Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.2011, Blaðsíða 10

10 | Fréttir 4.–6. mars 2011 Helgarblað
Íslensk kona þjáðist af afturvirkum minnistruflunum:
Hélt að árið væri 1997 og Davíð í ráðherrastól
Í kjölfar vonbrigða, áfalls og
djúprar geðlægðar hvarf 31 árs ís-
lensk kona tólf ár aftur í tímann
í afturvirkum minnistruflunum.
Hún festist í árinu 1997 og að-
spurð var hún fullviss um að Dav-
íð Oddsson væri forsætisráðherra.
Reynsla konunnar er rakin í
grein sem birtist í nýjasta tölublaði
Læknablaðsins. Höfundar eru
Engilbert Sigurðsson geðlæknir,
Magnús Jóhannsson sálfræðingur
og Þórunn Anna Karlsdóttir deild-
arlæknir.
Konan sem um ræðir er uppalin
í Reykjavík og litlum bæ úti á landi
og hafði verið lögð inn á geðdeild
og verið þar í nokkrar vikur þar til
hún flúði. Nokkrum klukkustund-
um síðar fannst hún við Reykjavík-
urhöfn. Þar sat hún við smábáta-
bryggju með fæturna í sjónum.
Við komu á geðdeild virtist hún
ekki þekkja starfsfólkið, og kann-
aðist ekki við að hafa verið þar
áður. Starfsfólk deildarinnar sagði
hana breytta en sumir töldu hana
vera að leika einhvers konar leik
og sögðu henni að hætta að láta
svona.
Þegar sérfræðilæknir sem hafði
þekkt konuna talsvert lengi talaði
við hana tók hann eftir því að tal-
andi og yfirbragð hennar var gjör-
breytt og líktist helst nítján ára
stúlku.
Hún flissaði mikið og talaði um
að framundan væri ferðalag á síld-
arævintýri á Siglufirði með vinkonu
sinni um verslunarmannahelgina
til að sjá hljómsveitina Sóldögg.
Aðspurð um uppáhaldshljómsveit-
ir nefndi hún Nirvana, the Prodigy,
Sálina hans Jóns míns og SSSól.
Í niðurstöðukafla greinarinnar
segir að konunni hafi verið ráðlagt
að fylgjast með þegar minningar
færu að koma til baka og hún hvött
til að skrá þær niður í dagbók.
Henni var þó tjáð að líklega kæmi
minnið ekki að fullu til baka.
Engin vefræn skýring fannst á
þessu óvenju langvinna afturvirka
minnisleysi, hvorki í myndgrein-
ingu né taugasálfræðilegum próf-
um. Minnið kom að verulegu leyti
til baka á 10–12 vikum en þó alls
ekki að öllu leyti.
„Ég verð nú bara að segja það að
mér líður ekkert eins og ég og mínir
séum neitt sérstaklega örugg á göt-
um úti eftir svona ummæli,“ sagði
Ragnheiður Esther Briem, einn
af níumenningunum sem ákærð-
ir voru fyrir árás á Alþingi, eftir að
Baldur Hermannsson, kennari í
Flensborg, hvatti til þess að „kell-
ingarnar“ í hópnum yrðu áreittar
kynferðislega. Heiða tjáði sig um
málið í kommentakerfi DV og sagði
meðal annars: „Það getur vel verið
að honum persónulega sé ekki al-
vara með þessum ummælum, þótt
alvarleg séu, en þá geta aðrir tekið
því alvarlega og með mjög svo al-
varlegum afleiðingum.“
Afskaplega ófyndið
Áður hafði Baldur haldið því fram
að fjölmargar konur létu sig dreyma
um nauðgun og sagði að innst inni
dauðlangaði Sóleyju Tómasdóttur
til þess að „láta nauðga sér,“ eins og
hann orðaði það. Aðspurður sagði
hann að ummælunum væri ætlað
að stríða. Hvorki Sóley né Heiða
sáu þó húmorinn í þessari stríðni
og Heiða sagðist taka ummælun-
um mjög alvarlega. „Ég get sagt
fyrir mig að mér fannst og finnst
þetta afskaplega ófyndið og tek því
mjög alvarlega, fyrir mína hönd og
minna! Þetta er heldur alls ekki í
eina skiptið sem hann Baldur send-
ir frá sér mjög ósmekklegar yfirlýs-
ingar, sem gætu mjög auðveldlega
haft í för með sér alvarlegar afleið-
ingar.“
Óforsvaranleg ummæli
Sóley og Heiða eru ekki þær einu
sem hafa áhyggjur af ummælum
