Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.2011, Síða 3

Fréttir | 3Miðvikudagur 16. febrúar 2011
­afgerandi­ hætti­ hefur­ Bjarni­ lagt­ sín­
spil­á­borðið.­Hann­og­meirihluti­Sjálf-
stæðisflokksins­ styðja­ Icesave-samn-
inginn.­ Vel­ er­ hugsanlegt­ að­ vaxandi­
sjálfstraust­forystu­Sjálfstæðisflokksins­
leiði­einnig­til­þess­að­Bjarni­lýsi­stuðn-
ingi­við­umsóknina­um­aðild­að­ESB,­
en­ ljóst­ er­ að­ samningur­ verður­ bor-
inn­undir­þjóðina­hvernig­svo­sem­allt­
veltur.­Þess­ber­að­minnast­að­á­síðasta­
landsfundi­ Sjálfstæðisflokksins­ varð­
harðlínustefna­ ofan­ á­ í­ ESB-málinu­
gegn­ vilja­ Bjarna.­ Meðal­ annars­ var­
Björn­ Bjarnason­ sakaður­ um­ að­ hafa­
svikið­ lit­ fyrir­ afgreiðslu­ málsins­ og­
tekið­upp­harðlínuna.­Í­raun­ber­þetta­
vott­ um­ sókn­ Bjarna­ og­ fylgismanna­
hans­inn­að­miðju­stjórnmálanna.­Að­
þjóðarhagsmunir­ verði­ teknir­ fram­
yfir­ sérhagsmuni,­ en­ margir­ líta­ svo­
á­ að­ frá­ hruninu­ og­ undir­ landstjórn­
vinstriflokkanna­hafi­forysta­Sjálfstæð-
isflokksins­verið­veik­og­raunverulega­
í­ herkví­ hægriafla­ og­ kvótaeigenda.­
Það­ eru­ hins­ vegar­ söguleg­ sannindi­
að­ flokknum­ hefur­ gengið­ best­ þegar­
hann­hefur­horfið­frá­þröngri­sérhags-
munagæslu­og­lagt­áherslu­á­almanna-­
og­ þjóðarhagsmuni­ líkt­ og­ Bjarni­ og­
forysta­ flokksins­ virðast­ ætla­ að­ gera­
nú.­Verðugt­er­fyrir­Samfylkinguna­að­
átta­sig­á­því­að­með­slíkri­stefnubreyt-
ingu­getur­Sjálfstæðisflokkurinn­orðið­
skæður­keppinautur­um­miðjufylgið­í­
landinu.
VG í klípu
Allt­setur­þetta­þrýsting­á­þingflokk­VG­
og­raunar­flokkinn­í­heild­sinni.­Breyti­
Sjálfstæðisflokkurinn­ stefnu­ sinni­ í­
Ice­save­og­Evrópumálum­er­jafnframt­
ljóst­ að­ flokkurinn­ á­ meiri­ málefna-
lega­ samleið­ með­ Samfylkingunni­ en­
áður.­Líkurnar­á­að­landstjórnin­verði­
á­ næsta­ kjörtímabili­ í­ höndum­ Sjálf-
stæðisflokks­ og­ Samfylkingar­ hafa­
aukist.­ Hægt­ og­ bítandi­ sannfærast­
atvinnurekendur­ og­ samtök­ launa-
manna­ æ­ betur­ um­ að­ með­ óstöðug-
leika­ krónunnar­ verði­ ekki­ hægt­ að­
skapa­ grundvöll­ rekstrar­ í­ alþjóðlegu­
umhverfi­á­næstu­árum.
Verður­kannski­reyndin­sú­að­fyrsta­
hreina­ vinstristjórnin­ frá­ stofnun­ lýð-
veldisins­ haldi­ ekki­ velli­ út­ heilt­ kjör-
tímabil?­ Fari­ svo­ eru­ enn­ einu­ sinni­
færðar­ sönnur­ á­ að­ sundurlyndi­
vinstrimanna­ í­ landinu­ er­ jafnframt­
saga­ valdstjórnar­ Sjálfstæðisflokksins.­
Engum­dettur­heldur­í­hug­að­pólitískt­
afl­flokksins­hafi­þurrkast­út­þó­svo­að­
hann­beri­mesta­ábyrgð­á­bankahrun-
inu­og­sé­að­mörgu­leyti­í­afleitri­stöðu­
meðan­ hann­ ekki­ gerir­ upp­ fortíðina­
innanflokks.
