Dagblaðið Vísir - DV - 29.02.2012, Blaðsíða 16

Sandkorn
Ó
lafur Ragnar Grímsson forseti
er eins og Íslendingur á ster-
um.
Í góðærinu var dæmigerð-
ur Íslendingur þjóðernissinn-
aður svo jaðraði við hroka. Fólk var
almennt stolt af útrásarvíkingun-
um sem keyptu upp eignir erlendis
og komu á íslenskri gullöld. Ólafur
Ragnar magnaði þjóðernishyggjuna
upp, þegar hann talaði um líkindi Ís-
lands og mestu heimsvelda sögunn-
ar og útskýrði eðlislæga útrásargetu
Íslendinga. Þessu var lítið mótmælt
enda var Ólafur Ragnar magnari fyrir
almennt viðhorf Íslendinga, frekar en
boðberi breyttra hátta.
Síðan breyttist viðhorfið, og þá
breyttist Ólafur með, eins mikið og
spegill getur breyst.
Þegar lýðræðisbylgjan reis meðal
þjóðarinnar eftir hrun reis lýðræðis-
bylgja innra með forsetanum. Hann
gaf þjóðinni tvisvar tækifæri til að
ráða hvort hún borgaði Icesave-
skuldina eða ekki. Ólafur endurspegl-
aði aukinn lýðræðisvilja og takmark-
aðan greiðsluvilja almennings, sem
þurfti að borga fyrir mistök fjármála-
stofnana.
Ólafur Ragnar er eins og þjóðin vill
almennt að hann sé, og jafnvel eins
og þjóðin þarf að hann sé. Hann var
farvegur fyrir sjálfsréttlætingu þjóðar.
Og sjálfshól.
Ef Íslendingar hefðu farið í geim-
ferðakapphlaup hefði Ólafur Ragnar
réttlætt það með Leifi Eiríkssyni og
landafundunum. Ef Ísland hefði
byggt kjarnorkuvopn hefði hann út-
skýrt að Íslendingar hefðu lifað með
ógnarkröftum úr iðrum jarðar allt frá
landnámi og lært að beisla orkuna,
og því væri okkur í blóð borið að um-
gangast enn öflugri krafta en kjarn-
orkuvopn. En fyrir tilviljun hittu Ís-
lendingar á lánabólu og voru nógu
illa að sér, fífldjarfir og siðlausir, til
að blása út stærstu banka heims, út
frá höfðatölu, og veðsetja eigur sínar
og auðlindir til að kaupa upp eignir
erlendis.
Ólafur Ragnar endurspeglar enn
þjóðina og magnar hana upp. Ís-
lendingar eru nú sérstaklega dug-
legir að nota Facebook. Við erum
þriðju stærstu notendur Facebook
miðað við höfðatölu, á eftir Falk-
landseyjum og Mónakó. Í viðtali við
CNN í október sagði Ólafur Ragnar
að Facebook hefði umbreytt samfé-
laginu þannig að þingið, ríkisstjórn-
in og aðrar valdastofnanir skiptu nú
minna máli en það sem færi fram
á Facebook. „ Félagsmiðlar hafa
breytt lýðræðisstofnunum okkar á
þann hátt að það sem á sér stað í
hefðbundnum valdastofnunum ...
er næstum því orðin hliðarsýning,“
sagði hann. Ólafur útskýrði yfir-
burði þjóðar sinnar með gamal-
kunnum hætti: „Lestur var alltaf
mikilvægur fólki á Íslandi, sem og
skapandi skrif. Einhvern veginn
hefur það gerst með stafrænu bylt-
ingunni að áhuginn hefur flust yfir á
tölvur, vefsíður, farsíma og svo fram-
vegis. Þannig að Ísland stendur nú
einna fremst á þessum sviðum ...“
Stundum segir fólk að hann sé po-
púlískur, eða lýðskrumari, en öðrum
stundum lýðræðissinnaður hold-
gervingur þjóðarinnar. Hvort sem er
mun Ólafur Ragnar aðlagast þjóð-
inni. Mörkin eru óljós milli þeirra
áhrifa sem Ólafur hefur á Íslendinga
og áhrifa Íslendinga á Ólaf. Hann er
spegilmynd af okkur, hvort sem okkur
líkar það betur eða verr.
Valdarán VG
n Víst er að lögregluforinginn
Geir Jón Þórisson hefur aukið
líkur sínar á að verða vara-
varaformaður
Sjálfstæðis-
flokksins með
yfirlýsing-
um um að
þingmenn
hafi að ein-
hverju marki
stjórnað búsáhaldabylting-
unni og tengdum óeirðum.
Öllum er nefnilega ljóst að
Geir Jón er ekki að vísa til
þingmanna Sjálfstæðisflokks-
ins heldur beinist ásökunin
að Vinstri grænum sem þá
hafi í raun framið eða lagt upp
valdarán með athæfi sínu.
