Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.2010, Blaðsíða 67

í heiminum,“ segir Kristinn og bæt-
ir við: „Þetta er grafalvarlegt mál og í
sjálfu sér komið að grundvallarspurn-
ingum um tjáningarfrelsið í heimin-
um og frelsi internetsins. Það er búið
að draga þarna línu í sandinn; öðru
megin er réttur almennings til tján-
ingar, aðgangs að upplýsingum og
hinum megin eru stjórnvöld sem vilja
ekki bara halda í sín leyndarmál held-
ur beita öllum tækjum og ráðum til að
halda niðri sannleikanum og hindra
frelsi almennings.“
Bankareikningur í
Landsbankanum
Í dag eru tveir bankareikningar sem
almenningur getur lagt inn á til að
styrkja starf Wikileaks; annar í þýskum
banka og hinn í Landsbanka Íslands.
Kristinn segir fjárhagslegan stuðn-
ing almennings við starf samtakanna
skipta gríðarlegu máli.
„Sem stendur eru þessar tvær leið-
ir þær einu fyrir fólk til að leggja sam-
tökunum lið. Við höfum algjörlega
reitt okkur á framlög einstaklinga sem
hafa lagt sitt af mörkum svo Wikileaks
geti starfað. Þetta eru frekar smá fram-
lög frá ákaflega stórum hópi einstakl-
inga sem er mjög jákvætt og sýnir að
fólki er ekki sama um tjáningarfrelsið.
Það skiptir afar miklu máli að við fáum
stuðning til að starfa áfram. Það eru
mikil útgjöld tengd starfi samtakanna
og það er mjög mikilvægt að almenn-
ingur geti stutt þau með einhverjum
hætti.“
Einstaklingar ekki í hættu
Helsta gagnrýni embættismanna í
Bandaríkjunum á leka Wikileaks hef-
ur verið sú að með birtingu skjala frá
Afganistan, Írak og nú sendiráðsskjal-
anna sé lífi einstaklinga stefnt í hættu.
Kristinn blæs á þessa gagnrýni og segir
hana gjörsamlega marklausa.
„Við erum búin að heyra þessa sögu
í hvert einasta skipti síðustu mánuði
sem við höfum sent út gögn. Núna höf-
um við verið í samstarfi við fjölmiðla
við að birta gögn sem hafa verið yfir-
farin og nöfn einstaklinga, sem gætu
lent í hættu ef nöfn þeirra birtust, hafa
verið tekin út . Við heyrðum líka þessa
gagnrýni þegar Íraksskjölin birtust sem
voru 400 þúsund talsins. Þar voru öll
nöfn tekin út þannig að við höfum sýnt
það í gegnum tíðina að við vinnum
með ábyrgum hætti. Þetta eru að mínu
mati innantómar yfirlýsingar sem eiga
ekki stoð í veruleikanum og tilraun til
að sverta samtökin,“ segir Kristinn.
Næstu dagar hjá Wikileaks
Það veit í raun enginn hvernig næstu
dagar og vikur verða hjá Kristni og fé-
lögum hjá Wikileaks. Þó er ljóst að
þrýstingur stjórnvalda mun aukast á
síðuna enda einungis búið að birta
nokkur hundruð þeirra 251.287 skjala
sem fjölmiðlar í samstarfi við Wiki-
leaks munu birta á næstu vikum. Krist-
inn segir ómögulegt að segja hvernig
næstu dagar verði.
„Við tökum einn dag í einu – skref
fyrir skref. Við erum að finna óhemju-
mikinn stuðning við starf okkar sem
hefur magnast dag frá degi. Því meira
sem reynt er að þagga niður í okkur –
þeim mun meiri verður stuðningur al-
mennings því almenningur er að átta
sig á því að þetta er farið að snúast um
grundvallarspurningar í okkar veru-
leika,“ segir Kristinn.
Skjölin um stóra bankann
Julian Assange sagði í viðtali við tíma-
ritið Forbes á dögunum að í byrjun
næsta árs myndi Wikileaks birta 10.000
skjöl sem sýna fram á mikla spillingu í
bandarískum stórbanka. Kristinn seg-
ir mikið magn gagna liggja hjá samtök-
unum.