Hér­ ber­ að­ hafa­ þann­ fyrirvara­ að­
innan­ Samfylkingarinnar­ gætir­ tor-
tryggni­ í­ garð­ Sjálfstæðisflokksins.­ En­
tortryggni,­sem­einnig­gætir­í­garð­VG,­
gæti­ hæglega­ breytt­ viðhorfum­ sam-
fylkingarmanna­þótt­herhvöt­Jóhönnu­
Sigurðardóttur­hafi­ekki­verið­misskil-
in­á­flokksstjórnarfundinum­í­lok­jan-
úar:­„Nú­er­komið­að­ögurstundu,­sem­
snýst­um­það­hvort­jafnaðarmönnum­
á­ Íslandi­ auðnist­ að­ halda­ undirtök-
unum­og­brjóta­á­bak­aftur­að­fámenn­
valdaklíka­ íhaldsafla­og­sægreifa­á­ Ís-
landi­eigi­áfram­Ísland.­Nú­er­að­duga­
eða­drepast,­jafnaðarmenn.“
Sundrung og ólík viðhorf
Innan­ VG­ eru­ harðir­ andstæðingar­
ESB-aðildar­ en­ einnig­ aðildarsinnar.­
Þar­ eru­ þeir­ sem­ vilja­ róttækar­ breyt-
ingar­á­kvótakerfinu­og­hinir­sem­vilja­
litlar­ og­ hægfara­ breytingar.­ Í­ VG­ eru­
sósíalistar­ sem­ leggja­ áherslu­ á­ þjóð-
rækni­ og­ sjálfstæði­ en­ þar­ eru­ einn-
ig­ kjósendur­ sem­ aðhyllast­ alþjóða-
hyggju.­ Sumir­ kjósendur­ VG­ leggja­
höfuðáherslu­ á­ umhverfismál­ og­ láta­
spurningar­ um­ fullveldi­ og­ sjálfstæði­
ekki­þvælast­fyrir­umhverfismarkmið-
um.­
Vandi­ VG­ er­ ekki­ síst­ félagslegur­
og­ jafnvel­ persónulegur.­ Flokkurinn­
varð­til­árið­1999­þegar­alvarleg­tilraun­
var­ gerð­ til­ þess­ að­ sameina­ Alþýðu-
bandalagið,­ Alþýðuflokkinn,­ Kvenna-
listann­og­Þjóðvaka.­Sameina­jafnað-
ar-,­ vinstrimenn­ og­ femínista­ undir­
merkjum­Samfylkingarinnar.­Hluti­Al-
þýðubandalagsins­hlýddi­ekki­kallinu.­
Steingrímur­J.­Sigfússon­og­fleiri­stofn-
uðu­Vinstrihreyfinguna­-­grænt­fram-
boð.­ Steingrímur­ stóð­ sterkur­ í­ kjör-
dæmi­sínu­norðaustanlands.­Í­þéttbýli­
suðvesturhornsins­ varð­ Ögmundur­
Jónasson­ brátt­ leiðandi.­ Enginn,­ sem­
til­þekkir­ innan­VG,­efast­um­að­per-
sónuleg­ spenna­ milli­ Steingríms­ og­
Ögmundar­ hafi­ haft­ sundrandi­ áhrif­
ekkert­ síður­ en­ málefnalegur­ ágrein-
ingur,­ svo­ sem­ um­ Icesave,­ umsókn­
um­ aðild­ að­ ESB­ eða­ áherslumunur­
varðandi­auðlindapólitík.
