafa á að lesa
þá grein geta fundið hana á heima-
síðu minni: ogmundur.is. Þar og ann-
ars staðar má finna ótal greinar sem
ég hef skrifað um stefnur og strauma
í alþjóðamálum, hvernig farið er vel
með sumt fólk og annað ekki, hvern-
ig fjármagnsöfl og stórveldi hafa leikið
fátækt og varnarlaust fólk og ríki. Þetta
varðar Jóhann Hauksson ekkert um.
Hann bara fullyrðir og fordæmir. Ég
treysti því að hver og einn dæmi fyrir
sig á mælikvarða réttsýni og sanngirni.
Hvað varðar eignarhald á auðlind-
um Íslands hef ég varað við einkavæð-
ingu þeirra og sagt að ekki sé mun-
ur á innlendu og erlendu eignarhaldi
einkaaðila nema að því leyti að fjár-
streymi arðgreiðslna úr landi sé meira
ef eignarhaldið er erlent. Það komi
niður á íslensku hagkerfi. Skyldi það
kannski bera vott um hatur á útlend-
ingum að vísa til þessarar staðreynd-
ar?
Eitt í dag, annað á morgun?
En bíðum við, Jóhann Hauksson læt-
ur ekki staðar numið við meint útlend-
ingahatur mitt. Undir millifyrirsögn-
inni, „Ruglingur og ósamkvæmni“,
gerir hann því skóna, að ég og aðrir
þingmenn VG – vísar einhverra hluta
vegna aðeins til okkar nokkurra með
nöfnum – hefðum sýnt einkavæðingu
HS Orku fullkomið tómlæti þegar hún
var að eiga sér stað, heimild fengin fyr-
ir sölu á hlut ríkisins í Hitaveitu Suð-
urnesja á fjárlögum fyrir árið 2007.
Þetta hafi verið gert án nokkurra at-
hugasemda og er þar komin skýringin
á millifyrirsögninni um að ekkert sé að
marka okkur. „Þetta eru vitanlega ekki
boðleg stjórnmál,“ segir verðlaunahafi
blaðamanna með vandlætingu.
Hvað skyldi nú vera rétt í þessu?
Haustið 2006 var margt að gerast
í orkugeiranum. Til umræðu voru
frumvörp um breytingu á lögum um
Landsvirkjun í kjölfar þess að ríkið
hafði keypt hlut Reykjavíkurborgar
og Akureyrar í Landsvirkjun. Í tengsl-
um við þetta voru breytingar á nokkr-
um lögum á orkusviði, þar á meðal var
stofnað hlutafélag um Orkubú Vest-
fjarða og Hitaveitu Suðurnesja. Um
þetta spunnust miklar og harðar um-
ræður á Alþingi þar sem þungamiðj-
an í málflutningi mínum voru varn-
aðarorð gegn bæði markaðsvæðingu
og einkavæðingu. Þegar hér var kom-
ið sögu var þó fyrst og fremst verið að
skáka til eignarhlutum innan opin-
bera kerfisins og í því samhengi ber að
skoða heimildarákvæði um sölu rík-
isins á hlut sínum í Hitaveitu Suður-
nesja á fjárlögum fyrir árið 2007. Mig
grunaði þó að annað héngi á spýtunni
og krafðist svara.
Umræður á Alþingi
Í ræðu á þingi 20. nóvember 2006
spurði ég ráðherra þáverandi rík-
isstjórnar: „Hvert er förinni heitið,
hæstv. ráðherra? Hver er framtíðar-
sýnin? Hvað sjá menn í kortunum?
Verða hér eitt, tvö eða þrjú orkufyr-
irtæki? Nú er verið að gera Rarik og
Orkubú Vestfjarða að dótturfyrirtækj-
um. Fylgir Norðurorka í kjölfarið?
Sameinast Orkuveitan og Hitaveita
Suðurnesja? Verður þetta allt að einu
fyrirtæki? Hver er framtíðarsýn? Hvert
erum við að stefna? Til hvers er leik-
urinn gerður?“ Ég rakti í smáatriðum
hvernig fjármálamenn vomuðu nú
yfir þessum geira og nefndi nöfn í því
sambandi og hlaut ámæli fyrir. Sag-
an kennir hins vegar að varnaðarorð-
in voru á rökum reist! Stjórnarþing-
maður sagði við þessa umræðu: „En
hv. þm. Ögmundur Jónasson og fleiri
halda áfram að hamra á orðinu einka-
væðing. Það er sambærileg aðferð og
var þekkt í Þýskalandi að hamast nógu
oft þangað til að almenningur væri far-
inn að trúa. En menn fara þar beinlínis
með rangt mál í þeim efnum. Líklega
vísvitandi. Verst af öllu þykir mér þeg-
ar hv. þingmenn saka þá sem standa
að þessu frumvarpi um óheiðarleika.