„Wikileaks hefur mikið af upplýs-
ingum sem eru óbirtar og þær verða
birtar með ábyrgð og yfirvegun næstu
mánuði,“ segir Kristinn og vill aðspurð-
ur ekki tjá sig um efni þessara gagna.
Gagnapakki settur á netið
Þegar Íraksskjölin voru birt varð þrýst-
ingurinn á samtökin mikill og var þá
ákveðið að setja á netið stóran gagna-
pakka með ýmsum gögnum Wikileaks.
Gagnapakkinn er varinn með lykilorði
sem samanstendur af 256 táknum og
tölvusérfræðingar segja ómögulegt að
afkóða.
„Þessi pakki hefur að geyma upplýs-
ingar sem við teljum að eigi erindi við
almenning. Það er ekki nema í ýtrustu
neyð sem hann verður opnaður og þá
er ég að tala um að ef lífi og limum fólks
sem starfar við Wikileaks er á einhvern
hátt ógnað eða ef eitthvað kemur fyrir
það. Ef slíkt ástand kemur upp gagn-
vart samtökunum og í raun gagnvart
tjáningarfrelsinu þá verður þessi pakki
opnaður. Það er langur vegur í þá átt að
það verði að veruleika enn sem komið
er, enda höfum við ekki trú á öðru en
það verði undið ofan af þessari skelfi-
legu þróun sem maður hefur upplif-
að síðustu daga,“ segir Kristinn og að-
spurður segist hann ekki vera smeykur
um að sú alvarlega staða komi upp. „Ég
hef fulla trú á því að sigur í þessari bar-
áttu – sem er farin að snúast upp bar-
áttu einstaklinga gegn valdinu – muni
falla einstaklingum í skaut.“
Vill sjá stuðning ríkisstjórnar
Íslands
„Ég myndi telja það mjög verðugt að
fulltrúar íslensku ríkisstjórnarinnar
lýstu yfir stuðningi við baráttu Wiki-
leaks eða alla vega fordæma þess-
ar grófu árásir á samtökin sem hafa
jafnvel birst í hótunum og hvatningu
til lífláts aðalritstjóra Wikileaks og
gagnvart öðrum sem hafa starfað fyr-
ir samtökin. Það hefur örlað á því að
sú gagnrýni sem jafnvel hefur komið
frá háttsettum stjórnmálamönnum í
Bandaríkjunum hafi beinst gegn Ís-
landi og ég held að það sé full ástæða
til þess að íslensk stjórnvöld mót-
mæli þessu með formlegum hætti og
lýsi yfir stuðningi við Wikileaks,“ seg-
ir Kristinn og hann sér mikla mögu-
leika með löggjöf íslendinga sem á að
tryggja frelsi fjölmiðla.
„Ísland hefur farið í gegnum býsna
mikla dýfu á síðustu misserum og við
höfum upplifað hvernig spillingin get-
ur farið með okkar samfélag. Við eigum
því að halda áfram á þeirri braut sem
var lögð í vor með Immanum um að Ís-
land taki að sér það hlutverk að verða
ljósberi tjáningar- og fjölmiðlafrelsis í
heiminum og marki sér þá stöðu. Það
er augljóst að það er ekki hægt að reiða
sig á bandarísk stjórnvöld eða önnur
vestræn ríki. Á þessum vettvangi á Ís-
land að marka sér stöðu og það mun
alveg klárlega verða til góðs.“
Stöðugt í kastljósinu
Símarnir þrír sem Kristinn gengur með
á sér hringja stanslaust og ljósmyndar-
ar eru farnir að sitja fyrir honum. Hann
segir álagið mikið.
„Það getur verið mjög óþægilegt að
vera með flössin blikkandi framan í sig
en það er ekkert daglegur viðburður
og maður getur svo sem hrist þá af sér.
Þetta eru blaðamenn eins og maður
sjálfur og ég hef skilning á þeirra störf-
um að sjálfsögðu,“ segir Kristinn og um
símana segir hann þetta: „Ég er með
þrjá síma núna. Sá íslenski er skráð-
ur í símaskrána og það númer er nán-
ast ónothæft því sá sími hringir nánast
látlaust. Ég hef ekki tölu á þeim símtöl-
um sem ég er að fá, þeim SMS-um og
tölvupóstum þar sem blaðamenn alls
staðar að úr heiminum eru að leita eftir
viðtali eða viðbrögðum.“
Ómakleg gagnrýni
íslenskra aðila
Fyrrverandi samstarfsmenn Wikileaks
á Íslandi hafa gagnrýnt starf samtak-
anna og þá sérstaklega stofnandans,
Julians Assange. Þessir fyrrverandi
samstarfsmenn hafa nú gefið það út
að þeir séu að vinna að uppsetningu á
nýjum uppljóstrunarvef. Kristinn seg-
ir gagnrýni þeirra ekki á rökum reist.
