Dagblaðið Vísir - DV - 09.07.2012, Qupperneq 3

H
æstaréttardómararnir Jón
Steinar Gunnlaugsson og
Garðar Gíslason, sem láta af
störfum 1. október næstkom­
andi, eiga rétt á háum eft­
irlaunagreiðslum fyrir störf sín þrátt
fyrir stuttan tíma í starfi. Samkvæmt
lögum um dómstóla geta dómarar
látið af störfum og byrjað að þiggja eft­
irlaun 65 ára að aldri án þess að eftir­
launaréttur þeirra skerðist. Jón Stein­
ar fagnar 65 ára afmælinu sínu í ár og
notar því fyrsta tækifærið til að láta af
störfum. Garðar verður hinsvegar sjö­
tugur í ár og má því ekki starfa lengur
samkvæmt lögum um störf hæstarétt­
ardómara.
Launin óbreytt
Jón Steinar var skipaður hæstarétt­
ardómari í október 2004 og hefur því
setið í dómarasætinu í tæp átta ár. Áður
starfaði hann sem prófessor í lögfræði
við Háskólann í Reykjavík. Á þessum
stutta tíma í dómarasætinu náði hann
samt að tryggja sér eftirlaunaréttindi
til jafns við þau laun sem hann hefur
í dag. Eftirlaunaréttindi hæstaréttar­
dómara eru bundin í stjórnarskrá Ís­
lands þar sem kveðið er á um að þeir
skuli ekki missa launin sín þrátt fyrir
að hætta störfum við 65 ára aldur. Til
að þetta ákvæði eigi við þarf að víkja
dómurum úr starfi með dómi en flestir
þeir dómarar sem látið hafa af störfum
síðustu ár og áratugi hafa látið af störf­
um í samræmi við 61. grein stjórnar­
skrárinnar.
Garðar hefur hinsvegar starfað um­
talsvert lengur en Jón Steinar í Hæsta­
rétti. Hann var skipaður dómari 1992
og hefur því setið í 20 ár í stóli dóm­
ara. Áður en hann settist í Hæstarétt
var hann borgardómari. Garðar á, líkt
og Jón Steinar, rétt á eftirlaunum ævi­
langt, sambærilegum þeim launum
sem hann hefur í dag, óski hann sjálf­
ur eftir lausn í samræmi við stjórnar­
skrána. Óvíst er þó hvort Garðar nýti
sér það ákvæði þar sem hann er í raun
kominn á þann aldur að þurfa að fara
á eftirlaun.
Munar hundruðum þúsunda
Réttindin eru umtalsverð þrátt fyrir
að þau komi í veg fyrir aðrar lífeyris­
greiðslur til þeirra sem nýta sér ákvæði
stjórnarskrárinnar. Samkvæmt núgild­
andi ákvörðun kjararáðs eru laun
hæstaréttardómara 875.334 krónur
á mánuði eða sem nemur 10,5 millj­
ónum króna á ári. Launin munu
þó lækka á næstunni þar sem inni í
laununum nú er tímabundin hækkun
vegna aukins álags. Eftirlaunaréttindi
Jóns Steinars eru mun meiri en annars
fólks á vinnumarkaði. Hefði hann ver­
ið með jafn háar tekjur og nú frá 20 ára
aldri og borgað í Lífeyrissjóð Versl­
unarmanna hefði Jón Steinar til að
mynda aðeins átt rétt á 571.034 krón­
um á mánuði í lífeyrisgreiðslur.
Þurfa bréf frá Ögmundi
Til að Jón Steinar og Garðar fái hins­
vegar þessi eftirlaunaréttindi þarf
það að líta þannig út á pappírum að
þeim hafi í raun verið vikið úr starfi.
