Dagblaðið Vísir - DV - 19.03.2012, Blaðsíða 16

Sandkorn
A
ðgát skal höfð í nærveru vöru-
merkis.
Þeir sem vinna við fréttir
reka sig á ósýnilega veggi sem
koma í veg fyrir að þeir geti
sagt almenningi alla fréttina. Þegar
veitingastaður brýtur ítrekað reglur
um hreinlæti er þagað, í staðinn fyrir
að gera það að reglu að opinbera allar
niðurstöðurnar. Mögulega eru gefnar
upp almennar og tölfræðilegar upplýs-
ingar, sem hjálpa almenningi lítið að
taka upplýsta ákvörðun. Þegar ákveðið
var að birta gagnagrunn yfir efnainni-
hald í íslenskum matvörum, var það
ekki hluti af áætluninni að birta nöfn á
vörunum í gagnagrunninum.
Þegar bakarí, pítsustaðir og fleiri
nota iðnaðarsalt í matvæli sín er þeim
gefinn frestur til að klára saltið og
svo þagað um hverjir notuðu það í
þeirri von að þrýstingurinn verði ekki
óbærilegur. Þegar mælingar sýndu
ófullnægjandi hreinlæti í tveimur af
hverjum þremur ísvélum, var kosið að
leyna því hvaða ísbúðir væru hreinar
og hverjar ekki, af tillitssemi við vöru-
merkin. Heilbrigðiseftirlitið lætur
ekki vita af veitingastöðum sem
brjóta ítrekað reglur, ekki vegna
þess að almenningur hafi hag af
leyndinni heldur fyrirtækin sem
brjóta af sér. Þetta er hluti af ein-
hvers konar prinsippi í íslenska
kerfinu.
„Við Íslendingar höfum verið
feimin við þetta, að nefna vörumerki,“
útskýrði Ingibjörg Gunnarsdóttir, pró-
fessor í næringarfræði, í fréttum Rík-
isútvarpsins á föstudag, þar sem hún
gagnrýndi vörumerkjaleyndina. „Það
er allt svona dulnefni. Við megum
voðalega lítið, allavega opinberir
starfsmenn, tjá okkur um
að þetta vörumerki er
slæmt og þetta er gott.“
Þegar ákveðið var að koma
á fót sérstakri ríkisstofnun, Lýðheilsu-
stöð, til að uppfræða almenning um
hollustu og vega upp á móti blekkj-
andi áhrifum auglýsinga, var formleg
eða óformleg vinnuregla hjá stofnun-
inni að tala ekki um einstakar vöru-
tegundir eða vörumerki, heldur aðeins
almennt. En fólk kaupir ekki almennt
í matinn, heldur ákveðnar vörur undir
vörumerki.
Þegar upp kemur ofbeldi á
skemmtistað eða bar og blaðamenn
hringja í lögregluna til að leita upp-
lýsinga um atvikið, neitar lögreglan að
gefa upp á hvaða veitingastað ofbeldið
hafi átt sér stað. Meira að segja barir
njóta nafnleyndar.
Leyndarhyggjan er á engan hátt
bundin við matvæla- og veitingageir-
ann, eins og komið hefur í ljós fyrir
landsdómi og í skýrslu rannsóknar-
nefndar Alþingis um bankahrunið.
Allt gekk út á að vernda vöru-
merkið Ísland, en litlar sem
engar raunverulegar aðgerðir.
Leyndarhyggjan gegnsýrir allt kerfið,
oft án nokkurrar skiljanlegrar ástæðu.
Það versta er að þeir góðu, sem
hafa allt sitt á hreinu, líða fyrir leynd-
ina. Um leið minnkar hvatinn til að
hafa allt á hreinu. Betra er að eyða
orkunni í annað. Það kostar til dæmis
orku að fyrirbyggja saurgerla-
myndun í ísvélum. Og orka er
kostnaður, sem hækkar verð.
Er ódýri ísinn ódýrari vegna
skorts á hreinlæti? Við megum ekki
vita það.
Í Danmörku er almenningur upp-
lýstur um ástand veitingastaða, mat-
vöruverslana, ísbúða, bakaría og
annarra staða sem selja matvæli með
svokölluðu broskarlakerfi. Úttektir
heilbrigðisfulltrúa eru gerðar opin-
berar og fyrirtækin fá broskall sem
gefur til kynna einkunnina. Engin
ástæða er til að ætla að Íslendingar
höndli verr að vera upplýstir en Danir.
Hins vegar virðist viðmiðið í íslenska
kerfinu vera öfugt. Það spyr sig hvort
það sé nauðsynlegt fyrir almenning að
vita það, en ekki hvort nauðsynlegt sé
að leyna því.