Baldurs. Það gerir Katrín Jakobs-
dóttir, mennta- og menningar-
málaráðherra, einnig: „Mér finnst
þessi ummæli óforsvaranleg, óháð
því hvort þau koma frá kennara eða
einhverjum öðrum. En auðvitað er
það sérstakt áhyggjuefni að kennari
tali svona, því kennarar hafa opin-
bert hlutverk sem uppalendur.“
Þetta sýnir mikilvægi þess að
aukin fræðsla um kynbundið of-
beldi og jafnrétti verði innleidd í
skólastarfið. Við erum að vinna að
því að jafnréttisfræðsla og fræðsla
um kynbundið ofbeldi verði einn af
fimm grunnþáttum í nýrri námskrá
frá leikskólum og upp í framhalds-
skóla. Þetta sýnir að það sé ekki
vanþörf á. Þetta sýnir nauðsyn þess
að vekja umræðu og fá fræðslu um
þessi mál. Svona viðhorf ættu að
heyra sögunni til. Það er ekki hægt
að grínast með ofbeldi af neinu
tagi.“
Verklagsreglur eftir barna-
klámsmál
Auk þess sem Katrín hefur fylgst
með fréttum af málinu hefur hún
verið í sambandi við yfirvöld í
Flensborgarskóla. „Stjórnend-
ur skólans hafa veitt kennaranum
formlega áminningu og upplýst
bæði kennara og nemendur þannig
að þeir hafa tekið málið mjög föst-
um tökum. Manni er ekki vísað úr
starfi nema hann hafi fengið form-
lega ábendingu áður. Aftir á móti
er hægt að senda kennara í leyfi ef
hann gerist brotlegur við lög.
Það hafa til dæmis komið upp
mál þar sem kennarar hafa haft
barnaklám undir höndum og þá
var aðeins hægt að senda þá í leyfi
þar til dómur féll. Væru þeir sýkn-
aðir gátu þeir snúið aftur til starfa.“
Vegna slíkra mála gaf ráðuneytið
út verklagsreglur um hvernig skyldi
standa að málum sem kæmu upp
innan skólans. „Þetta er auðvitað
aðeins annars eðlis af því að þetta
var ekki sagt innan veggja skólans.
En svona ummæli eru áhyggjuefni.
Þarna er hvatt til ofbeldis sem er
áhyggjuefni.“
Vill breytingar á lögum
Eins og lögin eru núna er eigin-
lega ekki hægt að vísa fólki úr starfi
nema það fái dóm eða sé á saka-
skrá, en lög um réttindi og skyldur
opinberra starfsmanna eru í end-
urskoðun. „Ég veit til þess að það
verður tekið tillit til ýmsa þátta þar.
Þetta heyrir reyndar ekki undir mitt
ráðuneyti heldur undir fjármála-
ráðuneytið, en engu að síður getum
við komið okkar athugasemdum að
og við munum nota tækifærið til
þess að gera það. Lögunum er ætl-
að að vernda skoðanir fólks en ekki
rétt þess til að hvetja til ofbeldis,
sem jafnvel er hægt að túlka sem
hótun.“
„Það hafa til dæmis
komið upp mál þar
sem kennarar hafa haft
barnaklám undir höndum
og þá var aðeins hægt
að senda þá í leyfi þar
til dómur féll. Væru þeir
sýknaðir gátu þeir snúið
aftur til starfa.
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
blaðamaður skrifar ingibjorg@dv.is
n Ráðherra segir ummæli kennara óforsvaranleg n Vill breytingar á lögum um
réttindi og skyldur opinberra starfsmanna n Mótmælandi upplifir sig ekki öruggan á
götum úti n „Afskaplega ófyndið“ n Kennarar hafa opinbert hlutverk sem uppalendur
„EKKI HÆGT
AÐ GRÍNAST
MEÐ OFBELDI”
Baldur Hermannsson Sagðist bara vera
að stríða þegar hann sagði að konur dreymdi
um nauðgun og að það ætti að áreita
mótmælendur kynferðislega.
Ragnheiður Esther Briem
Upplifir sig ekki örugga á götum
úti eftir ummæli Baldurs.
Katrín
Jakobsdóttir
Vill breyta regl-
um um réttindi
og skyldur
opinberra
starfsmanna,
enda eigi þær
ekki að vernda
viðhorf sem
réttlæta eða
hvetja til
ofbeldis.
Dularfullt minnisleysi Sumt af
starfsfólki geðdeildarinnar hélt að konan
væri að leika leik og sögðu henni að hætta
að láta svona.