Dómsmálaráðherra, sem nú er Ög­
mundur Jónasson, þarf að veita þeim
lausn. Þannig þarf Ögmundur í raun
að víkja dómurunum tveimur úr starfi
með formlegum hætti til að þeir öðlist
þennan eftirlaunarétt. Hingað til hafa
langflestir Hæstaréttardómarar vik­
ið með þessum hætti og hefur hefðin
verið sú að öllum dómurum sé vikið
úr starfi óski þeir eftir því. Ekki náðist í
Ögmund við vinnslu fréttarinnar.
Í drögum stjórnlagaráðs sem liggja
nú fyrir þinginu er stjórnarskrár­
ákvæðið um lífeyrisréttindi Hæstarétt­
ardómara afnumin. Gísli Tryggvason,
fulltrúi í ráðinu, vakti athygli á mál­
inu innan nefndarinnar og skrifaði um
málið á vefsíðu sína. Þar benti hann á
að túlkun laganna hefði verið á þá leið
að réttindin giltu alla ævi fyrir fyrrver­
andi Hæstaréttardómara þrátt fyrir að
orðalag greinarinnar væri ekki endi­
lega á þá leið.
Frekari breytingar á næstunni
Talsverðar breytingar eru fyrirsjáan­
legar í Hæstarétti á næstunni. Gunn­
laugur Claessen, Árni Kolbeinsson
og Ingibjörg Benediktsdóttir eru öll
komin á eða að nálgast eftirlauna­
aldur dómara. Þegar hefur verið aug­
lýst eftir tveimur nýjum dómurum
við Hæstarétt en það var gert á föstu­
dagsmorguninn síðasta, sama dag
og Fréttablaðið greindi frá ákvörðun
dómaranna tveggja um að hætta í
október næstkomandi.
Víkingarnir
snúa aftur
„Aðalmálið er að þeir náðust“
n Jón Steinar og Garðar Gíslason hætta í Hæstarétti í haust
n Hildur Lilliendahl er ósátt við að talað sé um meinta gerendur
M
ér finnst það ekki skipta höf­
uðmáli hvernig þetta var
orðað, aðalatriðið er að í
báðum málum höfðum við
hendur í hári þeirra grunuðu,“ seg­
ir Sveinn Kristján Rúnarsson yfir­
lögregluþjónn á Hvolsvelli aðspurð­
ur um orðalag í fréttatilkynningu
sem hann sendi frá sér á laugardag.
Fjölmiðlum barst ítarlegt yfirlit frá
lögreglunni á Hvolsvelli, yfir atburði
föstudagsins á Bestu útihátíðinni,
sem fram fór á Gaddastaðaflötum um
helgina. Í tilkynningunni kom fram að
nauðgun hefði verið kærð sem og lík­
amsárás þessa nótt. Hildur Lilliendahl
Viggósdóttir gerði athugasemdir við
það hvernig yfirlitið er orðað og spyr
hvort að það sé grundvallarmunur á
réttarstöðu grunaðra í líkamsárásar­
málum og kynferðisbrotamálum.
Hildur krefst skýringa á því hvers
vegna talað er um aðila sem situr
í fangaklefa grunaður um nauðg­
un sem „meintan geranda“, en aðila
sem grunaður er um líkamsárás sem
„geranda“, án þess að skeyta orðinu
„meintur“ þar fyrir framan. „Er það
afstaða embættisins að ekki þurfi að
sanna brot til þess að menn teljist
sekir? Hverju sætir sá greinarmun­
ur sem þið gerið á þessum tveimur
mönnum?“ spyr Hildur í bréfinu.