Villikattavængur
n Ögmundur Jónasson innan-
ríkisráðherra hefur verið í
hópi þeirra innan VG sem
hvað jákvæðastur er á að-
ildarviðræðurnar við ESB. Á
milli hans og Össurar Skarp-
héðinssonar utanríkisráðherra
hefur ríkt mikil samheldni.
Nú er aftur á móti vík milli
vina eftir að Ögmundur lagði
til að kosið yrði um framhald
viðræðna. „Fyrst Ögmundur
reisir þessa kröfu nú af svo
miklum krafti þá hefði hann
betur beitt sér innan villi-
kattavængsins í VG ásamt
vini sínum í utanríkisráðu-
neytinu til að flýta viðræðun-
um þannig að það væri hægt
að ljúka þeim fyrir lok kjör-
tímabilsins,“ sagði Össur.
Lífeyrir Hermanns
n Einn vinsælasti álitsgjafinn
á Bylgjunni er Hermann Guð-
mundsson, forstjóri olíufélags-
ins N1, sem kallaður er til
bæði kvölds og morgna til að
lesa í atvinnulíf og efnahag.
Hermann upplifir að eigin
sögn stærstu tíðindi Íslands-
sögunnar nú þegar vísbend-
ingar eru uppi um að olíu sé
að finna á Drekasvæðinu.
Segir hann að Íslendingar
verði þá ríkasta þjóð heims.
Sjálfur á Hermann að baki
fortíð hjá fyrirtæki sem hefur
brennt upp ógrynni af pen-
ingum lífeyriseigenda. Hann
situr sem fastast.
Hraunað yfir Sigurð
n Guðmundur Andri Thorsson
rithöfundur skrifaði ádrepu
í Fréttablaðið þar sem hann
sagði Sigurði
G. Guðjónssyni
hæstaréttar-
lögmanni til
syndanna.
Greinin snér-
ist um aðför
að Gunnari
Andersen, forstjóra Fjármála-
eftirlitsins, og að Kastljósið
kallaði á Sigurð G. sem álits-
gjafa. Þykir Guðmundi Andra
kominn tími til að hætt verði
að leita til Sigurðar G. þar
sem tengsl hans við útrásar-
víkinga séu mikil. „Sigurður
er auðvitað ekki bara einhver
„hæstaréttalögmaður telur…“
eins og það heitir alltaf hjá
Fréttastofunni, rétt eins og
einskær titillinn veiti mönn-
um status véfréttarinnar í
Delfí eða jafnvel sjálfs Jahve.
Í slíkum tilvikum væri nær
að segja: „Verjandi Sigurjóns
Árnasonar telur að málið á
hendur honum eigi að ónýta.“
Þetta er þjóð-
lagaplata
Fjöllin eru
þau sömu
Bubbi Morthens gefur út nýja plötu. – DV Jógvan Hansen segir engan mun á Íslandi og Færeyjum. – DV
Íslendingur á sterum„Stundum
segir fólk
að hann sé pop­
úlískur, eða lýð­
skrumari
S
álfræðingurinn víðkunni Alf-
red Adler sagði: „… óhófleg
viðkvæmni er merki um van-
máttartilfinningu.“ Aðgerðir
kollega hans, Péturs Maack Þor-
steinssonar, eru ágætt dæmi.
Sem kunnugt er hefur Pétur kært
Snorra Óskarsson, kennara á Akur-
eyri, til lögreglu fyrir að voga sér að
sýna í bloggfærslu á eigin bloggsíðu,
að enn er til í þessum heimi fólk sem
er mótfallið samkynhneigð. Þetta
telur Pétur vera brot á hatursaf-
brotaákvæði almennra hegningar-
laga, sem mælir fyrir að „hver sem
með háði, rógi, smánun, ógnun eða
á annan hátt ræðst opinberlega á
mann eða hóp manna vegna þjóð-
ernis þeirra, litarháttar, kynþáttar,
trúarbragða eða kynhneigðar sæti
sektum eða fangelsi allt að 2 árum.“
Tjáðu þig að vild en ekki móðga
neinn
Íslendingar hafa alltaf átt erfitt með
að skilja hugtakið tjáningarfrelsi. Í
augum margra okkar þýðir tjáning-
arfrelsi að þú mátt tjá þig eins og þú
vilt ef þú móðgar engan.