Það kom fram hér m.a. í andsvörum
sem hv. þm. Ögmundur Jónasson og
hv. þm. Össur Skarphéðinsson áttu
sín á milli. Þar notuðu þeir afskaplega
ógeðfelld orð þar sem þeir væna m.a.
heilan stjórnmálaflokk og flutnings-
menn þessa frumvarps um óheiðar-
leika. Þeir halda því fram að verið sé að
blekkja, fara á bak við, undirlægjuhátt-
ur, svik og blekkingar.“ Þetta voru við-
brögð við tilvísunum mínum í skjal-
festar yfirlýsingar fjármálamanna um
að þeir beindu nú sjónum sínum að
orkugeiranum. Það mætti ekki gerast
að þeir fengju hann í hendur og var-
aði ég við því að í kjölfar hlutafélaga-
væðingar væri eignarhald oftar en
ekki fært til einkaaðila. Reynslan er-
lendis frá kenndi að markaðsvæðing
skilaði sér ekki til neytenda og hvað
einkavæðinguna áhrærir þá færði ég
fram ítarleg rök fyrir því að besta fyr-
irkomulagið væri að hafa eignarhaldið
alfarið á hendi hins opinbera: „Ætlum
við virkilega að taka raforkugeirann,
vatnið og aðra þætti almannaþjón-
ustunnar og hrinda út á markaðstorg-
ið þannig að einstaklingar, eins og sá
sem ég vísaði til hér geti haft þjónust-
una að féþúfu? Þetta eru staðreynd-
ir lífsins. Ég vísa í tölur og staðreyndir
sem einkenna orðið íslenskt samfélag.
Það eru fjármálamenn sem ráða orð-
ið lögum og lofum. Síðan búum við við
ríkisstjórn sem ætlar að halda áfram á
þessari braut. Hún er nú að taka hinn
verðmæta raforkugeira, rífa hann frá
þjóðinni og henda út á markaðstorgið.
Finnst mönnum þetta saklaust? Þurfa
stjórnmálamenn og stjórnmálaflokk-
ar sem standa fyrir þessu ekki að gera
betur grein fyrir máli sínu?“
Vill fáræði og heraga!
Það gerðu þeir ekki. Sögðu ósatt um
fyrirætlanir sínar; að lagabreytingarn-
ar væru einvörðungu gerðar til að færa
til eignarhald innan hins opinbera. Af
minni hálfu voru sett fram rök og upp-
lýsingar um reynsluna erlendis. Vitn-
að í skýrslur og rannsóknir. Þegar
þáverandi ríkisstjórn síðan nýtti sér
heimildarákvæði til sölu á hlut sín-
um í Hitaveitu Suðurnesja vorið 2007,
með því að selja hann einkaaðilum
þvert á það sem sagt hafði verið, mót-
mælti ég því hástöfum opinberlega.
Allt þetta leyfir Jóhann Hauksson sér
að kalla „tómlæti“, og „ósamkvæmni“
– og „óboðleg stjórnmál“ heitir það
þegar þessi mál eru núna rædd á ná-
kvæmlega sömu forsendum og áður,
nema hvað við erum nú reynslunni
ríkari!
Á þessum tíma var því miður allt of
lítið um að hlustað væri á rök. Það var
einræðið sem gilti, heraginn. Eftir slík-
um heraga kallar Jóhann Hauksson í
DV. Segir gagnrýna umræðu trufla rík-
isstjórnina. Inn í slíkt mynstur sýnist
mér að hann sjálfur smellpassi. En þá
á starfsheitið að vera eitthvað annað
en fréttamaður. Fréttafulltrúi?
Óboðleg blaðamennska
öGmUnDUr
jÓnASSon
alþingismaður skrifar
„Þeir halda því fram
að verið sé að blekkja,
fara á bak við, un-
dirlægjuháttur, svik
og blekkingar. “
kjallari