Sveinn segir að orðalagið hafi
ekki verið meðvitað, þarna hafi jafn­
vel verið um að ræða ákveðna mál­
venju þegar slík mál séu rædd. Að
auki hafi verið fjöl mörg vitni að
líkamsárásinni. Slíkt hafi ekki ver­
ið um að ræða varðandi nauðg­
unina. „Það er kannski munurinn,
en það er engin sérstök skýring á
þessu. Mönnum er tamt að nota
þetta orðalag“ segir hann og bætir
við: „Málin eru í góðum farvegi og
rannsókn gengur vel,“ sagði Sveinn
Rúnar að lokum.
astasigrun@dv.is
Fréttir 3Mánudagur 9. júlí 2012
Milljónir í eftirlaun
eftir átta ár í starfi
Aðalsteinn Kjartansson
blaðamaður skrifar adalsteinn@dv.is
Sérréttindi Hæstaréttardómarar hafa
talsvert meiri rétt til eftirlauna en aðrir
íslenskir launþegar. Mynd Sigtryggur Ari
Í góðum málum Jón Steinar ætlar að fara að skrifa bækur þegar hann lætur af störfum.
Það getur hann gert án þess að hafa nokkrar fjárhagsáhyggjur því hann fær hundruð þús-
unda á mánuði frá íslenska ríkinu í eftirlaunagreiðslur.
„ Jón Steinar fagnar
65 ára afmælinu
sínu í ár og notar því
fyrsta tækifærið til
að láta af störfum.
Ósátt við orðalag „Er það afstaða embættisins að ekki þurfi að sanna brot til þess að
menn teljist sekir?“ spyr Hildur.
n Íslensku útrásarvíkingarnir snúa aftur n Verðmætar eignir og gamlar arðgreiðslur koma sér vel
Hvað segja
Alþingis-
menn?
Valgerður Bjarnadóttir
Samfylkingin
„Það er alveg ljóst að til
þess að koma atvinnu-
lífinu aftur í gang er
nauðsynlegt að afskrifa.
Sama hvað okkur finnst
um hvort fólk á það skilið þá
er nauðsynlegt að afskrifa skuldir eftir
álíka hrun,“ segir Valgerður. „Spurningin
er samt hvort þessi menn hafa lært af
reynslunni. Menn verða að kunna að
skammast sín.“
Lilja Rafney Magnúsdóttir
VG
„Auðurinn leitar þangað
sem auðurinn er fyrir. Á
meðan bankakerfið er
tilbúið að styðja við bakið
á sömu aðilum er erfitt að
breyta því,“ segir Lilja Rafney.
„Fólk skynjar að hluti af kerfinu sé að
falla og rísa að nýju með sömu mennina.
Það finnst manni blóðugt.“
Pétur Blöndal
Sjálfstæðisflokkur
„Peningar geta farið hring
eftir hring og myndað
mikinn gerviauð. Það
eru eignir sem ekki eru til.
Þetta er alþjóðlegt vandamál og er
ekki bundið við Ísland og þarf því að laga
með alþjóðlegu samstarfi,“ segir Pétur
sem staddur er á þingi ÖSE í Mónakó.
Pétur hefur þar fengið samþykkta
ályktun um að þingmenn kanni hvort
löggjöf þátttökuríkja heimili hringferla
fjármagns.
Eygló Harðardóttir
Framsóknarflokkur
„Afskriftir eru einfaldlega
eitthvað sem við þurfum
að fara í gegnum. Það er
sárt, það er erfitt og maður
er ósáttur við skiptinguna og
að ekki hafi verið tekið nóg tillit
til heimilanna en það varð bara að fara
í þetta.“
Þór Saari
Hreyfingin
„Hlutafélagaformið og
sú takmarkaða ábyrgð
sem því fylgir er gott form
en Íslendingar sýnist mér
fremur öðrum þjóðum hafa leyft
sér að misnota kerfið herfilega,“ segir Þór
og bendir á að ekki sé hægt að búa við
viðskiptalíf þar sem ábyrgð einstaklinga
sé algjörlega undanskilin. „Ég tel að
setja þurfi neyðarlög til að koma í veg
fyrir að þessir menn – stærstu leikendur
í hruninu, geti verið áfram í viðskiptum á
Íslandi. Við höfum ekkert við þá að gera.“