Reyndar­er­hin­svokallaða­órólega­
deild­innan­VG­ekki­mjög­samstæður­
hópur­þegar­litið­er­til­málefna.­Hluti­
hópsins­er­afar­andvígur­umsókn­um­
aðild­að­ESB­en­aðrir­ekki.­Þrír­þing-
mannanna­sameinuðust­um­að­styðja­
ekki­ fjárlagafrumvarp­ Steingríms­ J.­
Sigfússonar­ fyrir­ jól­ og­ töluðu­ um­
foringjaræði­ og­ forsjárhyggju­ innan­
flokksins.­ Aðrir­ taka­ ekki­ undir­ slíkt.­
Tekist­ er­ á­ um­ framtíð­ Jóns­ Bjarna-
sonar­á­ráðherrastóli­og­sýnt­að­hann­
lætur­ekki­stólinn­af­hendi­átakalaust­
nái­ ríkisstjórnin­ því­ marki­ sínu­ að­
sameina­ iðnaðar-,­ sjávarútvegs-­ og­
landbúnaðarmál­undir­hatti­atvinnu-
vegaráðuneytis.­ Innantökur­ VG,­ sem­
samstarfsflokkurinn­ telur­ að­ þvælist­
fyrir­ landstjórninni,­ eru­ því­ ekki­ yfir-
staðnar.­ Steingrímur­ J.­ Sigfússon­ for-
maður­á­enn­verk­fyrir­höndum.­
Sterk pólitísk áhrif
Sjálfstæðisflokksins
Að­ öllu­ samanlögðu­ er­ stefnubreyt-
ing­Sjálfstæðisflokksins­í­Icesave-mál-
inu­líkleg­til­að­breyta­landslagi­stjórn-
málanna­og­er­án­efa­skref­í­þá­átt­að­
leiða­ fjórflokkinn­ út­ úr­ stjórnmála-
kreppunni­sem­hangið­hefur­yfir­þjóð-
inni­undanfarin­misseri.­Ríkjandi­vald­
miðjunnar­ í­ stjórnmálunum­ veld-
ur­ VG­ erfiðleikum­ á­ vinstrikantinum­
líkt­ og­ stöðutaka­ forystu­ Sjálfstæðis-
flokksins­ gegn­ þjóðernisöflum­ gæti­
leitt­ til­ þess­ að­ úr­ flokknum­ kvarnist­
yst­til­hægri.­Undanfarin­misseri­hefur­
hægriarmur­flokksins­biðlað­reglulega­
til­VG­í­andstöðunni­við­ESB,­Ice­save­
og­ fleiri­ málefni­ á­ þjóðernislegum­
grundvelli.­Bjarni­Benediktsson­hefur­
slegið­ á­ allt­ slíkt­ með­ afstöðu­ flokks-
forystunnar­ til­ Iceave-samningsins­
og­ siglir­ nú­ nær­ Samfylkingunni­ en­
undanfarin­misseri.­Það­að­sínu­ leyti­
stillir­ forystu­ VG­ upp­ við­ vegg,­ ekki­
síst­ „órólegu­ deildinni“.­ Þingflokkur­
VG­ neyðist­ til­ að­ taka­ af­ tvímæli­ um­
að­ flokkurinn­ vilji­ og­ geti­ haldið­ út­
eitt­kjörtímabil­í­fyrstu­hreinu­vinstri-
stjórninni­frá­stofnun­lýðveldisins.­
Mikilvægasta­spurningin­á­sviði­ís-
lenskra­ stjórnmála­ næstu­ mánuði­ og­
misseri­er­engu­að­síður­hvers­vænta­
megi­ frá­ Sjálfstæðisflokknum­ og­
hversu­djarflega­hann­reyni­að­sækja­
fylgi­ inn­að­miðjunni.­Geri­hann­það­
þarf­ Samfylkingin­ einnig­ að­ huga­ að­
sínum­ fylgisgrundvelli.­ Eitt­ viðbragð­
við­slíkri­sókn­frá­hægri­og­uppstokk-
un­ efnahagslífsins­ gæti­ falist­ í­ því­
að­ taka­ upp­ þráðinn­ þar­ sem­ frá­ var­
horfið­ um­ sameiningu­ jafnaðar-­ og­
vinstrimanna­ í­ einn­ stjórnmálaflokk.­
Slíkar­hugmyndir­gætu­teygt­sig­yfir­til­
annarra­hófsamari­afla­á­miðju­stjórn-
málanna.
Búsáhaldabyltingin Kjósendur hafa litlar sýnilegar breytingar séð á íslenskum stjórnmál-
um undanfarin misseri ef frá er talinn sigur Bestaflokksins í höfuðborginni síðastliðið vor.
