Dagblaðið Vísir - DV - 09.07.2012, Blaðsíða 6

6 Fréttir 9. júlí Mánudagur
Þ
eir byrja auðvitað í Hegn­
ingarhúsinu og siðbótin verð­
ur með sama hætti og hjá
öðrum“ segir Páll Winkel,
fangelsismálastjóri í samtali
við DV um meðferð hvítflibbaglæpa­
manna á Íslandi. „Þeir geta þegið
hjálp félagsráðgjafa og sálfræðinga í
einhverjum mæli. Við verðum þó að
forgangsraða þjónustu þessara aðila,
vegna þess hve fáliðuð við erum,“ seg­
ir hann. 
„Geta auðvitað verið siðblindir“
Áhættumat Fangelsismálastofnunar
miðast fyrst og fremst við það hvort
menn hafa framið alvarlega glæpi
áður. Samkvæmt verklagsreglum
stofn unar innar eiga því flestir hvít­
fibbaglæpamanna greiða leið að
opnum úrræðum. Þórarinn Hjalta­
son sálfræðingur, sem vann lengi hjá
Fangelsismálastofnun, sagði í sam­
tali við DV að flestir þessara manna
væru ólíklegir til þess að fremja alvar­
lega glæpi í framtíðinni en bætti við:
„Samt er ómögulegt að segja, því ein­
hverjir af þessum einstaklingum geta
auðvitað verið siðblindir þótt þeir hafi
ekki verið dæmdir áður.“ Hann tek­
ur þó fram að hann vilji ekki fullyrða
neitt um menn sem dæmdir hafa ver­
ið í málum sérstaks saksóknara.
Fylgni milli auðgunarbrota og
siðblindu
Þórarinn bendir á að siðblinda geti
verið margvísleg: „Þeir sem eru and­
félagslegir eru líklegir til þess að lenda
í fangelsi, en þeir sem eru siðblind­
ir en ekki andfélagslegir eru ólíklegri
til þess. Þá er þeim samt dálítið sama
um náungann og það hversu illa aðr­
ir lenda í því. Siðblindingjar finna ekki
til meðaumkunar.“ Hugmyndir Þórar­
ins eru ekki úr lausu lofti gripnar,
enda hafa verið gerðar umfangsmikl­
ar rannsóknir á tengslum siðblindu
og auðgunarbrota. Í bókunum Snakes
in Suits og Without Conscience færir
sálfræðingurinn Robert Hare rök fyr­
ir því að siðblindir menn sækist sér­
staklega í viðskiptalífið og eigi auðvelt
með að vinna sig upp á þeim vett­
vangi, enda svífist þeir einskis. Þá tel­
ur Hare að nokkur fylgni sé milli auð­
gunarbrota og siðblindu.
Félagar áfrýja
Baldur Guðlaugsson, fyrrverandi
ráðu neytis stjóri í fjármálaráðuneyt­
inu afplánar nú dóm sinn í opna
fangelsinu á Kvíabryggju. Hann var
dæmdur í tveggja ára óskilorðsbund­
ið fangelsi í Héraðsdómi Reykjavíkur
í fyrra fyrir innherjasvik og brot í op­
inberu starfi. Hæstiréttur staðfesti
dóminn þann 17. febrúar á þessu ári
og er þetta fyrsta innherjasvikamálið
sem dæmt er í Hæstarétti í réttarsögu
Íslands. Baldur er sagður bera sig vel
á Kvíabryggju  en þar njóta fangar
meira frjálsræðis en í lokuðum fang­
elsum á borð við Litla­Hraun. DV
hefur áður greint frá fjármálanám­
skeiðum sem Baldur hefur haldið
fyrir aðra fanga, en auk þess hefur
hann fengið heimsókn frá vini sínum
Geir H. Haarde. Þeir eiga það báð­
ir sameiginlegt að hafa hlotið dóm
sem tengist efnahagshruninu. Bald­
ur hefur nú þegar kært málsmeð­
ferðina í máli sínu til Mannréttinda­
dómstóls Evrópu og verjandi Geirs
hefur lýst því yfir að meiri líkur en
minni séu á því að landsdómsmálið
fari sömu leið. 