Trúverðugleiki
Sigurðar
n Eitt af þeim atriðum sem
vöktu athygli í vitnaleiðsl-
unum í landsdómi var þegar
Sigurður Einarsson var látinn
sverja eið að vitnisburði
sínum. Kaupþingsmaðurinn
var eina vitnið sem látið var
sverja slíkan eið að loknum
vitnisburði sínum. Talið er
að Andri Árnason, lögmað-
ur Geirs Haarde, hafi ekki
metið vitnisburð Sigurðar
sem mjög sannfærandi og
hafi þess vegna viljað koma
þeim skilaboðum áleiðis til
Kaupþingsmannsins, dóm-
ara landsdóms og almenn-
ings. Vitnið Sigurður lítur
ekki vel út fyrir vikið.
Kristrún dyggur
stuðningsmaður
n Fáir stuðningsmenn Geirs
H. Haarde hafa verið eins
sýnilegir í réttarhöldun-
um yfir honum og Kristrún
Heimisdóttir, fyrrverandi að-
stoðarkona samfylkingar-
ráðherranna
Ingibjargar
Sólrúnar
Gísladóttur
og Árna Páls
Árnasonar.
Líkt og Krist-
rún hefur
greint frá hefur hún verið
gagnrýnd harkalega fyrir
þennan stuðning af félögum
sínum í Samfylkingunni.
Kristrún lætur þessa gagn-
rýni hins vegar ekki á sig
fá og styður sinn Geir sem
mest hún má. Samstaða
Kristrúnar og Geirs er því
þverflokkspólitísk ef svo má
segja.
Hverjir taka 365?
n Viðskiptablaðið greindi
frá því að hópur fjárfesta
hefði áform um að kaupa
365 miðla, sem halda úti
Stöð 2, Bylgjunni, Frétta-
blaðinu, Vísi og fleiri fjöl-
miðlum. Sagt var að í
hópnum væru fyrrverandi
starfsmenn 365. Eins og
DV greinir frá í dag vilja
Simmi og Jói eignast félagið,
ásamt öðrum fjárfestum.
Sá orðrómur hefur einnig
verið uppi að aðstandendur
Fréttatímans, ljósmyndar-
inn Teitur Jónasson, ritstjór-
inn Jón Kaldal og fleiri séu
einnig áhugasamir. Þeir hafi
reynslu af rekstri fjölmiðla,
sem gæti heillað hluthafa.
Annar sem gæti að sögn
verið áhugasamur er Helgi
Þorsteinsson, fyrrverandi
auglýsingasali á Stöð 2 og
fasteignasali, sem skildi ný-
verið við 365-samsteypuna.
Skapið fór
alveg með mig
Vonandi launast
það síðar
Edda Hermannsdóttir segist fljót upp. – DV Kalli Bjarni tók á sig alla sök af smygli. – DV
Persónuvernd vörumerkja
„Er ódýri ísinn
ódýrari vegna
skorts á hreinlæti? Við
megum ekki vita það.
E
f ég hringi í 112 TREYSTI ég því
að löggan komi og biðji fólkið á
efri hæðinni að hætta að halda
vöku fyrir öllum í húsinu.
Ég TREYSTI því hins vegar ekki að
löggunni takist að koma öllum hvít-
flibbaglæponum eða eiturlyfjasölum
í tugthúsið þar sem þeir eiga heima.
Þaðan af síður TREYSTI ég því að lög-
reglan komi á vettvang og vaggi mér
í svefn eða lögreglukórinn rauli fyrir
mig vögguljóð ef ég ligg andvaka út
af fjárhagsáhyggjum. Lögreglan hefur
nefnilega það ákveðna hlutverk að
framfylgja lögunum og ég TREYSTI
því að hún geri það eftir bestu getu.
Samtölin við Bjarna Ben
Ef ég kveiki á útvarpinu TREYSTI ég
því að fréttirnar byrji kl. sex svo stund-
víslega að ég geti stillt klukkuna mína
eftir því. Ég TREYSTI því að fréttastofa
RÚV reyni að segja satt og rétt frá og
fari alls ekki að skálda upp frásagnir
af eldgosum og jarðhræringum til að
brjóta upp einhæfni hversdagsleikans.
Ég TREYSTI því hins vegar ekki að
fréttir þingfréttaritarans af landsdómi
séu ólitaðar af hennar persónulegu
skoðunum og stundum finnst mér að
samtöl hennar við Bjarna Benedikts-
son ættu alls ekki að vera í fyrri frétta-
tímanum, heldur seinna á dagskránni
þegar börn innan við kynþroskaaldur
eru farin í háttinn.
Traust Alþingis
Ég TREYSTI því ekki að magn af
TRAUSTI sé mælanlegt eins og fjöldi
hænueggja í sexeggjapakkningu eða
greiðslujöfnuður við útlönd eða vind-
hraði á Rangárvöllum.