Jón­Ásgeir­ Jóhannesson­ lét­hafa­eft-
ir­sér­um­helgina­að­hann­og­erlend-
ir­ fjárfestar­ hefðu­ boðist­ til­ þess­ að­
greiða­ allar­ skuldir­ Haga­ og­ móður-
félagsins­1998­ehf.­á­sjö­árum­haust-
ið­ 2009.­ Skuldir­ félaganna­ tveggja­
námu­rúmlega­80­milljörðum­króna­
þegar­Jón­Ásgeir­segist­hafa­boðist­til­
þess­að­greiða­allar­skuldir­þeirra.
Í­ samtali­ við­ DV­ vildi­ Iða­ Brá­
Benediktsdóttir,­ upplýsingafulltrúi­
Arion­ banka,­ ekki­ tjá­ sig­ um­ það­
hvort­ Jón­ Ásgeir­ Jóhannesson­ og­
fjárfestar­tengdir­honum­hefðu­boð-
ist­ til­ að­ greiða­ skuldir­ 1998­ ehf.­ og­
Haga­ að­ fullu­ haustið­ 2009.­ „Arion­
banki­fór­þá­leið­sem­hann­taldi­skila­
bankanum­mestum­endurheimtum,“­
sagði­ Iða­ í­samtali­við­Vísi­á­sunnu-
daginn.­Sagðist­hún­í­samtali­við­DV­
hafa­litlu­við­þetta­að­bæta.
Ólíkt verðmat
Samkvæmt­ tilkynningu­ sem­ Arion­
banki­sendi­frá­sér­síðastliðinn­föstu-
dag­metur­bankinn­Haga­á­24,5­millj-
arða­ króna­ með­ skuldum.­ „Arion­
banki­gerði­sjálfur­verðmat­á­Högum­
í­upphafi­árs­2010­og­mat­félagið­á­36­
milljarða­ með­ skuldum,“­ segir­ Jón­
Ásgeir­ Jóhannesson­ í­ svari­ við­ fyrir-
spurn­ sem­ DV­ sendi­ honum­ vegna­
málsins.­ Bankinn­ hafi­ ekki­ sagt­ frá­
því­ í­ tilkynningu­ á­ föstudaginn­ að­
þegar­sé­búið­að­taka­verslanir­10-11­
út­úr­Högum­og­lækka­skuldir­á­móti.­
Verslanir­ 10-11­ voru­ um­ þriðjungur­
af­verslunum­Haga.
Árið­2009­veltu­Hagar­um­65­millj-
örðum­ króna­ og­ hagnaður­ félagsins­
fyrir­skatta,­afskriftir­og­fjármagnsliði­
(EBITDA)­var­fjórir­milljarðar­króna.­
Endurskoðandi­ sem­ DV­ ræddi­ við­
sagði­algengt­nú­um­mundir­að­verð-
meta­ félög­ út­ frá­ fimm­ til­ áttföldum­
EBITDA-hagnaði.­Miðað­við­það­ætti­
verðmæti­ Haga­ að­ vera­ á­ bilinu­ 20­
til­ 32­ milljarðar­ króna.­ Horfa­ verði­
til­ þess­ að­ verslanir­ Haga­ séu­ með­
markaðsráðandi­ stöðu­ á­ íslensk-
um­ matvælamarkaði­ og­ því­ ólíklegt­
að­ mikill­ vöxtur­ verði­ hjá­ félaginu­ á­
næstu­ árum.­ Auk­ þess­ sé­ stöðnun­ í­
einkaneyslu­hjá­flestum­landsmönn-
um.­ Taka­ verður­ þessar­ tölur­ með­
fyrirvara­þar­sem­ekki­liggur­ljóst­fyr-
ir­hvað­Arion­banki­verðmetur­10-11­
verslanirnar­ á,­ sem­ dregst­ frá­ verð-
inu.