Lokað fangelsi í fyrstu
Þeir Jón Þorsteinn Jónsson, fyrr­
verandi stjórnarformaður Byrs, og
Ragnar Z. Guðjónsson, fyrrverandi
sparisjóðsstjóri Byrs, voru  dæmdir í
fjögurra og hálfs árs óskilorðsbundið
fangelsi fyrir umboðssvik í maí. Þeir
hafa  ekki útilokað að áfrýja málum
sínum til  Mannréttindadómstólsins.
„Þeir munu eiga möguleika á opnum
úrræðum; rafrænu eftirliti og vistun á
áfangaheimilum ef hegðunin er góð
og dómur rúmast innan heimilda,“
segir fangelsismálastjóri um afplán­
un þeirra sem dæmdir hafa verið fyrir
auðgunarbrot. „Okkar reglur kveða á
um að menn séu ekki lengur en 2 ár
í opnu fangelsi, svo þá er það ekkert
nema lokað fangelsi til að byrja með,
á Litla­Hrauni, fangelsinu á Akureyri
eða í Kópavogi.“
Mál bíða meðferðar
Sérstakur saksóknari hefur á þriðja
hundrað einstaklinga í sigtinu vegna
gruns um lögbrot í aðdraganda og
við bankahrunið haustið 2008. Þrír
hafa hlotið dóma í Hæstarétti Ís­
lands en á næstu misserum má ætla
að tugir til viðbótar verði dregnir fyrir
dóm og látnir svara til saka. Sérstak­
ur saksóknari hefur þegar ákært for­
sprakka tveggja af föllnu bönkunum
og eiga þeir yfir höfði sér allt að sex
ára fangelsi, verði þeir fundnir sek­
ir um umboðssvik og/eða markaðs­
misnotkun. Meðal þeirra eru Hreiðar
Már Sigurðsson, fyrrverandi forstjóri
Kaupþings, Sigurður Einarsson, fyrr­
um stjórnarformaður Kaupþings og
Lárus Welding sem starfaði sem for­
stjóri Glitnis. Stefnt er að því að ljúka
rannsókn allra hrunmála fyrir árslok
2014 og eru ótal mál á lokastigi. Ljóst
er þó að talsverður tími hefur liðið, og
mun líða, frá því að ákærur eru gefn­
ar út og þar til mál eru tekin til með­
ferðar.
n Siðbót hvítflibbaglæpamanna með sama hætti og hjá öðrum föngum
Hvítflibbakrimmar
fá enga sérmeðferð
Jóhann Páll Jóhannsson
blaðamaður skrifar johannp@dv.is
„Þeir eiga mögu-
leika á opnum úr-
ræðum; rafrænu eftirliti
og vistun á áfangaheim-
ilum ef hegðunin er góð
og dómur rúmast innan
heimilda.
Dæmdir fyrir
glæpi í tengsl-
um við hrunið
Baldur Guðlaugsson
Starf fyrir hrun: Ráðuneytisstjóri í
fjármálaráðuneytinu.
Staða: Afplánar nú tveggja ára fang-
elsisdóm á Kvíabryggju fyrir innherja-
svik eftir að hann seldi hlutabréf sín í
Landsbankanum rétt fyrir hrun.
Jón Þorsteinn Jónsson
Starf fyrir hrun: Stjórnarformaður Byrs
Staða: Dæmdur í Hæstarétti Íslands
í fjögurra og hálfs árs fangelsi fyrir
umboðssvik í Exeter-málinu.
Ragnar Z. Guðjónsson
Starf fyrir hrun: Sparisjóðsstjóri Byrs
Staða: Dæmdur í Hæstarétti Íslands
í fjögurra og hálfs árs fangelsi fyrir
umboðssvik í Exeter-málinu.
Felldir hafa verið dómar í þremur
málum sérstaks saksóknara.
Betrunin hefst í Hegningarhúsinu
Fangelsismálastjóri segir að betrun þeirra
sem dæmdir eru í málum sérstaks sak-
sóknara hefjist jafnan í Hegningarhúsinu.