„Fram til þessa hef ég verið að óska
þeim velfarnaðar í því að setja upp
nýja síðu. Ég verð samt að segja að mér
finnst einkennilegt að menn skuli fara
af stað í þá vegferð með ýmsum digur-
barkalegum yfirlýsingum og ósmekk-
legum samlíkingum við harðstjóra úr
heimssögunni. Þess utan þá hef ég ekki
þá reynslu af samstarfi mínu við Jul-
ian sem þeir lýsa. Okkar samstarf hefur
verið mjög jákvætt og vissulega hefur
Julian sín sérkenni en í okkar samstarfi
hefur ekki örlað á þessum ótrúlegu lýs-
ingum sem ég hef verið að lesa um í
einhverjum slúðurdálkum á Íslandi,“
segir Kristinn.
Hefur áhyggjur af framsali
Ráðamenn í Bandaríkjunum hafa ít-
rekað látið í það skína að þeir vilji að
Julian Assange verði framseldur til
Bandaríkjanna og að allt verði gert
til að finna leiðir til að ákæra hann.
Kristinn segist hafa áhyggjur af þess-
um málum.
„Það er augljóst að verið er að
reyna að lögsækja Julian og Wikileaks,
en það hefur reynst mjög erfitt enda
er ekki lagalegur grundvöllur til þess.
Á sama tíma hef ég fulla trú á því að
almenningur muni rísa upp til varnar
samtökunum gagnvart þessum pól-
itísku árásum sem beinast bæði að
Wiki leaks og Julian.“
Tjáir sig ekki um gögn
Samtökin Wikileaks urðu Íslending-
um fyrst kunn þegar lánabók Kaup-
þings var lekið til samtakanna. Krist-
inn starfaði þá á RÚV sem fréttamaður
og fjallaði um lánabókina. Í kjölfar-
ið var sett lögbann á allar fréttir RÚV
um lánabókina. Síðan þá hefur nokkr-
um skjölum sem tengjast Íslandi verið
lekið í fjölmiðla. Sú spurning brennur
á mörgum Íslendingum hvort frekari
gagna um Ísland sé að vænta frá Wiki-
leaks.
„Ég vil ekki tjá mig neitt um það
sem er óbirt hjá Wikileaks – ekki um-
fram það sem nú þegar er framkom-
ið.“
j.kr.kristjansson@gmail.com
FÖSTUDAGUR 10. desember 2010 VIÐTAL 67
ANNAÐ ANDLIT
WIKILEAKS
n Alþjóðlega greiðslumiðlunin Pay-Pal, Visa og Mastercard hafa rift samningum sín-
um við Wikileaks og gert almenningi þannig ókleift að nota kreditkort til að styrkja
samtökin. Kristinn Hrafnsson telur augljóst að fyrirtækin hafi verið beitt þrýstingi af
hálfu Bandaríkjastjórnar. Einungis tveir bankareikningar eru virkir hjá samtökunum;
einn þýskur og einn í Landsbanka Íslands.
Reikningur Wikileaks í Landsbanka Íslands:
Kt. 611010-0280
0111-26-611010
SAMNINGUM RIFT
Ég hef hins vegar vísbendingar um
að það sé verið að hlera
síma og fylgjast með
tölvupóstsendingum
Þrír símar Kristinn er með þrjá síma í stanslausri notkun í starfi
sínu sem talsmaður Wikileaks. Hann segir íslenska símanúmerið
sitt ónothæft þar sem hann sé skráður í símaskránni og í þann
síma hringja blaðamenn látlaust. MYND REUTERS
Í fangelsi Kristinn og Julian Assange unnu náið saman þar til hann var úrskurðaður í
gæsluvarðhald. Í fjarveru Julian stjórnar þröngur hópur fólks starfi Wikileaks og Kristinn
er í þeim hópi. MYND REUTERS