Alfarið erlendir hluthafar
Jón­Ásgeir­segir­að­áætlanir­sínar­hafi­
gengið­út­frá­því­að­erlendir­hluthaf-
ar­ myndu­ fjármagna­ nýtt­ hlutafé­ að­
fullu.­ DV­ sagði­ frá­ því­ í­ nóvember­
árið­2009­að­þeir­Malcolm­Walker,­Sir­
Tom­Hunter­og­Don­McCarthy­hefðu­
þá­ ætlað­ að­ koma­ með­ nýtt­ hluta-
fé­inn­í­eignarhaldsfélagið­1998­sem­
átti­Haga­á­þeim­tíma.­Var­talað­um­
sjö­til­tíu­milljarða­króna.­
Áætlanir­ Jóns­ Ásgeirs­ og­ við-
skiptafélaga­ hans­ gerðu­ ráð­ fyrir­
að­ Hagar­ myndu­ eiga­ 2,2­ milljarða­
króna­ á­ ári­ til­ þess­ að­ standa­ undir­
afborgunum­eftir­að­hafa­greitt­vexti­
af­ lánum­ 1998­ ehf.­ og­ Haga.­ Sést­
þetta­í­töflu­með­fréttinni.­Árið­2009­
veltu­Hagar­um­65­milljörðum­króna­
og­ hagnaður­ félagsins­ fyrir­ skatta,­
afskriftir­ og­ fjármagnsliði­ (EBITDA)­
nam­ fjórum­ milljörðum­ króna,­ eins­
og­áður­kom­fram.­
DV­spurði­ Jón­Ásgeir­út­ í­aðferð-
irnar­ sem­ hann­ hugðist­ beita­ til­ að­
ná­þessum­árangri.­„Við­bjuggum­til­
Haga­ conceptið­ 1998.­ Við­ hefðum­
gert­tvær­stórar­breytingar­á­rekstrar-
formi­ félagsins,“­ segir­ hann.­ Spurð-
ur­ hvernig­ skuldirnar­ yrðu­ greiddar­
upp­svaraði­Jón­Ásgeir:­„Eins­og­áður­
sagði­nýtt­hlutafé,­sala­eigna­og­góð-
ur­rekstur.“
Óljósar áætlanir
Heimildarmenn­ sem­ DV­ ræddi­ við­
sögðu­ að­ viðræður­ Jóns­ Ásgeirs­ við­
Arion­banka­hefðu­ekki­verið­komn-
ar­ langt­ á­ veg.­ Hann­ hefði­ ekki­ ver-
ið­ búinn­ að­ sýna­ raunhæfar­ áætl-
anir­ um­ það­ hvernig­ fjármagna­ ætti­
hlutafé­ þeirra­ sem­ ætluðu­ að­ leggja­
það­ fram.­ Það­ væri­ þó­ ótrúlegt­ að­
bankinn­skyldi­alfarið­loka­á­viðræð-
ur­við­hann.­Óttinn­við­almennings-
álitið­og­viðbrögð­fjölmiðla­hefðu­þó­
líklega­ skipt­ máli.­ Samkomulag­ við­
hann­hefði­skapað­mikla­reiði­með-
al­ almennings­ sem­ hefði­ haft­ slæm­
áhrif­ á­ orðspor­ bankans.­ Það­ ásamt­
óljósum­ áætlunum­ hefði­ orðið­ til­
þess­að­ekki­var­gengið­lengra­í­við-
ræðum­ við­ hann­ og­ þá­ sem­ ætluðu­
að­ koma­ að­ fjármögnuninni­ með­
honum.
n Jón Ásgeir vildi borga skuldir Haga á sjö árum n Aðeins með
erlendum hluthöfum n Hugmyndirnar þóttu illa útlistaðar
SVONA ÆTLAÐI
JÓN AÐ BORGA
Áætlun Jóns Ásgeirs og viðskiptafélaga
hans um rekstur Haga
Áætlunin
Hagnaður á ári: 4.250 milljónir
Fjárfestingar: 500 milljónir
Vextir Haga: 680 milljónir
Vextir 1998: 800 milljónir
Laust fé árlega: 2.270 milljónir
Annas Sigmundsson
blaðamaður skrifar as@dv.is
„Við bjuggum til
Haga conceptið
1998.
Jón Ásgeir Jóhannesson Sjö
ára áætlun Jóns Ásgeirs var ekki
tekin trúanleg í Arion banka.
Þegar allt lék í lyndi Jón Ásgeir og Jóhannes Jónsson, faðir hans, stofnuðu Bónus 1989.