Rithöfundurinn Salman Rus-
hdie benti á: „Without the free-
dom to offend, it [freedom of ex-
pression] ceases to exist“, eða „það
er ekkert tjáningarfrelsi án frels-
is til að móðga.“ Pétur og skóla-
yfirvöld á Akur eyri eru að reyna að
banna skoðun sem – til allrar ham-
ingju – fór úr tísku með okkar kyn-
slóð. Við þurfum hins vegar ekki að
fara í langt tímaferðalag til að finna
almenna fordæmingu á samkyn-
hneigð og ég ímynda mér að stór
hluti mannkyns, á okkar dögum –
og örugglega ófáir Íslendingar – séu
enn sammála þeirri trú Snorra að
samkynhneigð sé ósiðleg.
Ég tek fram að ég tilheyri ekki
þeim hluta. Ég trúi að allir einstak-
lingar eigi að hafa rétt til að haga
sér eins og þeim sýnist, í einkalífi
og á almannafæri, á meðan hegðun
þeirra skaðar ekki aðra. Ég trúi að
samkynhneigð pör eigi að njóta ná-
kvæmlega sömu réttinda og gagn-
kynhneigð pör. Mér býður við þeirri
staðreynd að til er fólk sem telur sig
hafa rétt til að skipta sér af kynferð-
islegu og félagslegu lífi samborgara
sinna. Og að vitna blint í biblíuna til
að rökstyðja málstað (og biblían get-
ur rökstutt hvaða hlið á hvaða mál-
stað sem er) sinn er merki um vits-
munalega leti.
„Þó notirðu staf og stein...“
Ég hef hins vegar mikla trú á visku
barnarímunnar „Þó notirðu staf og
stein til að brjóta mín bein, geta orð
þín aldrei meitt mig.“ Ég veit hvað þú
ætlar að segja núna – orð geta meitt,
sérstaklega börn, sem ekki hafa lært
hvernig bregðast á við einelti og níð-
ingu.
Staðreyndin er, hvort sem okk-
ur líkar það betur eða verr, að það
munu ekki allir alltaf vera okkur
sammála um mál sem okkur eru
kær. Það er okkar ábyrgð – sem for-
eldra, þjóðfélagsþegna, manneskja
– að standa upp og verja það sem
okkur er kært. Og við eigum – nema
okkur sé ógnað með valdi – að nota
skynsemi okkar og orð til að hrekja
andstæðar skoðanir. Að beita valdi
til að réttlæta okkar persónulegu
sjónarmið – og ekki efast eitt augna-
blik um að máttur ríkisins til að
sekta og fangelsa er hin æðsta vald-
beiting – er kjarni eineltis.
Noam Chomsky sagði: „Ef við
trúum ekki á tjáningarfrelsi fyrir
fólk sem við fyrirlítum, þá trúum við
alls ekki á tjáningarfrelsi.“ Ég þekki
Snorra ekki og ég er svo sannarlega
ekki sammála sannfæringu hans um
að samkynhneigðir muni brenna
í vítis logum. En, eftir því sem ég
best kemst næst, hefur hann aldrei
hótað neinum með líkamsmeiðing-
um (a.m.k. ekki í þessu lífi), hefur
aldrei svívirt neinn einstakling op-
inberlega fyrir hans eða hennar lífs-
stíl og hefur ekki reynt að þvinga
skoðunum sínum upp á nemendur.
Aðgerðir skólayfirvalda og kæra Pét-
urs eru aðeins til þess fallin að gera
píslarvott úr Snorra.
Hinir ofsóttu ofsækja
Það er hámark kaldhæðninnar að
þjóðfélagshópur sem var ofsóttur
skuli sýna sama umburðarleysið fyr-
ir gagnstæðum skoðunum sem hann
fordæmdi eigin ofsækjendur fyrir að
sýna. Rétt eins og samkynhneigð
hefur aldrei ógnað kristnu samfélagi
(þrátt fyrir tíðar þrumuræður préd-
ikara og pólitíkusa), ógna kristnar
trúarskoðanir ekki samfélagi sam-
kynhneigðra – á meðan þær skoð-
anir eru ekki yfirfærðar í kúgandi
löggjöf eða álíka aðgerðir. Þjóðfélag
sem getur fangelsað einstakling fyr-
ir trúarskoðanir hans hefur einnig
vald til að fangelsa einstakling fyrir
kynferðisáttu hans.
Ef við viljum búa í frjálsu og opnu
þjóðfélagi þurfum við að þykkja okk-
ar skráp og hlýða reglunum sem við
lærðum í barnaskóla: Leikið ykkur
fallega við hin börnin. Notið orðin
ykkar, ekki hnefana.
Móðgunarfrelsi
Leiðari
Jón Trausti Reynisson
jontrausti@dv.is
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Lilja Skaftadóttir Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
16 29. febrúar 2012 Miðvikudagur
Kjallari
Íris Erlingsdóttir
„ Í augum margra
okkar þýðir tjáning-
arfrelsi að þú mátt tjá þig
eins og þú vilt ef þú móðg-
ar engan.