„Það kýs enginn svona prest,“ seg­
ir Guðni Ágústsson fyrrverandi
ráðherra um Davíð Þór Jónsson,
guðfræðing og starfsmann Þjóð­
kirkjunnar. Biskup Íslands, Agn­
es M. Sigurðardóttir, hefur til­
kynnt að hún hyggist ekki áminna
Davíð Þór vegna skrifa hans um
Ólaf Ragnar Grímsson, en Guðni
klagaði hann nýlega til biskups
og hvatti Agnesi til að bregðast
við skrifunum. Agnes hefur lýst
því yfir að kirkjan geti ekki borið
ábyrgð á öllu því sem starfsmenn
hennar segja eða skrifa á einka­
bloggi sínu.
Fór viljandi offari
„Ólíkt forseta Íslands þá þarf fólk
sem kemur að barna­ og unglinga­
starfi þjóðkirkjunnar að fara eft­
ir siðareglum og ég tel mig ekki
hafa brotið þær,“ segir Davíð Þór
Jónsson. „Ég get alveg gengist við
því að ég hafi farið offari. Það var
beinlínis markmiðið með því að
skrifa þennan pistil,“ segir Davíð
og bætir því við að hann hafi talið
kringumstæðurnar réttlæta óvenju
tæpitungulausa framsetningu.
„Það er nú varla neitt ókristilegt
við það að tala tæpitungulaust. Ég
veit ekki betur en frelsarinn sjálfur
hafi notað orð eins og hræsnari og
ræningjabæli. Jesús sagði ekki við
kaupmennina: „Því miður hafið
þið átt þátt í þeirri óheillavænlegu
þróun að musterið sé ekki lengur
einvörðungu vettvangur tilbeiðslu
eins og til stóð heldur einnig við­
skipta sem færa má rök fyrir að
séu ekki alfarið viðskiptavinunum
í hag.“ Þetta sagði Jesús ekki. Hann
sagði: „Þið hafið gert hús mitt að
ræningjabæli.“
Ódrengileg framganga
Í samtali við DV sagðist Guðni
Ágústsson gera miklar kröfur til
þjóna kirkjunnar, enda boði þeir
kærleikann. „Ég vil að þeir séu
öðruvísi gerðir en þessi mað­
ur,“ sagði Guðni og bætti við: „Ég
vona bara að hann iðrist og verði
betri maður eftir þessa ódrengi­
legu framgöngu.“ Guðni erfir
ákvörðunina ekki við biskup en
vandar Davíð Þór ekki kveðjurn­
ar. „Við skulum láta biskupinn í
friði,“ segir hann, „en þessi Davíð
Þór, hann er búinn að setja sig af
sjálfur.“ Aðspurður hvort hann hafi
áhyggjur af því að Davíð Þór verði
prestur segir Guðni: „Hann kemst
aldrei í það, blessaður vertu. Við
skulum ekki hafa áhyggjur af
þessu.“ Guðni útilokar ekki að fara
með málið lengra.
Norrænt mannkyn
Í grein sinni minntist Davíð Þór
á gamlar ásakanir í garð Guðna
Ágústssonar um að hann hefði
átt aðild að samtökunum Nor­
rænt mannkyn sem aðhylltust
róttæka þjóðernisstefnu og kyn­
þáttahyggju. Aðspurður um málið
segir Davíð Þór að í því hafi staðið
orð á móti orði, „annars vegar orð
þessara tveggja formanna og hins
vegar orð Guðna. Ég hef engar sér­
stakar forsendur til að dæma um
það hvort þessir formenn hafi séð
sér sérstakan hag í því að ljúga
upp á Guðna Ágústsson, eða hvort
Guðni sjái sér hag í því að sverja
af sér þátttökuna í nasistahreyf­
ingunni. Ég læt hverjum og einum
um að vega þetta og meta.“
Guðni: „Ég vona bara að hann
iðrist og verði betri maður“
Biskup hlífir
Davíð Þór