Þótt ég sjái hann aldrei og þekki
hann aðeins sem brostna rödd í há-
talarakerfi TREYSTI ég flugmanni hjá
Iceland Express til að fljúga með mig
til Kaupmannahafnar ef hann seg-
ist vera á leiðinni þangað. Hvort ég
mundi kaupa af honum notaðan bíl er
svo önnur saga.
Ég TREYSTI því að innan við 10%
þeirra sem spurðir eru hvort þeir
TREYSTI Alþingi svari spurningunni
játandi. TREYSTA Alþingi? TREYSTA
því TIL HVERS?
Ekki TREYSTI ég því að Alþingi
sjái til þess að skuldirnar mínar gufi
upp. Ekki TREYSTI ég því að Alþingi
skipti gæðum og auðlindum landsins
hnífjafnt á milli okkar íbúanna. Ekki
TREYSTI ég Alþingi til að tryggja að
við séum öll jöfn fyrir lögunum með
því að hafa aðgang að toppendur-
skoðendum og dýrustu stjörnulög-
fræðingum sem hægt er að kaupa fyrir
peninga. Ég TREYSTI Alþingi hins
vegar til þess að þeir sem þar eiga sæti
rífist eins og hundar og kettir allan lið-
langan daginn og haldi svo áfram að
þrasa langt fram á kvöld í Kastljósi eða
öðrum fréttaskýringaþáttum og mæti
síðan í Silfur Egils á sunnudögum til
að halda áfram að gjamma og grípa
fram í hver fyrir öðrum.
Græða á daginn – grilla á kvöldin
Hins vegar TREYSTI ég því að þeir
sem kosnir eru á Alþingi af íslenskum
almenningi séu trúir sínum flokkum
fram í rauðan eða bláan dauðann og
láti hvorki röksemdir né raunveruleika
hafa minnstu áhrif á grundvallarskoð-
anir sínar og hugsjónir flokksins.
Ég ætlast til að þingmenn okkar
sjálfstæðismanna standi sína vakt um
einstaklingsframtakið svo að þessi
þjóð geti haldið áfram að græða á dag-
inn og grilla á kvöldin. Alveg eins og
við setjum súrefnisgrímuna fyrst á
okkur sjálf og svo á börnin ber okkur
skylda til að hlúa fyrst og fremst að út-
gerðaraðlinum og auðmönnum þessa
lands, því að þaðan hrjóta molarnir
sem eru næring okkar almennings.
Mínir menn mega ekki láta komm-
únistapakkið stöðva gangverk þjóð-
félagsins. Hér þurfum við stóriðju og
ekkert röfl með það. Óspillta náttúru
getum við skoðað í þjóðgarðinum um
helgar.
Annað verðmætamat
en peningar
Ég ætlast líka til þess að þingmenn
okkar félagshyggjufólks standi sína
vakt um samhjálpina, samábyrgðina,
jafnréttið og virðinguna fyrir umhverfi
okkar og náttúru landsins. Við verðum
að standa uppi í hárinu á þeim sem
þykjast eiga óveiddan fiskinn í sjónum
og braska með hann samkvæmt frum-
burðarrétti hins sterka. Við verðum
að taka upp annað verðmætamat en
peninga, neyslu og gróða áður en
fiskimiðin hafa verið ryksuguð og hver
foss í landinu virkjaður til að fabrikkur
sem forpesta andrúmsloftið séu settar
niður í hverri sveit.
Ég TREYSTI 63 alþingismönnum,
handvöldum gladíatorum, til að berj-
ast um þessa hagsmuni – svo að ég
þurfi ekki sjálfur að fara út og hlaða
götuvirki og lenda jafnvel í handalög-
málum við andstæðinga mína sem
berjast fyrir öðrum hagsmunum en
mínum.
Hins vegar áskil ég mér allan rétt til
að fyrirlíta þessa 63 alþingismenn, út-
húða þeim og hæða þá við hvert tæki-
færi, og fyrst og fremst hef ég rétt til að
segjast ekki bera snefil af TRAUSTI til
þeirra. TRAUSTI – til hvers?
En þó ég TREYSTI þessu hyski auð-
vitað ekki fyrir barni yfir læk hef ég
aldrei látið undir höfuð leggjast að
nota kosningarétt minn og taka þátt
í Alþingiskosningum. Þannig er lýð-
ræðið.
TRAUST – hvað er nú það?
Kjallari
Þráinn
Bertelsson
„Ekki TREYSTI ég
því að Alþingi skipti
gæðum og auðlindum
landsins hnífjafnt á milli
okkar íbúanna.
Leiðari
Jón Trausti Reynisson
jontrausti@dv.is
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Lilja Skaftadóttir Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
16 19. mars 2012 Mánudagur